وبلاگ ترجمیک جایی است که در آن محتواهای زیادی یافت می‌شود؛ از مطالب مربوط به ترجمه گرفته تا نویسنده و ویراستاری. در این مقالات بارها چشممان به کلماتی چون مولف، ویراستار، مترجم و حتی نویسنده خورده است، اما گاهی درک کاملی از تفاوت معنی این کلمات نداریم.
مولف، مترجم و ویراستار وظایف کاملا متفاوتی دارند اما هنر آن‌ها تکمیل‌کننده یکدیگر است. نویسنده و مولف نیز در معنای جزئی با هم تفاوت دارند و به یک فرد اطلاق نمی‌شوند. اگر در حوزه ترجمه کتاب مطالعاتی داریم، خوب است که اطلاعات دقیق‌تری از وظایف مربوط به این افراد داشته باشیم.
در مطالب قبلی وبلاگ ترجمیک درباره ویراستاری و ترجمه، مطالبی را منتشر کرده‌ایم. در این مطلب قصد داریم به صورت گسترده‌تر به سه مورد از واژه‌های پرتکرار این حوزه « مولف، مترجم، ویراستار» بپردازیم و تفاوت‌های هر یک از این مشاغل را شرح دهیم. تا انتها با ما همراه باشید.
مطالب مرتبط:
۷ مهارت مهم برای ویراستاری و نمونه‌خوانی
در این مطلب خواهید خواند:
مولف کیست و چه وظایفی دارد؟
مولف شخصی است که سال‌های سال وقت خود را روی یک موضوع علمی یا یک اثر هنری صرف می‌کند و آن را در قالب یک کتاب یا نوشته در اختیار بقیه قرار می‌دهد. مولف در حقیقت همان تولیدکننده اثر است و کلیه حقوق یک اثر را در اختیار می‌گیرد.
خیلی از افراد گمان می‌کنند که بین مولف و نویسنده تفاوتی وجود ندارد. این تصور غلطی است. مولف و نویسنده در وظایف خود تفاوت‌ها و اختیارات مجزایی دارند. در ادامه به بررسی تفاوت‌های مهم نویسنده و مولف می‌پردازیم.
تفاوت نویسنده و مولف
عمده فرق بین نویسنده و مولف در ابتکار است. یک مولف صفر تا صد یک اثر را خودش تولید می‌کند، در حالی که نویسنده صرفا یک شعر، رمان، داستان کوتاه و پست وبلاگ را می‌نویسند و صرفا تولیدکننده آن نیست.
مترجم کیست و چه وظایفی دارد؟
مترجم واژه‌ای عربی و به معنی برگرداننده است. هر شخص یا ابزاری که یک محتوای شنیداری یا متنی را از زبان مبدا به زبان مقصد منتقل می‌کند، کار ترجمه را انجام می‌دهد. فن ترجمه در تاریخ به پیشرفت و ارتباط بین اقوام و کشورهای مختلف کمک شایانی کرده است.
هر متنی که در یک زبان نوشته می‌شود، برای انتقال مفهوم باید به زبانی دیگر ترجمه شود. بسیاری از مطالب یا کتاب‌های خارجی که اکنون ما می‌خوانیم نتیجه ماه‌ها و حتی سال‌ها تلاش یک مترجم، یا گروهی از مترجمان است.
کتاب‌های معروف و پرطرفدار نه تنها به چندین زبان مختلف ترجمه‌شده‌اند؛ بلکه چندین مترجم از یک زبان نیز آن‌ها را ترجمه کرده‌اند. در واقع یکی از چالش‌ها و مباحث جذاب بحث ترجمه را می‌توان تفاوت بین ترجمه‌های یک متن توسط چندین فرد عنوان کرد. ترجمه انواع مختلفی دارد؛ از جمله:
- ترجمه کتبی (ترجمه کتاب، ترجمه رسمی، ترجمه مقاله و غیره)
- ترجمه شفاهی (ترجمه همزمان و …)
ویراستار کیست و چه وظایفی دارد؟
ویراستار به شخصی گفته می‌شود که با استفاده از دانش زبانی و نگارشی و دقت نظر کافی یک متن، نوشته، کتاب و مقاله را ویرایش می‌کند. هر محتوای متنی در هر جای جهان با هر زبان و موضوعی باید ویرایش شود. ویرایش صیقل‌کاری نهایی متن و نوشته است و با برطرف کردن ایرادات نگارشی، فنی و زبانی باعث می‌شود تا متن به‌درستی خوانده شود و تمام زحمات مترجم یا مولف به هدر نرود.
