چالش‌های ترجمه ادبی برای مترجمان

فرایند ترجمه مخصوصا ترجمه متون ادبی و داستانی، بسیار هیجان‌انگیز و جالب است. برای ترجمه اسناد قانونی یا دفترچه‌های راهنما شما نیاز به خلاقیت خاصی ندارید. در این‌گونه ترجمه‌ها، شما باید به دانش ترجمه تخصصی مسلط باشید. ترجمه ادبی، با سایر انواع ترجمه فرق می‌کند.

ترجمه ادبی فرایندی بسیار سخت و چالش‌برانگیز است. هنگام تلاش برای بیان زیبایی و منحصربه‌فرد بودن یک متن، مشکلات زیادی وجود دارد که باید بر آن‌ها غلبه کنیم.

در این متن، به بررسی چند چالش ترجمه ادبی و راه‌کارهای مقابله با آن‌ها می‌پردازیم. پس با ما همراه شوید.

برای مطالعه مطالب بیشتر، به وبلاگ ترجمیک مراجعه کنید.

خلاق و مبتکر باشید

ترجمه، فرآیندی خلاقانه و مبتکرانه است اما هیچ‌ چیزی به اندازه ترجمه متون ادبی، نیاز به استفاده از خلاقیت ندارد.

اولین چیزی که باید به خاطر بسپارید این است که در برابر وسوسه بهتر‌کردن متن، مقاومت کنید.

هر کدام از ما درباره متن‌های متفاوت، برداشت‌های ذهنی خاص خودمان را داریم. شاید یک متن از نظر شما فوق‌العاده باشد، در صورتی که دوستتان آن را کسل‌کننده و بی‌ارزش بداند.

قرار نیست که خواننده با نگاه و دیدگاه شما به متن نگاه کند. فراموش نکنید که این متن شما نیست!

هدف مترجمان ادبی، حفظ معنا، حالت و ریتم متن مبدا است. رسیدن به این هدف بسیار دشوار است، به خصوص زمانی که زبان مقصد و مبدأ تفاوت‌های بسیاری با هم داشته باشند.

در این زمان‌ها است که شما باید از خلاقیت و ابتکار خود استفاده کنید.

به تفاوت‌های فرهنگی توجه کنید

هر زبانی بر محیط اجتماعی و فرهنگی جامعه خود تاثیر می‌گذارد و تاثیر می‌پذیرد. پیش‌زمینه‌های فرهنگی و اجتماعی، تاثیر زیادی بر نحوه واکنش ما به قطعه‌های ادبی دارد. شاید متنی ادبی که برای مردم روسیه، بسیار تاثیرگذار است، برای مردم برزیل جالب نباشد.

مطالب مرتبط:

چگونه کلیله و دمنه از شرق تا غرب را طی کرد؟

یافتن کلمات مناسب و تکنیک‌های موثر برای انتقال کامل مفهوم متن اصلی، بسیار دشوار است. نویسنده شاهکار ادبی خود را با در نظر گرفتن مخاطب‌های خاص جامعه خود، خلق کرده است.

وظیفه شما این است که این متن را برای افرادی با جهان‌بینی‌های کاملا متفاوت ترجمه کنید.

با کلمات، بازی کنید

نویسندگان عاشق بازی با کلمات هستند. آن‌ها از کلمات و استعاره‌هایی استفاده می‌کنند که ذهن خوانندگان را ساعت‌ها به خود مشغول کنند.

این امر برای خوانندگان بسیار جالب است اما برای مترجمان نه. مترجمان برای یافتن گزینه‌هایی مشابه این معانی، باید ساعت‌ها تلاش کنند.

بسیاری از نویسندگان، تلاش زیادی برای اختراع نام‌هایی خاص برای شخصیت‌های داستان خود انجام داده‌اند.

مثلا، بسیار پیچیده است که به خوانندگان ایرانی کتاب‌های هری پاتر بفهمانیم که ریشه نام لرد ولدمورت، به معنای فرار از مرگ است. شاید تنها راه این باشد که این نکته را در پاورقی ذکر کنید.

یکی دیگر از نمونه‌های بازی با کلمات، استفاده از نام «تام مارولو ریدل» است که جمله «من لرد ولدمورت هستم» را می‌سازد.

مطالب مرتبط:

ترجمه متون ادبی از زبان میانجی، چرا و چگونه؟

البته شما نباید ناامید شوید. زبان‌های مختلف، ظرفیت‌های زیادی برای انتقال مفهوم‌ها و استعاره‌ها را دارند. کافیست که درک خود را نسبت به زبان جامعه هدف خود، افزایش دهید.

شما باید با تلاش فراوان، کلمه‌های مناسبی را در زبان مقصد پیدا کنید تا قدرت شگفت‌انگیز کلمات را به مخاطبان خود نشان دهید. تقریباً همیشه راهی برای انجام این کار وجود دارد. تقریبا …

از مطالب طنز، غافل نشوید

انتقال مفاهیم طنز، چالش اساسی دیگری برای مترجمان ادبی است. در این بخش هم دوباره، تفاوت‌های فرهنگی مشکل‌ساز است. چیزی که آلمانی‌ها آن را خنده‌دار می‌دانند، مثلا برای اسپانیایی‌ها سرگرم‌کننده نخواهد بود و بالعکس.

وظیفه اصلی مترجم، یافتن زمینه‌های مشترک یا راهی جایگزین برای بیان شوخی‌ها یا نکات طنز است. اگر بتوانید این کار را انجام دهید، می‌توانید هر متنی را ترجمه کنید.

به خاطر داشته باشید که توضیح بیش از حد، مطمئنا جذابیت آن را برای خواننده از بین می‌برد. هر چه جزئیات بیشتری را توضیح دهید، از طنز مطلب کاسته می‌شود.

سخن پایانی

اینها تنها نمونه‌هایی از چالش‌هایی است که مترجم‌های ادبی باید با آن‌ها دست‌وپنجه نرم کنند. راه‌های متعددی برای غلبه بر این چالش‌ها وجود دارد که تمرین هم‌چنان موثرترین راه است.

وظیفه‌ای سخت و دشوار بر شانه‌های مترجم‌های ادبی، سنگینی می‌کند. پس ترجمه ادبی و اهمیت آن را دست‌کم نگیرید.