اگر به مسئله آموزش، مدرسه، دانشگاه و تحصیلات نگاه کنیم، تقریبا می‌توان گفت روشی که تا همین چندسال قبل در اقصی نقاط دنیا حاکم بود، در طی قرون متوالی تغییری نکرده بود. اما از ۱۰ سال پیش تا کنون این حیطه از فعالیت‌های بشر نیز دستخوش تغییرات اساسی شده است.
بیل گیتس، ثروتمند معروف و مالک شرکت نرم‌افزاری مایکروسافت، در سال ۲۰۰۷ پیش‌بینی کرد که تا ۵ سال دیگر با کیفیت‌ترین دروس دانشگاه‌های دنیا از طریق اینترنت در دسترس همه قرار خواهد گرفت.
درست ۵ سال بعد از این پیش‌گویی، سایت کورسرا courser توسط دو تن از اساتید هوش مصنوعی دانشگاه استنفورد تاسیس شد و به این ترتیب این پیش‌بینی بیل گیتس جامعه عمل پوشید. (برای چند پیش‌بینی دیگر از بیل گیتس، اینجا را بخوانید!)
در این مطلب خواهید خواند:
کورسرا Coursera چیست؟
کورسرا یک بستر آنلاین برای ارائه دروس عالی با تعداد زیاد مخاطب است. در حقیقت این سایت یکی از چندین بستر ارائه دهنده دروس آنلاین آزاد با مخاطب بسیار زیاد است. به این دروس در اصطلاح انگلیسی MOOC (سرواژه Massive Open Online Course) می‌گویند. تا آنجایی که من می‌دانم، هنوز واژه معادل استانداردی از سوی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای این واژه پیشنهاد و استانداردسازی نشده است.
برای شرکت در دوره‌های ارائه شده در کورسرا نیاز به تاییدیه خاصی (شبیه به آنچه در دانشگاه‌ها مورد نیاز است) ندارید؛ اما مسلما داشتن پیش‌زمینه در هر موضوع برایتان مفید خواهد بود. مثلا اگر بخواهید درس یادگیری ماشین را بردارید، برای بهره بردن مناسب از آن لازم است آمار و احتمالات و حساب دیفرانسیل و انتگرال را بدانید.
نحوه ارزشیابی دروس در کورسرا بسیار متنوع و خلاقانه است. ممکن است تنها نیاز به پاسخ به برخی سوالات چندگزینه‌ای باشد و یا کوئیزهای تشریحی برگزار شود. حتی در برخی دروس شما می‌بایست تمرین‌هایی کامپیوتری را انجام دهید و ارسال کنید. هر درس بنا به صلاح‌دید مربی و تعدادی از دستیاران او ارزشیابی خاص خود را دارد.
همه موارد این‌چنینی از قبیل نحوه ارزشیابی، پیش‌نیازها و …، در صفحه ابتدایی هر درس برای شما قابل مشاهده است و هر کس قبل از ثبت‌نام می‌تواند میزان آمادگی خود را در این خصوص بسنجد.
دروس رایگان و غیر رایگان در کورسرا
در کورسرا، دروس به صورت آزاد ارائه می‌شوند اما این آزاد بودن لزوما به معنی رایگان بودن نیست. ثبت‌نام در برخی از دروس مستلزم پرداخت مبلغی در حدود ۲۰ تا ۴۰ دلار است.
همچنین برخی دوره‌های تخصصی تحت عنوان specialization نیز ارائه می‌شود که متشکل از چند درس مرتبط به هم است. این دوره‌ها را می‌توان به صورت یکجا یا جداگانه پرداخت کرد که معمولاً پرداخت یکجا از نظر مبلغ کل، برای دانشجو صرفه‌جویی خواهد داشت.
