انواع مقالات و دسته بندی آن‌ها

تا به حال از خودتان پرسیده‌اید که چرا برخی مقالات در ژورنال‌های علمی منتشر می‌شوند، برخی در کنفرانس‌ها ارائه می‌گردند، و بعضی دیگر فقط در وبلاگ‌ها یا پایگاه‌های تخصصی قرار می‌گیرند؟ احتمالا شما هم بارها و بارها در فرایند نگارش و ترجمه مقاله تخصصی خود با اصطلاحاتی مانند «مقاله مروری»، «مقاله پژوهشی» یا «مرور بالینی» برخورد کرده‌اید. شاید هم این سوال برایتان پیش آمده است که اصلا این اصطلاحات چه تفاوتی با هم دارند. حقیقت این است که دنیای مقالات علمی بسیار متنوع‌تر از آن چیزی است که در نگاه اول به نظر می‌رسد.

در هر حوزه علمی، مقالات به‌عنوان ابزارهای رسمی انتقال دانش، نقش کلیدی دارند. اما بسته به هدف نگارنده، مخاطب، ساختار محتوا، و محل انتشار، هر مقاله در یک دسته خاص قرار می‌گیرد. این دسته‌بندی‌ها نه‌تنها به مخاطب کمک می‌کنند تا انتظارات واقع‌بینانه‌ای از مقاله داشته باشد، بلکه برای نویسندگان نیز راهنمایی هستند که با چه استانداردی باید بنویسند. از مقالات نظری گرفته تا گزارش‌های میدانی و مطالعات موردی، هر نوع مقاله ساختار مخصوص به خود را دارد.

شناخت دقیق انواع مقالات علمی، برای دانشجویان، پژوهشگران و حتی ویراستاران آکادمیک ضروری است. برای مثال، کسی که قصد دارد مقاله‌ای در یک ژورنال بین‌المللی منتشر کند، باید به خوبی با تفاوت‌های میان مقاله پژوهشی (Original Research) و مقاله مروری (Review Article) آشنا باشد. در واقع، با رعایت ساختار و نکات هر کدام از این دسته‌ها، مسیر انتشار مقاله خود را هموارتر می‌کنید و از رد شدن‌های غیرضروری در فرآیند داوری جلوگیری می‌کنید.

اگر برای شما هم درباره انواع مقالات و تفاوت‌های آن‌ها سوال پیش آمده است، حتما این مقاله وبلاگ ترجمیک را تا پایان مطالعه کنید!

مطالب مرتبط:

۱۰+ ابزار هوش مصنوعی رایگان برای مقاله‌نویسی

آخرین به روزرسانی: ۱۴۰۴/۰۴/۱۸

برای چاپ مقاله خود به دنبال موسسه‌ای مطمئن برای ترجمه تخصصی آن می‌گردید؟ نیازی نیست که راه دوری بروید، همین الان سفارش ترجمه مقاله خود را به سایت ترجمه تخصصی ترجمیک بسپارید. تنها با چند کلیک، بهترین کیفیت ترجمه را با مناسب‌ترین هزینه دریافت کنید.

مهم‌ترین مقالات علمی چیستند؟

قبل از این‌که لپ‌تاپ خود را بردارید و فایل ورد مقاله خود را ایجاد کنید، ابتدا باید بدانید که چه مقاله‌ای می‌خواهید می‌نویسید؟ در واقع تعیین قالب مقاله حتی به شما در انتخاب موضوع مقاله هم کمک می‌کند. اگر برای بار اول است که می‌خواهید مقاله‌ای بنویسید، شاید بهتر باشد که با مقاله‌ای مروری شروع کنید. هم‌چنین اگر هم مشغول پایان‌نامه‌‌نویسی هستید، احتمالا از پایان‌نامه خود می‌توانید که حداقل یک مقاله پژوهشی استخراج کنید.

در ادامه انواع مختلف مقالات علمی که توسط مجلات آکادمیک چاپ می‌شوند، برای شما توضیح داده‌ایم.

