به نظر شما کشف و مشخص شدن سرقت ادبی تا کجا بر زندگی افراد تاثیر خواهد گذاشت؟ کارل تئودور زوگوتنبرگ در سال ۲۰۱۱ وزیر دفاع آلمان بود. در این سال، او به کپی‌برداری بخش بزرگی از پایاننامه دکترای خود متهم شد. با بررسی تحلیلی مشخص شد که ۶۳درصد از کارهای او به علت عدم ذکر استنادات و ارجاع‌دهی، سرقت علمی محسوب می‌شده است. او بلافاصله از سمت خود برکنار شد و عنوان دکتری خود را از دست داد.
این مورد یکی از نمونه‌های پیامدهای سرقت ادبی است. گاه سرقت ادبی و علمی، پس از ترجمه مقاله و در فرایند ارسال مقاله به مجله مشخص می‌شود و عواقبی چون رد شدن مقاله را به همراه دارد. اما گاهی سرقت ادبی بعد از سال‌ها مشخص می‌شود و بر تمامی دستاوردها و موقعیت‌های فرد سایه می‌افکند.
در سال های اخیر، تحقیقات به یک صنعت رو به رشد تبدیل شده است. رقابت شدیدی بین میلیون‌ها محقق در سراسر جهان وجود دارد تا تحقیقات خود در تعداد محدودی از مجلات معتبر منتشر کنند. این رقابت فشرده به همراه کمبود زمان و افزایش فشار از سمت دانشگاه‌ها، منجر به افزایش نرخ خطاهای علمی مانند سرقت ادبی، داده‌سازی، جعل داده‌ها و … شده است.
البته امروزه ابزارهای آنلاین تشخیص سرقت ادبی، پیشرفت زیادی کرده‌اند و به راحتی می‌توان سرقت ادبی درصد مشابهت یک متن یا مقاله را از سایر متون تشخیص داد. از همین روی کاملا ضروری است که شما با مفاهیمی چون سرقت ادبی (Plagiarism)، عواقب سرقت ادبی و … آشنا باشید.
برای آشنایی با عواقب و پیامدهای سرقت ادبی و مثال‌هایی از این خطای علمی، در ادامه این مقاله وبلاگ ترجمیک همراه ما باشید!
مطالب مرتبط:
بایدها و نبایدهای سرقت ادبی | اندازه گیری سرقت ادبی و انواع آن
در این مطلب خواهید خواند:
چه مواردی سرقت ادبی محسوب می‌شود؟
در صورتی که شما در متون خود (چه آنلاین و چه چاپ‌شده) از ایده‌ها و تحقیقات دیگران بدون رضایت نویسندگان مقاله استفاده کنید یا اینکه به صورت صحیح به آنها استناد نکنید، سرقت ادبی رخ خواهد داد. هر نوع محتوا از مقالات علمی تا کتاب‌ها و پایان‌نامه‌ها جزو این تعریف محسوب می‌شوند.
هم‌چنین در صورتی که در یک مقاله از سایر تحقیقات خود که قبلا منتشر شده است، استفاده کنید ولی آن استناد نکنید، باز هم سرقت ادبی محسوب می‌شود. توجه داشته باشید که سرقت ادبی چه به صورت عمدی و چه به صورت ناخواسته، تخلف محسوب می‌شود.
در سال ۲۰۱۰، گروه انتشارات نیچر از افزایش آمار سرقت ادبی گزارش داد. بر طبق این گزارش، ۲۳ درصد از مقالات ارسال‌شده به دلیل سرقت ادبی رد می‌شوند. سال ۲۰۱۸، بر روی حدود ۶۲۱ مقاله سلب اعتبارشده (ریترکت‌شده یا retraction) بررسی‌هایی انجام شد. طبق این بررسی‌ها مشخص شد که دلیل سلب اعتبار این مقالات، به ترتیب عبارتند از خطاهای علمی ( مورد۱۴۸)، سرقت ادبی (۱۴۲ مورد)، انتشار تکراری (۱۰۱ مورد)، تقلب یا مشکوک به تقلب (۹۸ مورد) و اشتباه در فرایند داوری (۹۳ مورد).
