تصور کنید که ماه‌ها برای نوشتن مقاله و پایان‌نامه خود زمان گذاشته‌اید، ویرایش پایان‌نامه و مقاله خود را به اتمام رسانده‌اید اما ناگهان به خاطر یک چیز ساده مانند درصد همانندی کل کارتان به مشکل می‌خورد. زمانی‌که درصد همانندجویی بالا باشد، شما را به سرقت ادبی متهم کرده و اعتبارعلمی‌تان را زیر سوال می‌برد. از طرف دیگر، همین درصدهمانندی درصورت استاندارد بودن، اصالت نوشتار و پژوهش شما را تایید می‌کند.
همانندجویی سیستمی است که درآن نوشته‌ی شما با انبوهی از متون منتشرشده مقایسه میشود و گزارشی از درصد شباهت متن با سایر متون (همانند پایان‌نامه‌ها و مقالات دیگران) به شما تحویل داده میشود. هدف از این فرایند و سیستم، جلوگیری از سرقت ادبی است. در واقع علت درصد مشابهت بالای متون بسیاری از دانشجویان این نیست که آنها قصد سرقت ادبی داشته‌اند بلکه بسیاری، ناخواسته در این دام افتاده‌اند.
درصورتی‌که توجه کافی به کاهش درصد همانندی مقاله یا پایان‌نامه خود نداشته باشید، مشکلاتی برای شما ایجاد میشود. در واقع برای پایان‌نامه که اگر میزان این درصد بالا باشد، حتی اجازه دفاع نخواهید گرفت. برای مقالات علمی هم این موضوع باعث رد شدن مقاله میشود و در موارد جدی‌تر ممکن است که پیامدهایی چون متهم شدن به سرقت علمی، نابودی اعتبار علمی یا حتی ریترکت مقاله را برای شما به همراه داشته باشد.
البته نگران نباشید، خبر خوشی برای شما داریم! با رعایت چند تکنیک ساده می‌توان از بروز تمامی این معضلات جلوگیری نمود. در این مطلب به بررسی ابزارهای همانندجویی و راهکارهای کاهش درصد همانندی خواهیم پرداخت، پس تا پایان این مقاله همراه ما باشید.
مطالب مرتبط:
راهنمای تصویری همانندجویی پایان‌نامه
در این مطلب خواهید خواند:
همانندجویی چیست و چرا کاهش آن مهم است؟
درصد همانندی که آن را با نام‌هایی چون درصد مشابهت یا درصد سرقت ادبی هم می‌شناسیم، ابزاری برای نشان دادن میزان شباهت یک متن با سایر متن‌ها به‌صورت درصد است. استفاده از همانندجویی بیشتر در متون علمی، مقالات و پایان‌نامه‌ها و پروژه‌های دانشگاهی رواج دارد.
برای تشخیص درصد همانندجویی، متن موردنظر با سایر متون موجود مقایسه میشود؛ شباهت‌ها و کپی‌های احتمالی تشخیص داده شده و میزان اصالت محتوا مشخص می‌گردد.دانشگاه‌ها و موسسات علمی از ابزارهایی نظیر Ithenticate، Turnitin، PlagScan یا ابزارهایی همچون همانندجویار، سامانه همانندجو، سمیم نور، همتاجو و غیره، برای تشخیص درصد مشابهت متون شما استفاده می‌کنند.
این ابزارها، متن شما را با سایر متون موجود مطابقت داده و درصدی را تحت عنوان درصد همانندی مشخص می‌کنند. این درصد نشان‌دهنده درصد شباهت متن شما با سایر متون خواهد بود.