البته تقریبا در تمام دروس ارائه شده در کورسرا می‌توانید به صورت مستمع آزاد شرکت کنید. تنها تفاوت حضور به صورت مستمع آزاد با حالی که در درس ثبت‌نام کرده باشید، این است که به شما مدرک اعطا نخواهد شد و احتمالاً اجازه حضور در امتحانات درس را نخواهید داشت. اگر هدف شما از شرکت در این دروس تنها یادگیری باشد، این مسئله مانع بزرگی برایتان محسوب نخواهد شد.
برای ثبت‌نام به عنوان مستمع آزاد، لازم است در هنگام ثبت‌نام گزینه Audit Only را انتخاب کنید.
البته کورسرا امکاناتی نیز برای بهره‌مندی از دروس غیررایگان بدون پرداخت پول دارد. شما می‌توانید درخواست خود را از طریق فرم مخصوصی که برای این کار تهیه شده است ارسال کنید تا در صورت موافقت مسئولین سایت بتوانید از کمک مالی کورسرا استفاده نمایید. معمولا دلایلی از قبیل این که این درس خیلی برای کار شما لازم است یا در مسائل دانشگاهی به شما کمک خواهد کرد یا به اساتید درس علاقه‌مند هستید ولی از لحاظ مالی امکان پرداخت این وجه برای شما وجود ندارد، دلایلی خوبی است و با آن موافقت خواهد شد. اگر این درخواست را ارسال کردید، احتمالا باید نزدیک به دو هفته منتظر بمانید تا جواب آن را دریافت کنید.
چه دروسی در کورسرا ارائه می‌شود؟
اولین درسی که از طریق کورسرا ارائه شد، درس یادگیری ماشین بود که توسط یکی از موسس کورسرا، اندرو ان جی Andrew NG تدریس می‌شد. اما در حال حاضر دروس ارائه شده در کورسرا محدود به زمینه یا رشته خاصی نیستند. حتی از لحاظ دانشگاه یا کشور ارائه دهنده درس نیز محدودیتی وجود ندارد. هرچند قریب به اتفاق دروس ارائه شده در این سایت، توسط بهترین مدرسان دانشگاه‌های آمریکا، اروپا، ژاپن و چین ارائه می‌شود و از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.
به عنوان چند نمونه می‌توان از این درس‌ها نام برد:
- دوره MBA ارائه شده توسط دانشگاه ایلینویز
- دوره کارشناسی ارشد علوم کامپیوتر از دانشگاه ایلینویز
- دوره رشد فردی
- مدیریت پروژه (اصول پیشرفت شخصی)
موانع استفاده از کورسرا
در عین حال که فواید و منافع متعددی در استفاده از دروس آنلاین از قبیل دروس کورسرا وجود دارد، اما در کشور ما محدودیت‌ها و موانعی نیز سر راه این استفاده وجود دارد که باید به آن توجه کرد.
زبان: مهم‌ترین مانع برای خیلی از دانشجویان ایرانی، بحث زبان انگلیسی است. هرچند تقریبا تمام دروس ارائه شده در کورسرا، دارای زیرنویس انگلیسی هستند و دانشجویان بدون داشتن مهارت خیلی عالی در شنیدن صحبت استاد به زبان انگلیسی نیز قادر به استفاده از درس هستند، اما همچنان زبان یکی از مشکلات استفاده از این منابع آنلاین است. اخیرا به کمک جامعه مترجمان آزاد کورسرا، برخی از دروس به زبان فارسی نیز ترجمه شده است. اما همچنان جای کار زیادی باقی است.
سرعت اینترنت: از آن‌جا که مواد آموزشی ارائه شده در کورسرا اغلب به صورت ویدئوهای با کیفیت است و هنوز در بسیاری از مناطق کشور با مشکل سرعت اینترنت مواجه هستیم، ممکن است برخی از دانشجویان نتوانند این دروس را دانلود و مشاهده نمایند. البته این مشکل روز به روز در حال برطرف شدن است و انشالله در آینده نزدیک این مانع دیگر وجود نخواهد داشت.