در متون ترجمه نشده پس از پایان کار مؤلف، متن به زیردست ویراستار تک‌زبانی رفته و او مشکلات متن را برطرف می‌کند. اگر متن نیاز به ترجمه شدن نداشته باشد در اینجا کار به اتمام رسیده و به دست خواننده می‌رسد. در غیر این صورت، اگر متن به ترجمه و انتقال به زبان دیگری نیاز داشته باشد به دست مترجم می‌رسد و پس از آن ویراستار دوزبانه ایرادات مترجم را رفع می‌کند.
مولف، مترجم و ویراستار چه تفاوتی دارند؟
هرکدام از این مشاغل مانند چرخ‌دنده‌های موتور با یکدیگر درگیر بوده و کار نظام‌مندی را تکمیل می‌کنند. اگر متن یا کتابی به بهترین نحو ممکن تالیف، ترجمه و ویرایش نشود، به نتیجه خوبی نمی‌رسد و در نهایت از فهرست متن‌ها و کتاب‌های باکیفیت حذف خواهد شد.
مولف متن یا کتاب را می‌نویسد. شاید کار او نتیجه سال‌ها پژوهش علمی و یا مدت‌های طولانی از تفکرات هنرمندانه باشد. به هر روی کار مولف با نوشتن و چاپ متن به پایان می‌رسد و دیگر وظیفه‌ای در قبال کار ندارد.
پس از مولف، مترجم به میدان وارد می‌شود. مترجم کسی است که با متن منبع (متنی که مولف به رشته تالیف درآورده) کار می‌کند و سپس آن را به زبان دیگری ترجمه می‌کند. مترجم معمولا یک زبان‌شناس است که کاری بسیار فنی را انجام می‌دهد. او باید بتواند متن منبع را کاملا درک کند و سپس آن را به صورت روان و قابل فهم به زبان دیگری ترجمه کند.
ویراستار، پس از مترجم، دومین شخصی است که با زبان منبع سروکار دارد. او باید متن مبدا و متن مقصد مترجم را بررسی و مرور کند. مهم‌ترین وظیفه او رفع مشکلات و ایرادات نگارشی، واژگانی، اصطلاحی و مفهومی متن است.
یکی از نکات مهم در ویراستاری تخصصی این است که تغییرات ایجادشده باعث تغییر سبک نوشتاری متن مولف و مترجم نشود و تنها خطاهای مترجم را برطرف کند. در اصل نقش اصلی ویراستار پایش و بهبود کیفیت متن و یا کتاب است. او باید مطمئن شود که خواننده خاص آن متن به‌راحتی مفهوم را متوجه می‌شود.
مولف، مترجم و ویراستار چه وظایفی را حمل می‌کنند؟
تا اینجا با وظایف کلی مولفان، مترجمان و ویراستاران آشنا شدیم. همچنین، تفاوت‌های اصلی این مشاغل را بررسی کردیم. سوال اینجاست که با وجود ارتباط تنگاتنگ این سه شغل، کار کدام یک از این مشاغل سخت‌تر بوده و آیا این مسئله قابل مقایسه است؟ بیایید به بررسی این موضوع بپردازیم!
ویژگی‌های شغل مولفان
- کار مولف بسیار زمان‌بر است.
- نیاز به دانستن تنها یک‌زبان دارد.
- الزاما به دانش نوشتاری و دستوری بسیار زیادی نیاز ندارد.
- معمولا به‌صورت مستقل کار می‌کند و از کسی حق‌الزحمه و حقوق دریافت نمی‌کند.
- به خلاقیت و دانش بالایی نیاز دارد.
- در نحوه نوشتن متن خود کاملا آزاد است و می‌تواند که صد درصد سلیقه خود را در متن اعمال کند.
- وظیفه چندانی در قبال بی‌ایراد بودن متن از لحاظ نگارشی ندارد.
