سالها قبل هنگام پخش سریال زبلخان، مدام این شعار تکرار میشد: «زبلخان اینجا، زبلخان اونجا». حالا این روزها باید مدام تکرار کنیم: «هوش مصنوعی اینجا، هوش مصنوعی اونجا».
هوش مصنوعی به معنای واقعی کلمه در تمام ابعاد زندگی نفوذ کرده است. تنها راه همراهی با نفوذ گسترده هوش مصنوعی، یادگیری و تسلط است. اگر دانشجو باشید یا به یادگیری زبان علاقه دارید، حتماً برای تمرین زبان و ترجمه سراغ آن رفتید. چت جیپیتی، جمینای یا دیپسیک، فرقی ندارد. حال این سوال پیش میآید که آیا هوش مصنوعی برای ترجمه متون مفید است؟ آیا هوش مصنوعی دستیار خوبی برای ترجمه مقالات طولانی دانشگاهی محسوب میشود؟
به صورت کلی هنوز هم ابزارهای هوش مصنوعی برای ترجمه فارسی به انگلیسی مقالات برای چاپ در ژورنال توصیه نمیشود. با این حال برای ترجمه کلی مقالات برای درک موضوع و به روزرسانی اطلاعات، ابزارهای هوش مصنوعی ترجمه گزینه خوبی هستند. اما چگونه باید از این ابزارها به خوبی استفاده کنیم؟
شبیه زبلخان که برای سفر مدام از نقشه انتخاب استفاده میکرد، شما هم باید نقشهای برای تسلط بر این موجود پیدا کنید. راه تسلط چیست؟ یادگیری الگوی هر هوش مصنوعی و استفاده از پرامپت مناسب.در این مقاله ابتدا هوشهای مصنوعی پرطرفدار ترجمه بررسی میشوند و سپس بهترین راه استفاده را توضیح میدهیم. پس همراه ما باشید.
مطالب مرتبط:
بهترین ابزارهای هوش مصنوعی ترجمه مقاله
در این مطلب خواهید خواند:
آیا استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی برای ترجمه ضروری است؟
ترجمه فرایندی سخت و تخصصی است که بهدقت و توجه زیادی نیاز دارد. این دقت و توجه به معنی صرف زمان زیاد برای داشتن ترجمهای باکیفیت است. اما سرعت زندگی هم هر روز بیشتر میشود. همچنین گاهی شما به ترجمهای باکیفیت نیاز ندارید بلکه هدفتان ترجمه حجم بالایی از مطالب است.
مثلا دانشجویی را تصور کنید که برای نگارش بخش مرور ادبیات تحقیق خود باید تعداد زیادی مقاله را ترجمه و آنها را درک کند. خوب برای این دانشجو هم از لحاظ مالی و هم زمانی منطقی است که ترجمه این مقالات را به ابزارهای هوش مصنوعی بسپارد. ولی وقت ارسال مقاله به ژورنال میرسد، دیگر استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی ترجمه منطقی نیست. در این مواقع اگر مقاله شما به دلیل ترجمه ضعیف ناشی از هوش مصنوعی رد شود، هزینه آن (مخصوصا از لحاظ زمانی) بیشتر از زمانی خواهد بود که برای ترجمه تخصصی مقاله خود صرف میکردید.
پس بسته به هدف و کاربرد، گاهی مواقع استفاده از ترجمه هوش مصنوعی منطقی و مقرون به صرفه است و گاهی هم نه! این شما هستید که باید این موقعیتها را تشخیص دهید.
مطالب مرتبط:
انتخاب ابزار مناسب برای ترجمه
در حال حاضر تمامی ابزارهای هوش مصنوعی عمومی خدمات ترجمه رایگان و آنلاین هم ارائه میدهند. سرعت ترجمه، زبانهای ارائهکننده و میزان دقت نقطه تفاوت آنها است. قبل از انتخاب ابزار سؤالات این سؤالات را از خود بپرسید:
- متن شما عمومی یا تخصصی است؟
- چقدر محدودیت زمان دارید؟
- کلمات تخصصی چه اهمیتی در متن شما دارد؟
- حجم متن چقدر است؟
- مشخصکردن جواب این سؤالها در انتخاب شما تأثیر زیادی دارد.