نمونه‌ای از درصد همانندی بالا
برای اینکه با مفهوم همانندی آشنا شوید، به این مثال توجه کنید. تصور کنید که می‌خواهید در پایان‌نامه خود از جملاتی از بخش مقدمه مقاله‌ای که چاپ شده است، استفاده کنید. جمله مورد نظر این است:
« سرطان پوست به عنوان یک اپیدمی جهانی شناخته میشود. این نوع سرطان به دو دسته عمده تقسیم میشود: سرطان پوست ملانوما (MSC) و سرطان‌های پوست غیرملانوما (NMSCs). این سرطان‌ها بیش از ۹۰ درصد از تمام سرطان‌های پوست را تشکیل می‌دهند. یک‌سوم از تمام سرطان‌های تشخیص داده شده در سراسر جهان سرطان پوست هستند که در این میان سرطان‌های غیرملانوما شایع‌تر هستند.»
اگر مستقیما همین جملات را در متن پایان‌نامه خود استفاده کنید (حتی با ارجاع صحیح به مقاله مورد نظر)، باعث افزایش درصد همانندی پایان‌نامه خود می‌شوید. در این مواقع راهکار چیست؟ در ادامه به صورت مفصل درباره روش‌های کاهش درصد همانندی توضیح داده‌ایم اما پاسخ کوتاه این سوال، این است: جملات را به زبان خودتان بازنویسی کنید.
مثلا برای مثال بالا می‌توانید جملات بالا را این گونه در پایان‌نامه خود به کار برید:
«سرطان‌های پوست به‌طور کلی شایع‌ترین گروه سرطان‌ها در سطح جهانی هستند. در واقع از هر سه نفری که سرطان می‌گیرد، یکی از آنها به سرطان پوست مبتلا شده است. این نوع سرطان انواع مختلفی دارد. می‌توان گفت که نوع سرطان پوست ۹۰درصد مبتلایان، یکی از این دو نوع است: سرطان پوست ملانوما (MSC) و سرطان‌های پوست غیرملانوما (NMSCs) که سرطان‌های پوست غیرملانوما درصد شیوع بالاتری دارند.»
مطالب مرتبط:
تفاوت پارافریز و ویرایش در مقاله‌نویسی
چرا کاهش درصد همانندی مهم است؟
قبل از اینکه به این موضوع بپردازیم، ابتدا باید چند نکته را برای شما بیان کنیم. اول از همه، اینکه همانندی صفر به ندرت اتفاق می‌افتد. در واقع، بیشتر دانشگاه‌ها و مجلات، درصدی از همانندی را مجاز می‌دانند (مثلاً ۱۰ تا ۱۵ درصد).
نکته: مورد مهم و حائز اهمیت این است که این شباهت‌ها ناشی از نقل قول دقیق و ارجاع‌دهی درست باشد، نه کپی‌برداری صرف و بدون منبع!
اگر بدون ارجاع از جملات دیگران استفاده شود، همان متن حتی با همانندی پایین هم سرقت علمی محسوب میشود. پس با کاهش درصد همانندی، این موارد مورد انتظار است:
۱٫ افزایش اعتبار علمی متن: کم بودن درصد همانندی، نشان‌دهنده اصالت متن شما و نشان از مهارت و دانش نویسنده دارد.
۲٫ جلوگیری از اتهام به سرقت ادبی یا علمی: اگر درصد همانندی متن شما بالا باشد، در معرض خطری به نام سرقت ادبی یا Plagiarism هستید که عواقبی جدی هم دارد.
۳٫ افزایش شانس پذیرش: مجلات علمی معتبر درصدی را در خصوص حداکثر همانندی (معمولا ۱۵ درصد) تعیین می‌کنند. با رعایت این نکته، شانس چاپ مقاله خود را افزایش داده‌اید و درغیر این صورت احتمال رد شدن مقاله شما بالا خواهد رفت.
۴٫ رعایت اخلاق حرفه‌ای: با بالا بودن درصد همانندی، شما اخلاق پژوهش را زیر پا گذاشته و از متون دیگران سواستفاده داشته‌اید.ی
۵٫ افزایش قدرت نگارشی و تحلیلی: نویسنده با اتکا به مهارت خود، قدرت تحلیل، درک مطلب و البته قدرت نوشتار خود را افزایش خواهد داد.
درصد همانندجویی قابل قبول در دانشگاه‌های ایران
در اینجا به درصد همانندجویی مورد تایید برخی از دانشگاه‌های کشور می‌پردازیم.
