تفاوت ISI و اسکوپوس | کدام یک برای چاپ مقاله بهتر است؟

تا به حال پس از نگارش و ترجمه مقاله علمی، این سؤال برایتان پیش آمده که بهتر است آن را در ISI چاپ کنید یا Scopus؟ بسیاری از پژوهشگران تازه‌کار در مسیر انتشار مقاله با این دو واژه روبه‌رو می‌شوند. بی‌آنکه دقیقاً بدانند تفاوت میانشان چیست و انتخاب هرکدام چه تأثیری بر اعتبار علمی آن‌ها دارد.

حقیقت این است که هر دو پایگاه، نقش مهمی در ارزیابی و نمایه‌سازی مجلات علمی دارند. اما اهداف، معیارها و ساختارهای متفاوتی را دنبال می‌کنند. شناخت درست تفاوت میان آن‌ها می‌تواند مسیر پژوهشی شما را روشن‌تر و تصمیم‌گیری‌تان را هوشمندانه‌تر کند.

پایگاه ISI که مخفف Institute for Scientific Information است، یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین نظام‌های نمایه‌سازی در جهان محسوب می‌شود. این مجموعه با تمرکز بر کیفیت علمی، داوری دقیق و شاخص‌هایی چون Impact Factor، تنها مجلاتی را نمایه می‌کند که از نظر علمی در سطح بسیار بالایی قرار دارند.

در مقابل،Scopus پایگاه داده‌ای است که توسط شرکت Elsevier مدیریت می‌شود. هم‌چنین دامنه وسیع‌تری از رشته‌ها و منابع علمی را پوشش می‌دهد. این پایگاه علاوه بر علوم پایه و مهندسی، حوزه‌های علوم انسانی، هنر، اقتصاد و مدیریت را نیز شامل می‌شود.

برای آشنایی با تفاوت‌های ISI و اسکوپوس در ادامه این مقاله وبلاگ ترجمیک همراه ما باشید!

مطالب مرتبط:

راهنمای کامل استخراج مقاله از پایان‌نامه

ISI چیست؟

پایگاه ISI یا Institute for Scientific Information یکی از معتبرترین و قدیمی‌ترین نظام‌های ارزیابی و نمایه‌سازی مجلات علمی در جهان است. این مؤسسه در دهه ۱۹۶۰ میلادی توسط دانشمند آمریکایی «یوجین گارفیلد» تأسیس شد. هدف اصلی آن ایجاد معیاری برای سنجش کیفیت و تأثیر علمی پژوهش‌ها بود. در حال حاضر، این پایگاه تحت مالکیت شرکت Clarivate Analytics قرار دارد. و از طریق سامانه Web of Science دسترسی به داده‌های خود را فراهم می‌کند.

نشریاتی که در فهرست ISI نمایه می‌شوند، باید استانداردهای سخت‌گیرانه‌ای را از نظر علمی، داوری تخصصی، ساختار مقاله و اصالت پژوهش رعایت کنند. این پایگاه شاخص‌های گوناگونی مانند Impact Factor را برای سنجش میزان تأثیرگذاری هر مجله معرفی کرده است. در واقع، این شاخص نشان می‌دهد که مقالات منتشرشده در یک مجله تا چه اندازه توسط سایر پژوهشگران در مقالات خود مورد استناد قرار گرفته‌اند.

چاپ مقاله در مجلات ISI معمولاً به‌عنوان یکی از نشانه‌های برجسته‌ی توان علمی پژوهشگر شناخته می‌شود. دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی و مؤسسات علمی در سراسر جهان به مقالات ISI اهمیت ویژه‌ای می‌دهند. زیرا این مجلات از نظر علمی قابل اعتمادتر هستند. بنابراین، داشتن مقاله در این پایگاه می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقای جایگاه پژوهشی، جذب فرصت‌های شغلی و ادامه تحصیل در مقاطع عالی ایفا کند.

