ادبیات معاصر عربی، به واسطه قرابت فرهنگ و جغرافیایی ایرانیان و اعراب و تاریخ درهمتنیده ما، حائز اهمیت زیادی برای ایرانیان است. در این مقاله، به این موضوع مهم میپردازیم. بخش اول این مقاله شامل شاعران و نویسندگانی است که به واسطه ترجمه پرشمار آثار آنها، برای ما بیشتر شناختهشده هستند.
در این مطلب خواهید خواند:
نزار قبانی
نزار قبانی (۱۹۲۳ دمشق – ۱۹۹۸ لندن) به دلیل آیههای نفسانی و عاشقانهاش مورد احترام نسلهای عرب قرار گرفت. قبانی زنان را مضمون اصلی اشعار خود قرار داد؛ بیشتر از دیدگاه یک زن مینوشت و از آزادیهای اجتماعی زنان دفاع میکرد. قبانی یک ملیگرای متعهد عرب بود و در سالهای اخیر نوشتههای او سیاسیتر شده بود. نزار قبانی در سن ۷۵ سالگی بر اثر حمله قلبی در لندن درگذشت.
نمونه اشعار
بین برگههای من
و دستهای تو
تاریخ تمدنی است طولانی…
هر گاه انگشتانم را دقیقه ای
در کف دستان تو رها کردم
درخت خرما رویید…
از کتاب کوچ پنجرهها، ترجمۀ حمید رحمانی
محمود درویش
محمود درویش (۱۹۴۱ فلسطین – ۲۰۰۸ تگزاس) شاعر و نویسنده فلسطینی بود که جوایز بیشماری را برای ادبیات خود کسب کرد و به عنوان شاعر ملی فلسطین شناخته شد. وی اولین کتاب شعر خود را با عنوان پرندگان بدون بال در نوزده سالگی منتشر کرد. درویش بیش از سی جلد شعر و هشت کتاب نثر منتشر کرد. مضمون اصلی شعر درویش مفهوم وطن یا وطن است. گنجشگهای بیبال، برگهای زیتون، عاشقی از فلسطین و آخر شب از جمله آثار معروف او میباشد. محمود درویش سابقه بیماری قلبی داشت و به هنگام عمل جراحی قلب درگذشت.
نمونه اشعار
عشق شبیه کافهای کوچک است.
دو جام شراب سفارش میدهم.
و به سلامتیام و به سلامتیات مینوشم.
دو کلاه در دست دارم و یک چتر.
باران میبارد، بیشتر از هر روز میبارد
و تو نمیآیی.
از کتاب امروزم ابر است فردایم باران، ترجمۀ سینا کمال آبادی
غاده السمان
غاده السمان (۱۹۴۲ بیروت ) داستان نویس و شاعر سوری میباشد. او به عنوان بهترین نویسنده زن به زبان عربی شناخته شده است. السمان اوایل دهه ۱۹۶۰ داستان نویسی را شروع کرد؛ او جهت جلوگیری از سانسور، انتشارات غاده السمان را تأسیس کرد تا آثار خود را منتشر کند. مجموعه داستان کوتاه “چشمان تو سرنوشت من هستند”، کابوسهای بیروت، عشق در رگها، من عشق را به تو اعلام میکنم، من در برابر باد شهادت میدهم از جمله آثار معروف السمان هستند. غاده السمان به صراحت ظلم به زنان در جامعه عرب را به چالش کشید؛ در فرهنگی که زنان شنیده نمیشوند.
نمونه اشعار
آنگاه که میمیرم نامم را بر سنگ گورم ننویسید
اما داستان عشق مرا بنویسید و بنگارید:
اینجا آرامگاه زنی است
که به برگی عاشق بود!