مطالب مرتبط:

راهنمای کامل استخراج مقاله از پایان‌نامه

مقاله پژوهشی اصیل (Original Research Article)

مقاله پژوهشی اصیل گزارشی جامع از روش‌ها و تکنیک‌هایی است که برای انجام یک تحقیق نوین به کار رفته‌اند. هم‌چنین در این نوع مقالات نتایجی که از این تحقیق به دست آمده است، به صورت دقیق ذکر می‌شود. این نتایج معمولاً از طریق مطالعات تحلیلی یا آزمایشگاهی به دست می‌‌آیند که بر پایه پرسش‌های پژوهشی و فرضیه‌های مشخصی طراحی شده‌اند. یافته‌های مطالعه در بخش بحث (Discussion) ارائه می‌شوند و در آن مشخص می‌گردد که آیا این یافته‌ها فرضیهٔ اولیه را تأیید یا رد کرده‌اند.

ساختار این نوع مقاله معمولاً بر پایه قالب استاندارد IMRAD است؛ یعنی: مقدمه (Introduction)، روش‌ها (Methods)، نتایج (Results)، و بحث (Discussion). مقالات پژوهشی اصیل پیش از انتشار، باید فرایند داوری همتا (Peer Review) را طی کنند تا کیفیت آن‌ها ارزیابی شود. معمولاً مجلت علمی از نویسندگان می‌خواهند که از فرمت خاصی پیروی کنند و اغلب پس از دریافت بازخورد داوران، اصلاحاتی را در مقاله اعمال کنند. چنین مقالاتی باید از لحاظ علمی دقیق و از نظر نگارشی شفاف و روشن باشند.

مقالات پژوهشی اصیل رایج‌ترین و پراهمیت‌ترین نوع مقالات علمی هستند و به‌عنوان منابع دست اول یا اصلی (Primary Literature) در نظر گرفته می‌شوند. اگر یک پژوهشگر قصد داشته باشد که یافته‌های کلیدی حاصل از پایان‌نامه یا رساله خود را منتشر کند، مقاله پژوهشی اصیل بهترین گزینه برای او خواهد بود.

مطالب مرتبط:

چهار چوب یک مقاله علمی | ساختار مقالات پژوهشی

نکات مهم برای نگارش مقالات پژوهشی اصیل

در سطور پیشین درباره ساختار رایج مقالات پژوهشی صحبت کنیم. در این قسمت باید به این‌ نکته توجه داشته باشید که تنها موضوع مقاله شما مهم نیست، بلکه چگونگی بیان آن هم اهمیت زیادی دارد. در واقع مهم‌ نیست که نتایج پژوهش شما چه‌قدر خاص و بدیع باشد، اگر با زبانی مناسب آن را بیان نکنید، شانس رد شدن مقاله شما افزایش می‌یابد.

همانند سایر متون علمی، مقاله‌های پژوهشی نیز باید با زبانی علمی نوشته شوند؛ زبانی که مختصر، موجز، شفاف و دقیق باشد. جملات باید کوتاه و قابل درک باشند و تا حد امکان باید از جملات مرکب پرهیز شود. پاراگراف‌ها نیز بهتر است که شامل سه یا چهار جمله باشند و هر پاراگراف تنها یک ایده‌ٔ مشخص را بیان کند. در حالی‌که مطالب عمومی باید با زمان حال (Present Tense) نوشته شوند، یافته‌های جدید یا نتایج حاصل از مطالعه باید با زمان گذشته (Past Tense) بیان گردند. همچنین در سال‌های اخیر توصیه می‌شود که به جای استفاده از جملات مجهول (Passive Voice) از جملات معلوم (Active Voice) استفاده شود.

