«زبان ترکی»، زبان بیش از ۲۰۰ میلیون نفر در سراسر دنیا است. زبان‌های ترکی یا زبان‌های ترکی‌تبار یک خانواده‌ی زبانی با ۳۵ زبان زنده گوناگون هستند. این ۳۵ زبان ترکی، روی‌هم‌رفته در شش گروه قرار می‌گیرند: زبان‌های اوغوز با هشت زبان، زبان‌های قارلُقی با چهار زبان، زبان‌های قِبچاقی با دوازده زبان، زبان‌های ترکی سیبری با نه زبان، زبان‌های اوغور با یک زبان، زبان ارغو با یک زبان.
از میان این ۳۵ زبان ترکی گوناگون، زبان‌های ترکی استانبولی، اُزبکی، ترکی آذربایجانی، قزاقی و اویغوری بیش از دَه‌میلیون گویشور دارند. ده زبان دیگر بیش از یک‌میلیون گویشور و ۲۵ زبان دیگر همگی کمتر از یک‌میلیون نفر گویشور دارند و بیشتر آن‌ها در معرض فراموشی هستند.
در این مطلب خواهید خواند:
گروه زبان‌های اوغوز
گروه زبان‌های اوغوز با هشت زبان، بیشترین ترک‌زبانان را تشکیل می‌دهد. زبان‌های اوغوز بر اساس جغرافیا و ویژگی‌های مشترک به سه بخش تقسیم می‌شوند.
اوغوز غربی
ترکی استانبولی: ترکیه و قبرس شمالی و بخش‌هایی از عراق، یونان، بلغارستان، مقدونیه شمالی، کوزوو، آلبانی و دیگر بخش‌های شرقی اروپا، گویشوران این زبان را در بر می‌گیرد.
ترکی آذربایجانی: با دو گویش در جمهوری آذربایجان و مناطق آذری‌نشین ایران تکلم میشود.
گاگائوز: این زبان از دو لهجه گاگائوزی بلغاری و گاگائوزی بحری تشکیل شده است و در گاگائوزیا در کشور مولداوی تکلم میشود.
روملی (به ترکی بالکان نیز شناخته میشود): گویشی از ترکی استانبولی است و بیشتر در اروپا و در کشورهایی همچون یونان، ترکیه و شهرهای کومانوفو، بیتولا در جمهوری مقدونیه گویشورانی دارد.
اوغوز شرقی
ترکمنی: زبان مردم ترکمن و زبان رسمی کشور ترکمنستان است. گویشوران به این زبان بیشتر در ترکمنستان و شمال شرقی ایران و نواحی شمالی افغانستان ساکن هستند.
ترکی خراسانی: این زبان بیشتر در استان خراسان شمالی صحبت میشود اما در استان‌های خراسان رضوی و گلستان هم گویشور دارد.
سالاری: زبانی ترکی قوم سالار است. بیشتر سالارها در استان‌های گانسو و چینگ‌های در کشور چین زندگی میکنند.
اوغوز جنوبی
قشقایی: زبانی است که قشقایی‌ها بدان گفت‌وگو میکنند و به‌جز فارس در همدان نیز رواج دارد. این زبان را نزدیک‌ترین گویش به ترکی خراسانی و ترکی آذربایجانی می‌دانند.
زبان افشاری: شاخه‌ای از زبان ترکی است که در ایران، جمهوری آذربایجان، ترکیه، سوریه و قسمت‌هایی از افغانستان رایج است و بیشتر به‌عنوان گویشی از ترکی آذربایجانی شناخته میشود.
مطالب مرتبط:
تفاوت ترکی استانبولی با ترکی آذری چیست؟
کدام کشورها به «زبان ترکی» صحبت میکنند؟
زبان ترکی زبان رسمی کشور «ترکیه» و همچنین از زبان‌های رسمی «قبرس شمالی» است. از میان زبان‌های ترکی، گویشوران زبان «ترکی استانبولی» نزدیک به چهل‌درصد همه ترک‌زبانان جهان را در بر می‌گیرند.
گروه‌های کوچک‌تری از ترک‌زبان‌ها نیز در کشورهایی زندگی میکنند که در گذشته تمام یا بخشی از آن مناطق به «امپراتوری عثمانی» تعلق داشته است؛ کشورهایی همچون: عراق، سوریه، بلغارستان، قبرس، یونان (بیشتر در تراکیه غربی)، کوزوو، جمهوری مقدونیه شمالی، قفقاز، آلبانی، رومانی و صربستان و سایر بخش‌های اروپا و آسیای مرکزی.
جمعیت زیادی از ترک‌زبان‌ها در «بلغارستان» زندگی میکنند که در حدود ۶۰۰ هزار ترک‌زبان هستند. حدود۳۰۰ هزار ترک‌زبان نیز در «قبرس» و به‌ویژه «جمهوری ترک قبرس شمالی» ساکن هستند. کمتر از۱۰۰ هزار ترک‌زبان در یونان، مقدونیه، رومانی، قزاقستان، عراق، صربستان، سوئیس و آلبانی زندگی میکنند.