معیار ارزیابی مقالات ISI چیست؟

ارزیابی مقالات در پایگاه ISI بر اساس مجموعه‌ای از معیارهای دقیق و چندبعدی انجام می‌شود تا فقط پژوهش‌هایی با کیفیت بالا در این نمایه قرار گیرند. مهم‌ترین معیار، اعتبار علمی مجله است که مقاله در آن منتشر شده است. مجلات باید از نظام داوری همتا (Peer Review) استفاده کنند. یعنی مقالات قبل از چاپ توسط چند داور متخصص و مستقل ارزیابی شوند. علاوه بر این، رعایت استانداردهای نگارشی، وضوح هدف پژوهش، روش‌شناسی دقیق و نتایج مستند از جمله الزامات اصلی برای پذیرش مقاله در مجلات ISI است.

دومین معیار مهم، تأثیرگذاری علمی مقاله است که با شاخص‌هایی مانند Impact Factor سنجیده می‌شود. این شاخص نشان می‌دهد که مقالات منتشرشده در یک مجله تا چه حد در پژوهش‌های دیگر مورد استناد قرار گرفته‌اند. به بیان دیگر، هرچه یک مقاله بیشتر مورد ارجاع قرار گیرد، اعتبار علمی آن بیشتر است. شاخص‌هایی مانند Citations per Paper (تعداد استناد به هر مقاله) و h-index نیز برای سنجش عملکرد علمی نویسنده یا مجله مورد توجه قرار می‌گیرند.

سومین بُعد ارزیابی، اصالت و نوآوری پژوهش است. مقالاتی که صرفاً تکرار تحقیقات پیشین هستند یا فاقد ایده‌های جدیدند، معمولاً شانس پذیرش در مجلات ISI را ندارند. نوآوری در روش تحقیق، ارائه راهکار تازه برای حل یک مسئله علمی یا بررسی موضوعات بین‌رشته‌ای از جمله عواملی است که می‌تواند شانس پذیرش را افزایش دهد. بنابراین، برای چاپ مقاله در ISI، پژوهشگر باید از نظر علمی، روش‌شناختی و نگارشی در بالاترین سطح حرفه‌ای عمل کند.

مطالب مرتبط:

۶+ وضعیت مختلف مقاله پس از سابمیت

اسکوپوس چیست؟

پایگاه اسکوپوس (Scopus) یکی از بزرگ‌ترین و جامع‌ترین پایگاه‌های داده علمی در جهان است که توسط شرکتElsevier اداره می‌شود. این پایگاه از سال ۲۰۰۴ فعالیت خود را آغاز کرده است. اسکوپوس امروزه میلیون‌ها مقاله علمی، کنفرانسی و کتاب را در حوزه‌های مختلف علمی، از پزشکی و مهندسی گرفته تا علوم اجتماعی و هنر، نمایه‌سازی می‌کند. هدف اصلی اسکوپوس این است که پژوهشگران بتوانند به‌راحتی به جدیدترین یافته‌های علمی دسترسی پیدا کنند. هم‌چنین از طریق داده‌های تحلیلی آن، میزان تأثیر و کیفیت پژوهش‌های علمی را بسنجند.

یکی از ویژگی‌های مهم اسکوپوس، شاخص‌های ارزیابی علمی آن مانند CiteScore،SJR وSNIP است. این شاخص‌ها به پژوهشگران کمک می‌کنند تا سطح علمی مجلات را با هم مقایسه کنند. هم‌چنین تصمیم بگیرند که مقاله خود را در کدام مجله منتشر کنند. همان‌طور که در سطور قبل هم گفتیم، ISI تمرکز زیادی بر شاخصImpact Factor دارد. بر خلاف آن، اسکوپوس معیارهای متنوع‌تری برای سنجش کیفیت مجلات ارائه می‌دهد و از الگوریتم‌های تحلیلی پیشرفته برای ارزیابی استنادها استفاده می‌کند.