طبق نظر کارشناسان هوش مصنوعی و زبانشناسان برای ترجمه متون، هوش مصنوعی DeepL در جایگاه اول قرار میگیرد. این برنامه از زبان فارسی نیز پشتیبانی میکند. در جایگاه بعدی، جمینای (Gemini)، هوش مصنوعی گوگل و چت جیپیتی (ChatGPT) قرار دارد. این دو نرمافزار از زبانهای مختلفی پشتیبانی میکنند و به صورت رایگان در دسترس شما قرار گرفتهاند.
اگر ترجمهی تخصصی میخواهید،DeepL بهترین انتخاب است. اما برای کارهای روزمره، چت جیپیتی یا جمینای انتخابهای خوبیاند.
هنر پرامپت نویسی برای ترجمه متون
پرامپت همان دستوری است که شما به هوش مصنوعی میدهید. در هنگام استفاده از ابزارهایی مانند DeepL، ChatGPT و Gemini خود کیفیت پرامپت (دستور شما) بر کیفیت ترجمه تاثیر میگذارد. این ابزارهای هوش مصنوعی صرفاً برای ترجمه بهینهسازی نشدند؛ بنابراین باید بادقت پرامپت مناسبی با جزئیاتی طبق متن و ترجمه موردنظر ارائه دهید. در هنگام نوشتن پرامپت باید سه مورد را برای هوش مصنوعی مشخص کنید.
مطالب مرتبط:
تعیین نقش مترجم
در هنگام ترجمه متنهای تخصصی، هوش مصنوعی باید نقش یک مترجم حرفهای را ایفا کند. درست شبیه مترجمهای انسانی که در ترجمه یک متن تخصص دارند، شما باید نقشی را برای هوش مصنوعی تعریف کنید. مثلاً «تو یک مترجم تخصصی بازرگانی هستی». این نقش کمک میکند مدل نگارش و دایره لغات در هنگام ترجمه متناسب با همان حوزه باشد.
مشخصکردن زبان، بافت متن و هدف از ترجمه
هوش مصنوعی از زبانهای مختلفی پشتیبانی میکند. اما برای بهبود کیفیت ترجمه، بهتر است که زبان مبدأ و مقصد را در هنگام نوشتن پرامپت مشخص کنید. علاوه بر این، هوش مصنوعی باید بداند چرا و برای چه کسی ترجمه میکند. مثلاً متن ترجمه قرار است بهعنوان ایمیل رسمی استفاده شود یا بخشی از مقاله علمیپژوهشی است.
با انتخاب هدف و مخاطب لحن و کلمات طبیعیتر میشوند. مثلاً «این ایمیل را از زبان فارسی به زبان انگلیسی ترجمه کن. مخاطب این ایمیل مدیر بازرگانی شرکت بینالمللی است و لحن ایمیل باید رسمی باشد.»
قرار دادن چارچوب و استاندارد
در ترجمه انسانی مترجم طبق بافت متن، مخاطب و حتی مسائل فرهنگی ترجمه میکند. در ترجمه باهوش مصنوعی شما باید این موارد را مشخص کنید. هر اصطلاحی نباید ترجمه شود و بعضی ترجمهها فرمت مشخصی دارند. مثلاً «این اصطلاح را فقط با این معادل استفاده کن» یا «تمامی جملات باید کوتاه باشند». توجه به تمامی این موارد باعث میشود که خروجی ترجمه متن شما از حالت معمولی بیشتر شود.
مطالب مرتبط:
راهنمای ترجمه PDF با هوش مصنوعی
نمونه پرامپت برای ترجمه متن تخصصی
برای آشنایی با استفاده سه مورد بالا یک متن فرضی و یک پرامپت آورده شده است.
متن ورودی:
The term “Quantitative Easing” (QE) is a monetary policy instrument used by central banks to stimulate aggregate demand when interest rates are near zero. QE involves the central bank purchasing longer-term government bonds or other financial assets to inject liquidity into the banking system, thereby lowering long-term interest rates and increasing the money supply. This tool often generates concerns among economists regarding the potential risk of hyperinflation.