افزون بر این‌ها با جمعیت زیاد مهاجران در آلمان، بیش از دومیلیون ترک‌زبان نیز در «آلمان» زندگی میکنند. همچنین گروه‌های ترک‌زبان قابل‌توجهی در هلند، فرانسه، اتریش، ازبکستان، ایالات متحده، بلژیک، سوئیس و بریتانیا وجود دارد.
به‌طور تقریبی ۲۵۰ هزار ترک‌زبان در هلند، ۲۲۱ هزار نفر در فرانسه، ۲۰۰ هزار نفر در اتریش، ۱۳۰ هزار نفر در ازبکستان، ۱۱۶ هزار نفر در ایالات متحده، ۱۱۳ هزار نفر در بلژیک زندگی میکنند.
مطالب مرتبط:
ترجمه فارسی به ترکی استانبولی- ترجمه ترکی استانبولی به فارسی
زبان ترکی استانبولی
زبان ترکی برای نزدیک به ۷۰ تا ۸۰ میلیون نفر در سراسر جهان، به‌عنوان زبان مادری و زبان نخست است. همچنین چندین میلیون نفر دیگر نیز زبان ترکی را به‌عنوان زبان دوم خود صحبت میکنند.
بیشتر افراد ترک‌زبان، یعنی بیش از ۷۴ میلیون نفر از آن‌ها، در کشور ترکیه زندگی میکنند اما روزبه‌روز به تعداد افرادی که زبان «ترکی استانبولی» را به‌عنوان زبان دوم و یا زبان سوم برمی‌گزینند، افزوده میشود.
«ترکی استانبولی» یا «ترکی ترکیه‌ای» یا «ترکی آناتولی» یکی از زبان‌های شاخه جنوب غربی یا گروه اوغوز خانواده زبان‌های ترکی است.
«ترکی استانبولی» رایج‌ترین زبان از شاخۀ زبان‌های ترکی است. کشورهای ترکیه، قبرس شمالی، بخش‌هایی از عراق، یونان، بلغارستان، مقدونیه شمالی، کوزوو، آلبانی و دیگر بخش‌های شرقی اروپا، جغرافیای این زبان را در بر می‌گیرد.
«ترکی استانبولی» زبان رسمی کشور «ترکیه» و از زبان‌های رسمی «قبرس شمالی» است. بخش شمالی کشور قبرس، تحت تسلط ترک‌هاست و در سال ۱۹۸۳ از «جمهوری قبرس» اعلام استقلال کرد. این بخش به نام «جمهوری ترک قبرس شمالی» خوانده میشود.
«جمهوری ترک قبرس شمالی»
اشغال بخش شمالی قبرس در سال ۱۹۷۴، پس از حمله نظامی و استقرار ارتش ترکیه رخ داد. کشورهای جهان به‌جز ترکیه، استقلال «جمهوری ترک قبرس شمالی» را به رسمیت نمی‌شناسد. سازمان ملل متحد نیز این منطقه را به رسمیت نمی‌شناسد. از دید جامعه جهانی این بخش از قبرس، بخشی از «جمهوری قبرس» است که اشغال نظامی شده است.
پس از این رخداد، ترک‌های قبرس در یک‌سوم شمالی جزیره و یونانی‌های قبرس در دوسوم جنوبی جزیره زندگی میکنند. مردم قبرس شمالی را ترک‌ها، هم‌ریشه ترک‌های استانبول تشکیل می‌دهند. مردم قبرس شمالی به زبان «ترکی قبرسی» از لهجه‌های زبان «ترکی استانبولی» صحبت میکنند.
الفبای زبان‌های ترکی
بیشتر زبان‌های ترکی از «الفبای لاتین» استفاده میکنند یا در حال تغییر خط رسمی خود به لاتین هستند. در سال ۱۹۲۸، به‌عنوان یکی از اصلاحات آتاتورک در سال‌های نخستین جمهوری ترکیه، الفبای ترکی عثمانی با الفبای لاتین جایگزین شد.
الفبای زبان ترکی استانبولی از ۲۹ حرف از الفبای لاتین تشکیل شده است. این الفبا با برخی تغییرات فونتیک در الفبای لاتین، تبدیل به الفبای ترکی استانبولی شده است و به «ترکی لاتین» تغییر نام داده است.
اهمیت یادگیری زبان ترکی استانبولی
یادگیری زبان «ترکی استانبولی» به‌عنوان زبان دوم و یا زبان سوم مزایای بسیار زیادی دارد. به‌ویژه همسایگی ما با کشور ترکیه، اهمیت فراگیری این زبان را دوچندان میکند.
موقعیت کشور ترکیه موجب شده است علاقه‌مندان بسیاری به سمت یادگیری زبان «ترکی استانبولی» سوق یابند. کشور ترکیه از نظر جغرافیایی، اقتصادی، تجاری، فرهنگی و توریستی از کشورهای مهمی محسوب میشود که یادگیری زبان رسمی این کشور امکانات زیادی را برای افراد فراهم میکند.