درصد همانندجویی قابل قبول در دانشگاه شریف
برای محاسبه درصد همانندی، دانشگاه شریف از ابزار Ithenticate استفاده می‌کند.
درصد مورد قبول برای مقالات و پایان‌نامه‌ها در وب‌سایت دانشگاه شریف به این صورت گزارش شده است:
میزان تشابه کلی باید کمتر از ۲۰ الی ۲۵ درصد باشد.
بخش‌هایی را که درصد تشابه آنها ۳ و بیشتر از ۳ درصد است، باید بازنویسی دقیق گردد.
بخش‌هایی را که درصد تشابه آنها کمتر از ۳ درصد است، باید با تغییر کلمات و یا جملات، تشابه آنها را کم کرد.
درصد همانندجویی قابل قبول پایان‌نامه‌های دانشگاه تهران
دانشگاه تهران از طریق سایت ایران‌داک درصد همانندی مشخص می‌کند.
مقطع کارشناسی ارشد: کمتر از ۱۵ درصد.
مقطع دکتری: باتوجه به حساسیت رشته می‌تواند به زیر ۱۰ درصد هم برسد.
دانشگاه شهید بهشتی و درصد همانندجویی
دانشگاه شهید بهشتی نیز از سایت ایران‌داک جهت همانندجویی استفاده می‌کند. همانندجویی توسط دانشجو، بعد از ثبت نام در سامانه همانندجو (ایران‌داک) انجام میشود.
دانشگاه شهید بهشتی درصد همانندی کمتر از ۳۰ را قبول می‌کند.
درصورت بیشتر شدن این درصد، وب‌سایت دانشگاه شهید بهشتی این گزینه را پیشنهاد داده است:
دانشجویان مقطع ارشد: در صورتی‌که نتیجه همانندجویی بالای ۳۰ درصد است: دانشجو باید تاییدیه استاد راهنما و شورای پژوهشی‌آموزشی واحد، را به همراه داشته باشد. که مبنی بر رعایت اخلاق پژوهشی در پایان‌نامه خواهد بود.
دانشجویان مقطع دکتری: در صورتی‌که نتیجه همانندجویی بالای ۳۰ درصد است: دانشجو باید این ۳ مورد را در بخش ثبت کفایت دستاورد، در سامانه گلستان بارگذاری نماید:
«۱٫ تاییدیه استاد راهنما، ۲٫ تاییدیه شورای پژوهشی‌آموزشی واحد و ۳٫ گزارش همانندجویی».
این امر نشان دهنده رعایت اخلاق پژوهشی در رساله خواهد بود.
مطالب مرتبط:
معرفی ۹ نرم‌افزار و سایت بازنویسی متون تخصصی
روش‌های کاهش درصد همانندجویی
در ادامه به روش‌هایی کاربردی که می‌توان در جهت کمتر کردن درصد همانندی به‌کار برد، می‌پردازیم.
استفاده صحیح از نقل قول
یکی از دلایلی که باعث افزایش درصد همانندی متن شما خواهد شد، عدم استفاده درست از نقل قول است. درصورت همانندی با متون دیگر و عدم استفاده درست از نقل قول ، کار شما سرقت ادبی محسوب خواهد شد. نقل قول به معنای مشخص کردن دقیق منبع مطلب یا جمله‌ای که استفاده کرده‌اید، است. ابتدا با انواع نقل قول آشنا شویم:
نقل قول مستقیم: اگر قصد استفاده جز به جز یک جمله از شخص دیگر را دارید باید حتما آن را داخل علامت نقل قول (” “) در زبان انگلیسی یا گیومه (« ») در زبان فارسی قرار دهید. باید منبع را نیز به صورت دقیق مشخص نمایید. در غیر این صورت سیستم همانندجویی این بخش از نوشته شما را بعنوان سرقت ادبی تلقی خواهد کرد.
مثال: «یادگیری زبان دوم، می‌تواند باعث بهبود عملکرد شناختی شود.» (Smith, 2020)
“Bilingualism is associated with cognitive advantages across the lifespan” (Bialystok, 2011, p. 459).