از دیگر مزایای اسکوپوس، پوشش گسترده‌تر مجلات در مقایسه با ISI است. این پایگاه تنها بر مجلات معتبر بین‌المللی، تکیه نمی‌کند. بلکه برخی مجلات منطقه‌ای و نوظهور را نیز نمایه می‌کند تا پژوهشگران کشورهای مختلف فرصت بیشتری برای دیده‌شدن داشته باشند. همچنین، ابزارهای آماری و تصویری Scopus به کاربران اجازه می‌دهد تا روندهای علمی جهانی، شبکه‌های استنادی، و تأثیر پژوهش‌های خود را تحلیل کنند. در نتیجه، اسکوپوس نه‌تنها یک منبع نمایه‌سازی، بلکه ابزاری تحلیلی برای توسعه علم و ارتقای کیفیت تحقیقات محسوب می‌شود.

مطالب مرتبط:

۴+ دوره رایگان آموزش نگارش آکادمیک انگلیسی

مقایسه ISI و اسکوپوس با هم

ویژگی	ISI	اسکوپوس (Scopus)
مالک و ناشر	Clarivate Analytics	Elsevier
موضوع مجلات	بیشتر رشته‌های پایه و تثبیت‌شده	تمرکز بیشتر بر موضوعات جدیدتر و میان‌رشته‌ای
تعداد مجلات		پوشش گسترده‌تر موضوعات و تعداد بیشتر مجلات نمایه‌شده
اعتبار	بسیاری از دانشگاه‌ها ISI را معتبرتر می‌دانند.	اعتبار بالا
معیار سنجش	Impact Factor	CiteScore و SJR
زبان مجلات	بیشتر انگلیسی‌زبان	پوشش‌ گسترده‌تر
رابط کاربری	کمی پیچیده‌تر	محیط کاربرپسندتر

یک ژورنال می تواند هم اسکوپوس باشد و هم ISI؟

بله، یک ژورنال علمی می‌تواند به‌صورت هم‌زمان در پایگاه‌های ISI و Scopus نمایه شود. این دو پایگاه، مستقل از یکدیگر عمل می‌کنند. اما گاهی بعضی از مجلات علمی معتبر به دلیل داشتن کیفیت بالا و رعایت استانداردهای علمی، موفق می‌شوند در هر دو فهرست قرار بگیرند. چنین مجلاتی معمولاً فرآیند داوری دقیق، نظم در انتشار، و میزان استناد بالایی دارند. همین موضوع باعث می‌شود که از نظر هر دو پایگاه به‌عنوان منابع علمی معتبر شناخته شوند. البته این اتفاق چندان رایج نیست.

باید توجه داشت که همه مجلات ISI در Scopus نمایه نیستند و برعکس، همه مجلات Scopus نیز در ISI وجود ندارند. تفاوت در معیارهای ارزیابی و هدف‌گذاری هر پایگاه باعث می‌شود برخی مجلات تنها در یکی از آن‌ها پذیرفته شوند.

چگونه بفهمیم که یک ژورنال، ISI است یا اسکوپوس؟

برای این‌که بفهمید مجله‌ای ISI هست یا خیر، به سایت Clarivate مراجعه کنید. در کادر جست و جو، نام مجله را وارد کنید. اگر ISI باشد، نام آن را به همراه سایر مشخصات نشان می‌دهد. البته برای مشاهده اطلاعات کامل هر مجله باید از طریق حساب کاربری گوگل خود لاگین کنید یا این‌‌که حساب کاربری بسازید.

اگر هم می‌خواهید که درباره اسکوپوس بودن مجله‌ای به نتیجه برسید، وارد سایت اسکوپوس شوید و نام مجله را در آن جست و جو کنید.

نکته: بعضی مجلات در سایت خود ذکر می‌کنند که ISI یا اسکوپوس هستند، در صورتی که نیستند. بنابراین، پیش از اقدام برای ارسال مقاله، حتما نام مجله را در این پایگاه‌ها جست و جو کنید تا از اعتبار مجله مطمئن شوید.