برای نمونه با یادگیری «زبان ترکی» می‌توان از فرصت‌های شغلی و تحصیلی کشورهای ترک‌زبان بهره برد. همچنین دانستن زبان ترکی لذت سفر به کشورهای ترک‌زبان و گردشگری را نیز چندبرابر میکند. همچنین مطالعه ادبیات «ترکی استانبولی» و آثار شناخته‌شده آن، تجربه‌ای لذت‌بخش و باارزش خواهد بود.
مهاجرت به کشور ترکیه نیز لزوم یادگیری زبان «ترکی استانبولی» را دوچندان میکند؛ چراکه درصد کمی از مردم کشور ترکیه به زبان انگلیسی تسلط دارند. ازاین‌رو برای زندگی و برقراری ارتباط با مردم کشور ترکیه و استفاده از منابع و اطلاعات روز، یادگیری این زبان ضروری است.
به‌کمک دستور زبان ساده و ساختار آوایی آن به‌راحتی می‌توان زبان «ترکی استانبولی» را فراگرفت. زبان‌های ترکی در گروه زبان‌های پیوندی قرار می‌گیرند؛ یعنی تکواژها در کنار هم قرار می‌گیرند و واژه را می‌سازند، به‌طوری‌که با جدا کردن پیوندها، تکواژها به‌راحتی قابل‌شناسایی است. همچنین یکی از مشخصات زبان‌های ترکی هماهنگی آواها است.
سخن پایانی
در این نوشتار به زبان ترکی و کشورهای ترک‌زبان پرداختیم. همان طور که گفتیم زبان‌های ترکی، یک خانوادهٔ زبانی با ۳۵ زبان زنده گوناگون است. از این تعداد زبان ترکی، یازده زبان در معرض فراموشی هستند. زبان ترکی زبان رسمی کشور «ترکیه» و از زبان‌های رسمی «قبرس شمالی» است.
فراگیری زبان ترکی چندان دشوار نیست. با یادگیری این زبان، تجربه بهتری از سفر و مهاجرت به کشور ترکیه کسب می‌کنید.
امیدواریم اطلاعات این مطلب برای شما مفید و کاربردی واقع شود.
اگر به ترجمه تخصصی فارسی به ترکی و یا ترکی به فارسی نیاز دارید با ورود به صفحه ترجمه ترکی به فارسی سفارش خود را ثبت کنید.
اگر به زبان «ترکی استانبولی» مسلط هستید و به ترجمه و نگارش و ویرایش علاقه‌مندید، رزومه خود را به صفحه استخدام مترجم ارسال کنید.
چه خوب که ترجمیک از زبان ترکی که در حال فراموشی هست نوشته سپاس
با سلام
مفید بود…ممنون
سلامت باشید…
در ایران هم تعداد زیادی ترک آذری زبان داریم که هم به ایرانی بودن خود و هم ترک بودن خود افتخار می کنند و انشاا….به زودی زبان آذری در کنار زبان شیرین فارسی رسمی می شودو با چند کشور ترک زبان روابطمان گسترده تر می شود.
بخشی از شمال مغولستان که بنده مسافرت رفتم کاملا به زبان خاصی از ترکی صحبت میکنند که شبیه ترکی آذربایجانی ایرانی است.
بزرگترین استان کشور چین که سین کیانگ میباشد نیز به زبان ترکی صحبت میکنند که بهشون زبان ایغور گفته میشود و دقیقا مشابه اذربایجانی ایران هست اگر کلیپ ها و موسیقی هاشون رو یک تبریزی یا اردبیلی گوش بده کاملا متوجه میشه و فقط کمی در لهجه تفاوت دارند.
در روسیه نیز بخش های زیادی ترک نشین هستن و ترک های قزاق و تاتار و نوقای زندگی میکنه
ترکمنستان ازبکستان قزاقستان قرقیزستان هم ک ترک هستن
شمال عراق ترکمن های عراق زندگی میکند
بخش هایی از سوریه نیز ترک زبان هستن حتی در تاریخ ها نوشته شده این موضوع
بخشی از یمن ترک زبان هستند
بخش هایی از هندوستان که ترکان بازمانده از زمان حکومت گورکانیان هست باقی مونده که اجداد خودشون رو بابور شاه میدونن و کتاب بابورنامه نیز به زبان ترکی است
تقریبا یک چهارم افغانستان ترک هستند و هزاره ها هم ترک بودن که زبانشون فارسی شده ولی ژنتیکا ترک تبار هستن
بخش هایی از ارمنستان و گرجستان نیز به ترکی آذربایجانی صحبت میکنند
بخش های جنوبی ایران مثل ترکان آغاجری که برای ایل بختیاری هست ترکان سنقری برای کرمانشاه ترک های بیات برای کرمان و بیشتر استان فارس قشقایی هستند
با این توصیفات تمام آمارها غلط هست و معمولا آمار درستی درباره ی ترک زبان ها منتشر نمیشه و هرچه هست دستکاری میشه ترکی بیشتر از اسپانیایی گویشور داره و اگر روی هم جمع کنیم بیش از ۶۰۰ میلیون گویشور ترک زبان در جهان است