هیچ قاعدهٔ مشخصی برای اینکه از کجا باید نگارش مقاله پژوهشی را آغاز کرد، وجود ندارد. شروع کردن مقاله به همان ترتیبی که در نسخه نهایی منتشر می‌شود، نه‌تنها ضروری نیست، بلکه گاهی ممکن است که روش مناسبی هم نباشد. هر نویسنده‌ای سبک و ترجیح شخصی خود را دارد. برای مثال، بسیاری از نویسندگان ترجیح می‌دهند که نگارش مقاله را از بخشی که برایشان آسان‌تر است، آغاز کنند.

مطالب مرتبط:

هشت دلیل برای رد شدن مقالات

مقالات مروری (Review article)

بر خلاف مقالات پژوهشی اصیل، مقالات مروری به‌عنوان ادبیات ثانویه (Secondary Literature) در نظر گرفته می‌شوند، زیرا آماری جدید یا داده‌هایی از پژوهش شخصی نویسنده ارائه نمی‌دهند. این نوع از مقالات پژوهشی، با استفاده از مقایسه، تحلیل، اشاره به چالش‌ها، یا ارائه پیشنهادهایی برای پژوهش‌های آینده، ارزیابی مهمی از متون منتشرشده را ارائه می‌دهند.

مقالات مروری بخش مهمی از نوشتار علمی به شمار می‌روند، چرا که شکاف‌های موجود در تحقیقات را شناسایی می‌کنند و در نتیجه، زمینه را برای انجام مطالعات جدید فراهم می‌سازند. سه نوع اصلی مقالات مروی عبارتند از مرور ادبیات (Literature Review)، مرور نظام‌مند (Systematic Review) و فراتحلیل (Meta-analysis). در ادامه به صورت خلاصه درباره هر کدام از این انواع مقالات مروی برای شما توضیحی را بیان می‌کنیم.

مطالب مرتبط:

چگونه یک مقاله مروری علمی بنویسیم؟

مرور ادبیات (Literature Review)

مرور ادبیات یکی از رایج‌ترین انواع مقالات مروری است که با هدف بررسی و تحلیل منابع موجود درباره‌ی یک موضوع خاص نوشته می‌شود. در این نوع مقاله، نویسنده به بررسی دقیق مطالعات پیشین، از جمله اهداف، روش‌ها، پرسش‌های پژوهشی و نتایج حاصل از آن‌ها می‌پردازد. هدف اصلی این مقاله، تجمیع دانش موجود، آشکارسازی روندهای پژوهشی و مشخص کردن نقاط قوت و ضعف تحقیقات قبلی است.

در نوشتن مرور ادبیات، ساختار مقاله معمولاً حول محور موضوعی یا زمانی سازمان‌دهی می‌شود. نویسنده تلاش می‌کند که با دسته‌بندی منابع و تحلیل هم‌زمان آن‌ها، تصویری کلی از پیشینه علمی موضوع مورد نظر ارائه دهد. این نوع مقاله برای کسانی که تازه وارد یک حوزه علمی شده‌اند، بسیار مفید است، زیرا دیدی جامع از آنچه تاکنون در آن زمینه انجام شده، برای آن‌ها فراهم می‌کند.

مرور نظام‌مند (Systematic Review)

مرور نظام‌مند یکی از دقیق‌ترین و علمی‌ترین شکل‌های مقاله مروری است که با هدف پاسخ به یک سؤال پژوهشی مشخص طراحی می‌شود. در این نوع مقاله، نویسنده با استفاده از رویکردی ساختاریافته و روش‌مند، منابع مرتبط را شناسایی، انتخاب و تحلیل می‌کند. فرآیند انتخاب منابع در مرور نظام‌مند، بسیار شفاف و قابل بازبینی است و اغلب با دستورالعمل‌هایی مانند PRISMA همراه می‌شود.

در مرور نظام‌مند، برخلاف مرور ادبیات سنتی، سوگیری فردی به حداقل می‌رسد، زیرا معیارهای ورود و خروج از ابتدا مشخص شده‌اند. این نوع مقالات اغلب در حوزه‌های پزشکی، علوم سلامت و روان‌شناسی کاربرد فراوانی دارند. هم‌چنین مقالات مرور نظام‌مند به پژوهشگران و سیاست‌گذاران کمک می‌کنند تا تصمیم‌گیری‌های علمی و مبتنی بر شواهد داشته باشند.