نقل قول غیر مستقیم: به‌جای بیان جز به جز، مطلب را به زبان خودتان بیان کرده اما همچنان به صاحب اصلی مطلب ارجاع می‌دهید.
مثال قبلی در این مورد به این صورت خواهد بود:
اسمیت (۲۰۲۰) معتقد است که یادگیری زبان دوم می‌تواند به بهبود کارکرد مغز کمک کند.
Bialystok (2011) argues that being bilingual can enhance cognitive functioning throughout different stages of life.
نکته:
_ همیشه به صاحب اثر ارجاع بدهید.
_ سعی کنید از نقل قول مستقیم کمتر استفاده کنید.
بازنویسی محتوا یا پارافریز (Paraphrasing)
پارافریز یعنی بدون اینکه معنای مطلب را تغییر دهید، آنرا دوباره با زبان خودتان بیان کنید. یکی از موثرترین روش‌ها در خصوص کاهش همانندی استفاده از تکنیک‌های بازنویسی متون یا همان پارافریز تخصصی است.
مواردی که کیفیت بازنویسی شما را افزایش خواهد داد:
- از کلمات مترادف استفاده کنید.
- ساختار جمله را تغییر داده و سبک خود را بدون تغییر معنا اعمال کنید.
- ترتیب ارائه اطلاعات را جا‌به‌جا کنید.
- سعی کنید جمله شما شباهت زیادی با جمله اصلی نداشته باشد.
نکته: درک کامل مفهوم در بازنویسی، جهت درست انجام شدن نقل قول، اهمیت به‌سزایی دارد. بازنویسی شما، باید کاملا برای مخاطب قابل درک بوده و تناقض معنایی با مرجع نداشته باشد.
مطالب مرتبط:
چگونه یک متن را پارافریز کنیم؟ (هشت روش انجام پارافریز متون به صورت تخصصی)
انواع بازنویسی متن یا Paraphrasing
در ادامه تعدادی از مهم‌ترین روش‌های بازنویسی متون یا همان پارافریز را برای شما بیان می‌کنیم.
تغییر جای کلمات: محل قرارگیری کلمات و قسمت‌های مختلف جمله (فعل، اسم، صفت) را بدون تغییر معنا و با رعایت قواعد تغییر می‌دهیم. مثال:
متن اصلی: ابتلا به افسردگی، موجب بروز مشکلاتی همچون پرخوری و کم‌خوری و در نتیجه چاقی یا کمبود وزن میشود.
بازنویسی با تغییر جای کلمات: چاقی یا در مقابل کمبود وزن، می‌تواند توسط پرخوری یا کم‌خوری ناشی از افسردگی ایجاد گردد.
متن اصلی:
Depression can cause problems such as overeating or undereating, therefore can cause overweight or underweight.
بازنویسی متن:
Weight problems can be caused by depression and the appetite imbalance that comes with it.
تغییر ساختار: منظور نویسنده را به بیانی دیگر منتقل می‌کنیم. کلمات و جمله متفاوت اما مفهومی که انتقال داده میشود، یکسان است. مثال:
متن اصلی: کودکان دارای دوستان همسال، از سلامت روان بیشتری برخوردارند.
بازنویسی با تغییر ساختار: سلامت روان کودکانی که با همسالان خود بازی می‌کنند و وقت می‌گذرانند کیفیت بالاتری نسبت به کودکان منزوی دارد.
متن اصلی:
Social anxiety often makes people avoid crowded places.
متن بازنویسی‌شده:
Fear of social situations leads to avoiding busy places.
کاهش جملات استفاده شده: می‌توان با کمتر کردن تعداد کلمات مورد استفاده در متن اصلی، بدون تغییر معنا، بازنویسی انجام داد و همچنین از میزان پیچیدگی متن اولیه کسر کرد. مثال:
متن اصلی: از لحظه‌ای که مراقب اصلی کودک را تنها می‌گذارد و از اتاق خارج میشود، مشاهده توسط محققین آغاز می‌گردد. اینکار در جهت تشخیص و ارزیابی رفتارهای کودک انجام میشود.