پرامپت ترجمه متن بالا:
بهعنوان یک مترجم حرفهای متون اقتصادی با دو دهه تجربه، متن ارائهشده را از انگلیسی به فارسی ترجمه کن. این متن در حوزهی اقتصاد کلان و سیاستهای پولی قرار دارد و به موضوع تسهیل کمی میپردازد. لحن ترجمه باید رسمی باشد. هنگام ترجمه، نکات زیر را رعایت کن:
- پس از ترجمه، متن را بدون تغییر در معنا، روانتر و سلیستر بازنویسی کن.
- بهدقت به علائم نگارشی، نیمفاصلهها و یکپارچگی سبک نوشتاری توجه شود.
- برای اصطلاحات تخصصی، معادل مناسب فارسی انتخاب کرده و صورت انگلیسی آن را در پرانتز بیاور.
- در صورت وجود چند گزینهی ترجمه، بهترین انتخاب را با توجه به بافت متن برگزین.
- متن نهایی باید برای خوانندهی فارسیزبان قابل فهم، روان و در عین حال کاملاً تخصصی باشد.
متن خروجی:
اصطلاح «تسهیل کمی» یا (Quantitative Easing) ابزاری در حوزه سیاست پولی است که بانکهای مرکزی برای تحریک تقاضای کل در شرایطی که نرخ بهره نزدیک به صفر است، از آن استفاده میکنند. تسهیل کمی شامل خرید اوراققرضه دولتی بلندمدت یا سایر داراییهای مالی توسط بانک مرکزی است تا بدینوسیله نقدینگی به سیستم بانکی تزریق شود، و در نتیجه نرخهای بهره بلندمدت کاهشیافته و عرضه پول افزایش یابد. این ابزار اغلب نگرانیهایی را در میان اقتصاددانان در خصوص ریسک بالقوه اَبَرتورم ایجاد میکند.
نکات مهم در ترجمه باهوش مصنوعی
فراموش نکنید که با وجود همه پیشرفتهای ابزارهای هوش مصنوعی، این ابزارها دانش و توانایی زیادی دارند؛ اما کامل نیستند. ترجمههای هوش مصنوعی همیشه باید توسط مترجم انسانی ویرایش شود تا از خطا جلوگیری شود.
در هنگام استفاده از هوش مصنوعی حتماً از پرامپت کوتاه و واضح استفاده کنید. ساختار موردنظر خود را مشخص کنید. اشتباهات را اصلاح کنید و درصورتیکه ترجمه ابهام داشت، از هوش مصنوعی بخواهید که متن را دوباره برای شما ترجمه کند. در کل اولین ترجمهای که هوش مصنوعی به شما تحویل میدهد، لزوما بهترین آن نیست. با بازخوردهای اصولی و اصلاح آن، کیفیت بهتر خواهد شد.
نکته: بهتر است که در هر بار استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی، بخواهید که بخشی از متن شما را ترجمه کنند. در واقع این ابزارها هنگام ترجمه متنی ۳۰۰ تا ۵۰۰ کلمهای نتیجه بهتری به همراه خواهند داشت تا متنی ۲۰۰۰ کلمهای.
جمعبندی
هوش مصنوعی دستیاری توانمند در ترجمه متون عمومی است. اما کیفیت ترجمه به هنر پرامپت نویسی بستگی دارد. یعنی در هنگام ترجمه بهخوبی قوانین و استانداردها مشخص شود. البته فراموش نکنید این ترجمهها خالی از اشتباه نیستند و همیشه به ویرایش انسانی نیاز دارند. آیا شما از هوش مصنوعی برای ترجمه متون تخصصی استفاده کردید؟ تجربه شما چطور بوده است؟
آیا با خدمات هوش مصنوعی ترجمیک آشنایی دارید؟ غیر از خدمات ترجمه هوش مصنوعی + ویرایش انسانی، خدمتی دیگر با عنوان تبدیل متن هوش مصنوعی به انسانی هم ارائه میدهیم. با کمک این خدمات دیگر لازم نیست که نگران رد شدن مقاله خود به دلیل استفاده از مشابهت با ابزارهای هوش مصنوعی باشید!