در ادامه نمونه‌ای از مقاله مرور نظام‌مند در زمینه مقایسه مدل‌های هوش مصنوعی را برای شما گذاشته‌ایم:

نمونه مقاله مرور نظام‌مند انگلیسی

فراتحلیل  (Meta-Analysis)

فراتحلیل یک نوع خاص از مرور نظام‌مند است که در آن نویسنده داده‌های آماری حاصل از چندین مطالعه مرتبط را ترکیب می‌کند تا از طریق تحلیل آماری، به نتایج کلی‌تری دست یابد. این نوع مقاله بیش از آنکه توصیفی باشد، کمّی است و هدف آن، یافتن الگوهای مشترک، بررسی تفاوت‌ها، و ارزیابی قدرت اثرات مشاهده‌شده در مطالعات قبلی است.

در فراتحلیل، داده‌های خام یا داده‌های قابل استخراج از مقالات منتشرشده، گردآوری شده و با استفاده از نرم‌افزارهای آماری مانند RevMan یا Stata تحلیل می‌شوند. نتیجه‌ی نهایی معمولاً به شکل نمودارهایی مانند Forest plot ارائه می‌شود که میزان تأثیر (Effect Size) هر مطالعه و میزان ناهمگنی بین آن‌ها را نشان می‌دهد. فراتحلیل در حوزه‌هایی کاربرد زیادی دارد که حجم زیادی از مطالعات کمی درباره یک موضوع خاص در دسترس است.

نمونه مقاله فراتحیل انگلیسی در زمینه پزشکی

مطالعات بالینی (Clinical Study Articles)

مقالات مطالعات بالینی (Clinical Study Articles) از مهم‌ترین انواع مقالات علمی در حوزه علوم پزشکی و سلامت هستند که به بررسی اثربخشی، ایمنی و نتایج درمان‌های دارویی، مداخلات پزشکی یا روش‌های درمانی بر بیماران می‌پردازند. این مقالات معمولاً مبتنی بر داده‌هایی هستند که از مطالعات بالینی کنترل‌شده یا مشاهداتی به‌دست می‌آیند و با هدف ارزیابی علمی یک روش درمانی یا دارویی، طراحی و نگارش می‌شوند.

در ساختار مقالات مطالعات بالینی، معمولاً بخش‌هایی مانند مقدمه، مرور ادبیات، روش اجرا، توصیف جمعیت مورد مطالعه، نوع مداخله، نتایج، بحث و نتیجه‌گیری دیده می‌شود. یکی از ویژگی‌های مهم این مقالات، توجه به استانداردهای اخلاقی و روش‌شناسی دقیق است، به‌ویژه در مطالعاتی که به‌طور مستقیم با انسان‌ها در ارتباط هستند. به همین دلیل، تأییدیه کمیته اخلاق پزشکی، رضایت‌نامه آگاهانه از بیماران و ثبت در پایگاه‌های مطالعات بالینی (مانند ClinicalTrials.gov) جزء الزامات این نوع پژوهش‌هاست.

مقالات مطالعات بالینی معمولاً به چند مرحله تقسیم می‌شوند: از مطالعات مقدماتی (Phase I) که روی گروه کوچکی از داوطلبان بررسی می‌شود تا مطالعات گسترده (Phase III و IV) که شامل ارزیابی اثر درمان بر تعداد زیادی از بیماران در شرایط واقعی است. هر یک از این مراحل هدف خاصی دارد، از بررسی دوز مناسب و ایمنی اولیه گرفته تا ارزیابی اثربخشی و عوارض جانبی در بلندمدت.