و درون دواتی غرق شد و مرد…
از کتاب زنی عاشق در میان دوات، ترجمۀ عبدالحسین فرزاد
آدونیس
علی احمد سعید اسبر معروف به آدونیس ( ۱۹۳۰ سوریه) شاعر، مترجم، ویراستار و نظریه پرداز عرب میباشد. خانواده آدونیس توانایی پرداخت هزینه تحصیلات رسمی را نداشتند، اما پدر آدونیس به او یاد میداد که شعر بخواند. در چهارده سالگی، آدونیس شعری برای رئیس جمهور سوریه خواند و با حمایت رئیس جمهور،در دبیرستان و سپس دانشگاه دمشق تحصیل کرد و در آنجا لیسانس فلسفه گرفت. آدونیس در دانشگاههای سوربن، دمشق و لبنان تدریس کرده است. او اکنون در پاریس زندگی میکند. آدونیس جایزههای ادبی بسیار دریافت کرده است.
نمونه اشعار
چه خمپارهی تیزگامی
امّا هرگز نخواهد رسید
نشستهاند و
مژگانشان بادبان و
دستهاشان بقایای کشتیها
گه گاه
آسمان فرشتهای به دیدارشان میفرستد
اما فرشته راه گم میکند
از کتاب در خم گیسوی دلتنگی ترجمۀ فوواد روستایی
جبران خلیل جبران
جبران خلیل جبران (۱۸۸۳ لبنان – ۱۹۳۱ نیویورک) هنرمند، شاعر و نویسنده لبنانی-آمریکایی بود. در جهان عرب، جبران به عنوان یک شورشی ادبی و سیاسی شناخته میشود. در لبنان، هنوز هم زادروز او به عنوان یک قهرمان ادبی جشن گرفته میشود. جبران، سومین شاعر پرفروش تاریخ، پس از شکسپیر و لائوتز است. در جهان انگلیسی زبان با کتاب پیامبر The Prophet)) شناخته شده است.
پیامبر، من دیوانه نیستم، گورکن از جمله آثار معروف جبران خلیل جبران هستند.
نمونه اشعار
عشق،
با بالهای جادویی خیال،
چشمهای مرا به تماشای زندگی برد
و با سرانگشتانِ سوزانش،
روحم را نوازش کرد.
او مرا به باغِ احساسهای بلند و زیبا بُرد؛
جایی که روزهایش به رؤیا میمانند
و شبهایش به ضیافتی باشکوه.
از کتاب قصه عشق، ترجمۀ مسیحا برزگر
غسان کنفانی
غسان کنفانی (۱۹۳۶ فلسطین – ۱۹۷۲ لبنان) روزنامهنگار، داستاننویس و سخنگوی جبهه مردمی آزادی فلسطین بود. کنفانی در سن ۳۶ سالگی درگذشت ؛ در اتومبیل او بمب کار گذاشته شد و ترور شد. کنفانی پس از تحصیل در رشته ادبیات عربی در دانشگاه دمشق، در اردوگاههای پناهندگان فلسطینی در سوریه به عنوان معلم مشغول به کار شد. در آنجا، او تحت تأثیر تماس خود با کودکان خردسال و تجارب آنها به عنوان شهروندان آشفته، داستاننویسی را آغاز کرد. مردانی در آفتاب، مردها، چه برایتان مانده، بازگشت به حیفا و ام سعد از جمله آثار او میباشند.
نمونه آثار
هر بار که سینهاش، را روی خاک میاندازد همین را حس میکند، انگار قلب زمین هنوز، از اول باری که روی آن دراز کشید، از ژرف ترین ژرفاهای دوزخ راهی دشوار به سوی نور باز میکند.
بخشی از کتاب مردانی آفتاب، ترجمۀ احسان موسوی خلخالی
جشنواره ترجمه ادبی ترجمیک
جشنواره ترجمه ادبی ترجمیک، یک رویداد سالانه در حوزه ترجمه و ادبیات است. این جشنواره هر ساله از ۱ تا ۷ اردیبهشت به مناسبت روز بزرگداشت سعدی برگزار میشود. برگزاری این جشنواره به همت موسسه فرهنگی هنری ترجمیک برگزار میشود و هدف از آن کشف استعدادهای حوزه ترجمه و تقویت ارتباط بین ملتهاست. برای کسب اطلاعات بیشتر به صفحه جشنواره ترجمه ادبی ترجمیک مراجعه کنید.
3 دیدگاه در «ادبیات معاصر عربی (بخش اول: شنیدهها)»