بیشتر این مقالات سلب اعتبارشده در مجلاتی با ضریب تاثیر کم منتشر و توسط محققانی از چین، هند، ایران و ایالات متحده نوشته شده بودند.
مطالب مرتبط:
بررسی جامع از انواع سرقت علمی و ادبی در مقالات پژوهشی
عواقب و پیامدهای سرقت ادبی
پیامدهای سرقت ادبی انواع مختلفی مانند پیامدهای شخصی، حرفه‌ای، اخلاقی و قانونی را در بر می‌گیرد. امروزه با نرم‌افزارها و ابزارهای آنلاین، در کسری از ساعت به راحتی می‌توان سرقت ادبی و حتی میزان مشابهت متن با سایر آثار را مشخص کرد. بی‌اطلاعی از مصادیق سرقت ادبی نیز بهانه خوبی محسوب نمی‌شود.
سرقت ادبی بیشتر برای افرادی هم‌چون دانشجویان، استادان دانشگاه،، متخصصان، روزنامه‌نگاران، نویسندگان و … اتفاق می‌افتد. در ادامه به تعدادی از پیامدهای سرقت ادبی اشاره می‌کنیم.
تاثیر سوء بر شهرت دانشجویان
اتهامات سرقت ادبی می‌تواند باعث تعلیق یا اخراج دانشجویان شود. مدارس، کالج‌ها و دانشگاه‌ها مخصوصا در خارج از کشور، سرقت ادبی را بسیار جدی می‌گیرند. بیشتر مؤسسات آموزشی در خارج از کشور دارای کمیته‌های صداقت‌یاب هستند که به بررسی این موارد می‌پردازند.
از بین رفتن شهرت حرفه‌ای افراد
بارها پیش آمده است که اثبات اتهام سرقت ادبی در طی سال‌های تحصیل، باعث از بین بردن شهرت و سلب جایگاه شغلی یک تاجر حرفه‌ای، سیاستمدار و … شده است. در این موارد نه تنها این افراد مدرک خود را از دست داده‌اند، بلکه احتمالا یا اخراج شده‌اند یا اینکه از آنها خواسته می‌شود که از موقعیت فعلی خود کناره‌گیری کنند.
هم‌چنین آنها در آینده نیز به سختی خواهند توانست که شغل دیگری پیدا کنند یا اینکه به فعالیت در زمینه حرفه‌ای خود ادامه دهند. در ادامه به مثال‌هایی از این دست اتفاق‌ها اشاره خواهیم کرد.
نابودی شهرت علمی
پیامدهای سرقت ادبی به طور گسترده در فضای علمی و دانشگاهی مشاهده می‌شود. هم‌چنین گاهی بعضی افراد به دلیل سرقت ادبی در لیست سیاه مجلات قرار می‌گیرند و دیگر امکان انتشار مقاله را در مجلات معتبر نخواهند داشت. انتشار بخشی جدایی‌ناپذیر از فعالیت دانشگاهی است. از دست دادن امکان انتشار مقاله در مجلات معتبر به احتمال زیاد به معنای پایانی بر موقعیت علمی فرد در نظر گرفته می‌شود.
مطالب مرتبط:
۴ نکته برای جلوگیری از سرقت ادبی غیرعمدی
پیامدهای قانونی
عواقب قانونی سرقت ادبی می‌تواند بسیار جدی باشد. در بسیاری از کشورها قوانین سرقت ادبی مشخص و قابل اجرا است. طبق این قوانین نمی‌توان از مطالب شخص دیگری بدون استناد و ارجاع استفاده کرد. هر نویسنده‌ای حق دارد که از فرد خاطی بابت سرقت ادبی شکایت کند.
برخی سرقت‌های ادبی نیز جرم کیفری تلقی می‌شوند که احتمالاً منجر به مجازات حبس نیز می‌شوند. در ایران نیز قانونی به نام قانون حمایت از حقوق مولفان، هنرمندان و پژوهشگران وجود دارد. این قانون تمامی آثار مبتکرانه مانند کتاب، رساله، هر نوشته علمی، فنی، ادبی و هنری، آثار سمعی و بصری را در بر می‌گیرد.