مطالب مرتبط:

هشت دلیل برای رد شدن مقالات

چاپ مقاله در ژورنال‌های ISI بهتر است یا اسکوپوس؟

تعیین اینکه چاپ مقاله در ژورنال‌های ISI بهتر است یا اسکوپوس، بستگی به هدف پژوهشگر، رشته علمی و نوع ارزیابی دانشگاه یا مؤسسه دارد. به‌طور کلی، مجلات ISI از نظر اعتبار علمی در سطح بالاتری قرار می‌گیرند. این مجلات معمولاً فرآیند داوری بسیار سخت‌گیرانه‌ای دارند، نرخ پذیرش پایینی دارند و بیشتر در رتبه‌های Q1 و Q2 منتشر می‌شوند. از همین رو، چاپ ترجمه تخصصی مقاله در یک ژورنال ISI امتیاز علمی و پژوهشی بیشتری برای پژوهشگر در سطح بین‌المللی به همراه دارد.

در مقابل، پایگاه Scopus پوشش گسترده‌تری از مجلات علمی در رشته‌های مختلف دارد و علاوه بر مجلات بسیار معتبر، نشریات علمی جدیدتر و منطقه‌ای را نیز نمایه می‌کند. در نتیجه، احتمال پذیرش مقاله در ژورنال‌های Scopus معمولاً کمی بیشتر است و فرآیند داوری ممکن است کوتاه‌تر و منعطف‌تر باشد. همچنین، شاخص‌های استنادی مانند CiteScore یا SJR در Scopus، برای بسیاری از دانشگاه‌ها و نهادهای پژوهشی معتبر در سطح جهانی قابل قبول است.

مطالب مرتبط:

راهنمای جامع انتشار مقاله علمی در مجلات معتبر بین‌المللی

سخن پایانی

در نهایت، می‌توان گفت که هر دو پایگاه ISI و Scopus نقش مهمی در اعتبارسنجی و ارزیابی مقالات علمی دارند، اما تفاوت آن‌ها در گستره پوشش و نوع شاخص‌های ارزیابی است. ISI بیشتر بر مجلات با سابقه علمی بالا و شاخص تأثیرگذاری (Impact Factor) تمرکز دارد، در حالی که Scopus با پوشش وسیع‌تر خود، مجموعه متنوع‌تری از حوزه‌های علمی، از جمله علوم انسانی و اجتماعی، را در بر می‌گیرد. از این رو، انتخاب بین این دو پایگاه باید بر اساس موضوع تحقیق، هدف پژوهشگر و جامعه علمی مورد نظر انجام شود، نه صرفاً شهرت یا رتبه‌بندی.

به طور مطلق نمی‌توان گفت که چاپ مقاله در ISI بهتر از Scopus است یا برعکس؛ زیرا هر کدام مزایا و معیارهای خاص خود را دارند. پژوهشگرانی که به دنبال ارتقای رزومه پژوهشی در سطح بین‌المللی هستند، معمولاً چاپ در مجلات ISI را ترجیح می‌دهند. اما برای مقالات کاربردی یا میان‌رشته‌ای، مجلات Scopus می‌توانند گزینه‌ای مناسب‌تر باشند. بنابراین، تصمیم نهایی باید با در نظر گرفتن کیفیت مجله، شاخص‌های استنادی، و میزان تناسب آن با موضوع تحقیق گرفته شود تا مقاله بیشترین تأثیر علمی و پژوهشی را داشته باشد.

شما تا به حال مقاله‌ای را برای مجلات ISI یا اسکوپوس ارسال کرده‌اید؟ خوش‌حال می‌شویم که تجربیات خود را با ما در میان بگذارید.

از ترجمه مقالات علمی و کتاب‌های تخصصی گرفته تا ویرایش نیتیو و حتی انسانی‌سازی متن هوش مصنوعی، همه را از سایت ترجمه تخصصی ترجمیک بخواهید. بهترین کیفیت را با مناسب‌ترین هزینه و در سریع‌ترین زمان ممکن به شما ارائه می‌دهیم.