ویژگی‌های شغل مترجمان
- کار مترجم در مواردی نسبت به مولف زمان‌برتر است.
- حداقل باید به هر دو زبان مبدا و مقصد کاملا تسلط داشته باشد.
- به دانش نوشتاری و دستور زبانی بسیار خوبی نیاز دارد.
- معمولا برای دارالترجمه‌ها یا شخص مولف کار می‌کند و از کسی حقوق دریافت می‌کند. (امروزه مترجمان به عنوان فریلنسر نیز فعالیت می‌کنند).
- در بیشتر مواقع به خلاقیت بالایی نیاز نیست چون حق دخالت در متن مبدا را ندارد و فقط می‌تواند که خلاقیت‌های مولف را در متن مقصد اعمال کند.
- تا حد بسیار زیادی اختیاری در تغییر متن ندارد و به‌هیچ‌عنوان نباید نظر و سلیقه شخصی خود را در متن اعمال کند.
- کاملا باید نسبت به ایرادات دستوری و نگارشی حساس باشد و آن‌ها را برطرف کند.
ویژگی‌های شغل ویراستاران
- نسبت به مترجم و مولف، ویراستار کار سریع‌تری دارد.
- الزاما باید به زبان مبدا و مقصد تسلط داشته باشد (در مواردی که متن ترجمه نمی‌شود، چنین الزامی وجود ندارد).
- ویراستار در بین این افراد باید بامهارت‌ترین و حرفه‌ای‌ترین فرد از لحاظ دانش زبانی و نگارشی باشد.
- معمولا مستقل کار نمی‌کند و از مولف، مترجم، دارالترجمه یا ناشر دستمزد می‌گیرد.
- به خلاقیت بالایی نیاز ندارد چون اجازه تغییر در متن را ندارد.
- وظیفه نهایی و تمام و کمال رفع ایرادات فنی و زبانی بر عهده ویراستار است.
- هر سه مورد از این مشاغل از ابتدای تاریخ نشر بار سنگینی را بر عهده داشته‌اند و تلاش‌های آنان مسبب پیشرفت علم، انتقال دانش و بالا رفتن کیفیت متون شده است.
- با ارائه این توضیحات دیگر ابهامی در مورد وظایف و نقش‌های مولف، مترجم و ویراستار باقی نمانده و با خیال راحت می‌توانید با توجه به نیاز خود، کارتان را به هر یک از این افراد بسپارید.
- همچنین شما می‌توانید با خیالی آسوده‌تر از پلتفرم‌های خدمات زبانی مانند ترجمیک، که به صورت تخصصی خدمات ویرایش و ترجمه تخصصی را ارائه می‌دهند کمک بگیرید.
مطالب مرتبط:
راهنمای گام به گام ویرایش مقاله برای ارسال به مجلات
سخن پایانی
در این مقاله به معرفی کامل مشاغل مولف، مترجم و ویراستار و تفاوت آن‌ها پرداختیم. هر یک از این مشاغل سختی‌های خاص خود را دارد. با این حال، اگر به آن‌ها علاقه‌مند باشید، به راحتی موانع را از سر راه خود برمی‌دارید.
آیا می‌دانید که ترجمیک یکی از بزرگ‌ترین سایت‌های خدمات ترجمه، نویسندگی و ویراستاری است؟ اگر شما نیز به صورت پاره وقت یا تمام وقت به شغل مترجمی یا ویراستاری مشغولید، می‌توانید با ثبت نام در صفحه استخدام مترجم ترجمیک سفارش‌های مختلف را بررسی و پذیرش کنید.
نویسنده: محمد نظمی
سلام با عرض ادب
من حسام علی هستم ۰۹۱۲۵۴۰۱۷۱۳
در تهران زندگى میکنم
لیسانس اقتصاد سیاسى ۳۵ سال پیش
نویسنده عربى. مقاله ها. پایان نامه هاى فوق لیسانس و دکترا. تصحیح متن پایان نامه
در تخصص سیاسى اقتصادى اجتماعى سینمایى
ویراستار عربى خیلى تجربه دارم
نویسنده در موسسه صدا وسیما جمهورى اسلامى ساختمان برون مرزى بودم. در گروه هاى سیاسى اقتصادى اجتماعى
نویسنده سریال هاى اجتماعى
با تشکر