متن بازنویسی‌شده: به محض خروج مراقب، محققان بررسی، مشاهده و ثبت دقیق رفتارهای کودک را شروع می‌کنند.
The research study conducted by the scientists demonstrated a significant correlation between sleep deprivation and impaired cognitive performance in young adults.
Researchers found that sleep loss harms young adults cognitive functions.
مطالب مرتبط:
۱۰+ نمونه پارافریز مقالات علمی و پایان‌نامه
استفاده از ابزارهای همانندجویی قبل از ارسال نهایی
در ابتدای همین مطلب به تعدادی ازین ابزارها نظیر Ithenticate، Turnitin، PlagScan ، همانندجویار، سامانه همانندجو، سمیم نور، همتاجو اشاره کردیم. در اینجا به معرفی برخی از ابزارهای رایگان و مزایا و معایب هرکدام می‌پردازیم.
|
نام سامانه |
مزایا |
معایب |
|
مورد استفاده دانشگاه‌های معتبر، دقت بالا، رابط کاربری آسان. |
فقط دانشگاه‌ها می‌توانند بصورت رایگان استفاده کنند. | |
|
رایگان، دقت بالا، مورد استفاده رشته‌هایی نظیر علوم انسانی و علوم اسلامی. |
رابط کاربری آن نسبت به هماننجو پیچیده‌تر است، ممکن است در سایر رشته‌ها به خوبی دو رشته علوم انسانی و اسلامی عمل نکند. | |
|
دارای نسخه رایگان، سریع با رابط کاربری آسان. |
برای دسترسی به تمام منابع، نیاز به تهیه اشتراک دارد. بدون خرید اشتراک ریسک کاهش دقت، افزایش می‌یابد. | |
|
دارای نسخه رایگان، دقت بالا، رابط کاربری آسان، گزارش ساده ارائه می‌دهد |
برای دسترسی به تمام منابع، نیاز به تهیه اشتراک دارد. | |
|
رایگان و محبوب |
محدودیت بررسی تا ۱۰۰۰ کلمه بصورت رایگان، از منابع پیشرفته پشتیبانی نمی‌کند. |
با استفاده از این ابزارها،می‌توانید قبل از دانشگاه یا موسسه مدنظر از درصد همانندی مطلب خود آگاه شوید. درصورت بالا بودن درصد، شما زمان و آزادی عمل کافی را برای اعمال تغییرات مورد نیاز خواهید داشت. با انجام این کار، شما یک مرحله جلوتر هستید!
ضمنا، با اصلاح نوشتار خودتان در جهت کاهش همانندی، سطح مهارت و قدرت اصیل نویسی شما نیز افزایش می‌یابد.
جمع‌بندی نهایی
تلاش شما بعنوان نویسنده در جهت کاهش درصد همانندی مطلب خود، به معنای صداقت و اخلاق حرفه‌ای شما تلقی میشود. یک الزام از طرف دانشگاه‌ها و موسسات علمی که بر رعایت آن تاکید می‌گردد.
برای رسیدن به درصد پایین در همانندی، باید در ابتدا به سراغ منابع معتبر بروید. با رعایت نکات ساده که در این مطلب خواندیم، محتوای خود را از احتمال اتهام به سرقت ادبی نجات دهید. همچنین محتوایی قابل اتکاتر از لحاظ علمی و حرفه‌ای‌تر در رزومه تحصیلی و کاری خود داشته باشید.
در صورتی‌که برای تولید محتوای حرفه‌ای با درصد همانندی پایین وقت کافی ندارید، ما می‌توانیم در این مسیر همراه شما باشیم. ترجمیک ارائه دهنده خدمات پارافریز تخصصی (کاهش درصد همانندی متون) به سه زبان «فارسی، انگلیسی و عربی» می‌باشد. برای مشاهده هزینه ترجمه، پارافریز و ویرایش کلیک کنید.