بر طبق ماده ۲۳ این قانون، «هر کس تمام یا قسمتی از اثر دیگری را که مورد حمایت این قانون است به نام خود یا به نام پدیدآورنده بدون اجازه او و یا عالماً عامداً به‌نام شخص دیگری غیر از پدیدآورنده نشر یا پخش یا عرضه کند، به حبس تأدیبی از شش ماه تا ۳ سال محکوم خواهد شد.»
هم‌چنین بر طبق ماده ۲۴، «هر کس بدون اجازه ترجمه دیگری را به نام خود یا دیگری چاپ و پخش و نشر کند، به حبس تأدیبی از سه ماه تا یک سال محکوم خواهند شد.»
پیامدهای مالی
بسیاری از گزارش‌ها و مقالات اخیر، سرقت ادبی روزنامه‌نگاران، نویسندگان، شخصیت‌های عمومی و پژوهشگران را افشا کرده‌اند. در صورتی که نویسنده اصلی از فردی که مرتکب سرقت ادبی شده است، شکایت کند، شاید فرد خاطی به پرداخت جریمه‌های مالی هم محکوم شود.
بررسی مثال‌هایی از کشف سرقت ادبی
در این بخش از این مقاله به بررسی مثال‌هایی واقعی از افرادی که سرقت ادبی آنها اثبات شده است و پیامدهایی که با آن مواجه شده‌اند، می‌پردازیم.
برکناری از سمت وزارت به علت اثبات سرقت ادبی
در سال ۲۰۱۱، دانشگاه دوسلدورف، دکتر آنت شاوان، وزیر آموزش و تحقیقات وقت، را به سرقت علمی در پایاننامه دکتری خود متهم کرد. وقتی تحقیقاتی به رهبری دانشگاه دوسلدورف انجام شد، مشخص شد که شاوان از ۶۰ منبع ثانویه در کار خود استفاده کرده است، بدون اینکه هرگز به نویسندگان اصلی استناد کند یا به آنها اعتبار بدهد.
پس از افشای همه این اطلاعات، دانشگاه، رساله دکتری خانم آنت شاوان را لغو کرد و ایشان از سمت وزیر آموزش و پژوهش برکنار شدند.
اتهام سرقت ادبی به ویکتور پونتا، نخست‌وزیر رومانی
در سال ۲۰۱۲، ویکتور پونتا، نخست وزیر رومانی، در رابطه با دکترای خود به سرقت ادبی متهم شد. بر طیق بررسی‌ها، بیش از نیمی از پایاننامه او که در سال ۲۰۰۳ نوشته بود، کپی‌برداری از سایر تحقیقات بوده است. البته در آنها، پونتا همه اتهامات را رد کرد و گفت که این موضوعات همه اتهامات سیاسی هستند. البته او بعدها بعضی از این اتهامات را پذیرفت.
مطالب مرتبط:
معرفی ۹ نرم‌افزار و سایت بازنویسی متون تخصصی
اتهام سرقت ادبی به الکس هیلی، نویسنده رمان ریشه‌ها
الکس هیلی، برنده جایزه پولیتزر و نویسنده کتاب ریشه‌ها، زمانی که هارولد کورتلندر او را متهم به استفاده از رمانش به نام آفریقایی کرد، با مشکل جدی مواجه شد. با این حال، بر خلاف برخی از پرونده‌های مشهور دیگر، هیلی این موضوع را پذیرفت که بخش‌هایی از رمان The African را به وام گرفته است. در نهایت نیز این پرونده در خارج از دادگاه، حل و فصل شد.
سخن پایانی
در این مقاله به بررسی عواقب و پیامدهای سرقت ادبی پرداختیم. توجه داشته باشید که سرقت علمی و ادبی، جرمی جدی در فضای علمی و حرفه‌ای محسوب می‌شود و عواقبی جدی با خود به همراه دارد. هم‌چنین اظهار بی‌اطلاعی نیز از شدت عواقب سرقت علمی نمی‌کاهد. زیرا امروزه ابزارهای آنلاین رایگان بسیاری وجود دارد که به شما در تشخیص سرقت علمی کمک می‌کند.
بنابراین همواره مواظب خطر سرقت ادبی باشید!
اگر به خدمات پارافریز تخصصی برای جلوگیری از سرقت ادبی نیاز دارید، با خیالی آسوده از خدمات سایت ترجمه ترجمیک استفاده کنید.