تحریم ایران: با توجه به مسائل مرتبط با تحریم‌های غیرانسانی آمریکا بر علیه کشورمان، کورسرا نیز مانند برخی از شرکت‌های آمریکایی دیگر، دسترسی کاربران ایرانی به برخی از محتواهای آموزشی خود را ممنوع ساخته است. در عین حال با استفاده از راه‌هایی که برای کاربران اینترنت بسیار آشناست، دسترسی به این محتوا از طریق ابزارهای کمکی میسر است.
نیاز به پرداخت ارزی: در صورتی که بخواهید مدرک تاییده شده‌ای از کورسرا دریافت نمایید، لازم است انتقال وجه صورت دهید (در مورد راه‌های جایگزین در همین مطلب صحبت کردیم). با توجه به مسائل بانکی و ارزی ممکن است در این زمینه مشکلاتی وجود داشته باشد. البته در صورت استفاده از سرویس‌های پرداخت ارزی ایرانی از قبیل تهران پیمنت، شریف ویزا و … این مشکل نیز وجود نخواهد داشت.
دروس کورسرا چگونه ترجمه می‌شوند؟
وقتی بحث ارائه محتوای آموزشی در سطح جهان و برای مخاطبان گسترده باشد، مسلماً مسئله زبان و ترجمه اهمیت به سزایی دارد. اگر برای
اعضای تیم کورسرا و موسسان آن از برترین متخصصان هوش مصنوعی هستند که با موسساتی همچون گوگل و مایکروسافت در این زمینه همکاری دارند. ابتکاراتی در این زمینه نیز پیاده شده است. مثلا برای این که مطمئن شوند که تنها شخص دانشجو پاسخ سوالات امتحانات و کوئیزها را آماده می‌کند، از تشخص الگوی تایپ او استفاده می‌کنند! تا اگر روش تایپ کاربر با چیزی که از قبل برای یک دانشجو ثبت شده است تفاوت داشته باشد، از ثبت نتایج امتحان جلوگیری به عمل آید.
ن‌های مختلف موجود در دنیا ترجمه خوبی از محتوای آموزشی در دسترس باشد، مسلماً تعداد مخاطبان آن محتوا و اثرگذاری آن چندین برابر خواهد شد. بر همین اساس، کورسرا نیز توجه ویژه‌ای به ترجمه دروس داشته است.
با این پیش زمینه ذهنی می‌توان انتظار داشت که آن‌ها تهیه کردن ترجمه زیرنویس فیلم‌های آموزشی را نیز به کمک این روش یعنی استفاده از ترجمه ماشینی و ویرایش آن توسط انسان‌ها انجام داده باشند. حال آن که واقعیت کاملا برخلاف این روش است.
کورسرا به دلیل حساسیت محتوا و همچنین ملاحظات و ظرایف فرهنگی موجود در هر زبان، کار ترجمه دروس را به مخاطبانی از همان کشور و زبان سپرده است. جامعه مترجمان جهانی کورسرا همواره مشغول ترجمه دروس پرکاربرد به زبان‌های مختلف هستند. در زبان فارسی نیز تعدادی از مترجمان این کار را انجام می‌دهند ولی به دلایل مختلف کار ترجمه به زبان فارسی به کندی پیش می‌رود.
اگر قصد ترجمه فیلم‌های آموزشی، علمی، مستند و … را دارید، با مراجعه به صفحه ترجمه زیرنویس فیلم و سریال، سفارش خود را ثبت کنید.
دبستان ترجمیک یکی از نهادهای معتبر برای برگزاری دوره‌های گوناگون است. در دبستان ترجمیک دوره‌های کاربردی همانند دوره ویرایش فارسی، دوره گرامر انگلیسی، دوره زیرنویس‌گذاری محصولات چندرسانه‌ای و … برگزار می‌شود.
به اینستای coursera_ir مراجعه کنین