نکته مهم دیگر در این نوع مقالات، توجه ویژه به تحلیل آماری و نحوه تفسیر داده‌هاست. چرا که تصمیم‌گیری‌های بالینی، سیاست‌گذاری سلامت و مجوز تولید یا توزیع داروها، اغلب بر اساس نتایج این مطالعات انجام می‌گیرد. بنابراین، دقت در طراحی، اجرای علمی و تحلیل بی‌طرفانه داده‌ها در این نوع مقاله‌ها حیاتی است. مقالات مطالعات بالینی نه‌تنها به رشد دانش پزشکی کمک می‌کنند، بلکه در مسیر بهبود خدمات درمانی و سلامت عمومی نیز نقش مستقیم دارند.

نمونه مقاله مطالعه بالینی در زمینه پزشکی

مقالات کنفرانسی (Conference Papers)

مقالات کنفرانسی (Conference Papers) نوعی از مقالات علمی هستند که برای ارائه در کنفرانس‌ها، سمینارها یا همایش‌های علمی تهیه می‌شوند. این مقالات معمولاً به موضوعاتی نوظهور یا نتایج اولیه‌ی یک پژوهش می‌پردازند و برای دریافت بازخورد از جامعه علمی، پیش از چاپ نهایی در ژورنال‌های علمی، به اشتراک گذاشته می‌شوند. یکی از ویژگی‌های کلیدی مقالات کنفرانسی، فرصت تعامل مستقیم نویسنده با مخاطبان و دریافت نقدهای علمی در فضایی زنده است.

این نوع مقالات معمولاً ساختار مختصری دارند و در قالب چکیده گسترده یا مقاله کامل با محدودیت کلمات مشخص نوشته می‌شوند. محتوای آن‌ها می‌تواند شامل مروری اولیه بر یافته‌های یک تحقیق، تحلیل مفهومی، معرفی یک الگوریتم یا روش جدید و حتی ارائه نتایج مقدماتی از یک پروژه در حال اجرا باشد. به‌دلیل محدودیت زمان در ارائه شفاهی و همچنین حجم مقاله، نویسنده باید تمرکز خود را بر نکات کلیدی، یافته‌های اصلی و کاربرد پژوهش بگذارد.

در اغلب موارد، مقالات کنفرانسی پس از پذیرش در فرآیند داوری، در کتابچه مقالات کنفرانس منتشر می‌شوند. برخی از کنفرانس‌ها دارای اعتبار بین‌المللی هستند و مقالات آن‌ها می‌تواند در پایگاه‌هایی نظیر IEEE, Springer یا Scopus نمایه شود. از سوی دیگر، برخی کنفرانس‌ها صرفاً محلی یا آموزشی‌اند و بیشتر نقش تمرینی یا معرفی موضوع را برای پژوهشگران تازه‌کار ایفا می‌کنند.

به‌طور کلی، مقاله کنفرانسی به‌عنوان پله‌ای برای آغاز مسیر انتشار علمی به‌شمار می‌رود. پژوهشگران می‌توانند از این طریق پژوهش‌های خود را در معرض دید دیگر متخصصان قرار داده، پیشنهادهایی برای بهبود کارشان دریافت کنند و در نهایت، مقاله خود را پس از بازنگری و توسعه، برای چاپ در ژورنال‌های معتبر آماده کنند. همچنین شرکت در کنفرانس‌ها و ارائه مقالات، فرصتی بی‌نظیر برای گسترش شبکه ارتباطات علمی و افزایش دیده‌شدن پژوهشگر در جامعه علمی است.

مطالب مرتبط:

مقاله کنفرانسی چیست و چگونه آن را بنویسیم؟

مقالات تفسیری (Interpretive Articles)

مقالات تفسیری (Interpretive Articles) گونه‌ای از نوشته‌های علمی یا پژوهشی هستند که تمرکز اصلی آن‌ها بر تحلیل، تفسیر و بازخوانی انتقادی یک موضوع، متن، مفهوم یا پدیده است. برخلاف مقالات تجربی که بر داده‌ها و آزمایش‌های کمی استوارند، مقالات تفسیری از روش‌های کیفی برای بررسی عمق مفاهیم استفاده می‌کنند. این نوع مقاله معمولاً در حوزه‌هایی مانند علوم انسانی، مطالعات فرهنگی، فلسفه، ادبیات، هنر و الهیات کاربرد گسترده‌ای دارند.

نویسنده در یک مقاله تفسیری به دنبال آن است که برداشت تازه‌ای از یک اثر یا نظریه ارائه دهد. این تفسیر می‌تواند که مبتنی بر شواهد متنی، زمینه‌های تاریخی، دیدگاه‌های فلسفی یا چارچوب‌های نظری خاص باشد. به عنوان مثال، در یک مقاله تفسیری درباره یک رمان معروف، تمرکز بر تحلیل روابط بین شخصیت‌ها، نمادپردازی‌های متن یا مفاهیم اخلاقی نهفته در داستان خواهد بود. هدف اصلی چنین مقاله‌ای افزایش درک خواننده از لایه‌های پنهان معنا در موضوع مورد بررسی است.

ساختار مقالات تفسیری معمولاً از یک مقدمه با طرح مسئله آغاز می‌شود، سپس بخش تحلیل یا تفسیر می‌آید که در آن دیدگاه نویسنده با شواهد و استدلال پشتیبانی می‌شود و در پایان، نتیجه‌گیری که تأکید دوباره‌ای بر یافته‌ها یا برداشت اصلی دارد. آنچه این مقالات را متمایز می‌کند، رنگ و لحن شخصی تحلیل است که البته باید به‌شکل مستدل و منطقی ارائه شود، نه صرفاً بر پایه احساس یا نظر شخصی.

در نهایت، مقالات تفسیری با اینکه ممکن است فاقد داده‌های تجربی باشند اما نقش مهمی در توسعه دیدگاه‌های نظری و درک مفاهیم انتزاعی ایفا می‌کنند. این نوع نوشتار علمی به مخاطبان کمک می‌کند تا مسائل را از زوایای تازه‌ای ببینند و گاه روایتی نو از موضوعی قدیمی بسازند. از این‌رو، این مقالات اغلب مخاطبان خاص خود را در حوزه‌های نظری یا میان‌رشته‌ای پیدا می‌کنند و برای تعمیق بحث‌های فکری و فرهنگی بسیار ارزشمند هستند.

سخن پایانی

در دنیای گستردهٔ پژوهش و تولید علم، شناخت دقیق انواع مقالات علمی نقش کلیدی در موفقیت پژوهشگران ایفا می‌کند. هر نوع مقاله با توجه به هدف نگارش، ساختار محتوا، و محل انتشار، مخاطبان و کارکردهای متفاوتی دارد. برای مثال، مقاله پژوهشی اصیل (Original Research Article) عمدتاً یافته‌های جدید علمی را ارائه می‌دهد، در حالی‌که مقاله مروری (Review Article) با هدف تحلیل و جمع‌بندی دانش موجود درباره یک موضوع خاص نوشته می‌شود.

شناخت این دسته‌بندی‌ها به پژوهشگران کمک می‌کند تا محتوای علمی خود را با فرم مناسب ارائه کنند و از اشتباهاتی مانند ارسال مقاله با ساختار نامناسب به مجله‌ای که چنین قالبی را نمی‌پذیرد، پرهیز کنند. به‌ویژه در فرآیند ارسال مقاله به ژورنال‌های بین‌المللی، انتخاب درست نوع مقاله تأثیر مستقیم بر شانس پذیرش و کیفیت ارائه پژوهش دارد.

وقتی صحبت از دستیار پژوهش به میان می‌آید، ذهن همه ما به سمت افرادی می‌رود که به پژوهشگران کمک می‌کنند. اما آیا می‌دانستید که سایت ترجمه ترجمیک هم همانند دستیار پژوهشی شما عمل می‌کند؟! از ترجمه مقالات تخصصی و ترجمه کتاب گرفته ویرایش نیتیو و پارافریز، همه را از سایت ترجمه ترجمیک بخواهید.