جایگاه نویسنده در مقالات علمی چگونه تعیین می‌شود؟

نوشتن مقالات علمی بخشی مهم از وظایف دانشجویان تحصیلات تکمیلی و پژوهشگران است. به ندرت پیش می‌آید که یک مقاله تنها توسط یک یا دو نفر نوشته شود. در واقع، این‌روزها، یک مقاله پژوهشی معمولا دو تا پنج نویسنده دارد. وقتی قصد انتشار مقاله در مجلات داخلی و بین‌المللی را دارید، یکی از نکاتی که حتما باید به آن توجه کنید، ترتیب نام نویسندگان است.

اگر یک مقاله، تنها یک نویسنده داشته باشد، مشکلی وجود ندارد. ولی وقتی با لیست بلندبالایی از نویسندگان مواجه باشید، چه باید کرد؟ در حالت معمول، باید بر اساس مشارکت نسبی هر نویسنده در مقاله، جایگان آنان مشخص شود ولی این کار بسیار دشوار است.

اگر نویسندگان به میزان تقریبا مساوی کار کنند، چه؟ یا اگر مطالعه‌ای بین رشته‌ای بود (این دسته از مقالات، امروزه از اهمیت بالایی برخوردارند)، چگونه می‌توان مشارکت یک فرد را مهم‌تر از دیگری تلقی کرد؟ پیش از انجام فرایندهایی مانند ترجمه مقاله و ارسال مقاله نهایی برای مجله، چگونه جایگاه نویسندگان را مشخص کنیم؟

برای آشنایی با شیوه انتخاب جایگاه و رتبه‌بندی نویسندگان در یک مقاله علمی، در ادامه این پست وبلاگ ترجمیک همراه ما باشید.

مطالب مرتبط:‌

چه نکاتی را در مقاله‌نویسی باید رعایت کنیم؟

چرا جایگاه نویسنده در مقالات علمی مهم است؟

مشارکت در نوشتن یک مقاله، اعتبار علمی افراد را افزایش می‌دهد و رزومه آنان را تقویت می‌کند. هیچ استاندارد جهانی یکسان و ثابتی برای رتبه‌بندی نویسندگان وجود ندارد. اصول، آداب و شیوه‌ها در ترتیب نوسندگان به طور قابل توجهی از یک رشته به رشته دیگر متفاوت است.

نویسندگان مشترک یک مقاله باید همه افرادی باشند که سهم علمی قابل توجهی در تهیه مقاله داشته اند. سایر مشارکت‌ها باید در پاورقی یا بخش «قدردانی» ذکر شوند.

نویسنده‌ای که نسخه نهایی مقاله را برای انتشار در مجله ارسال می کند، مسئولیت این را می‌پذیرد که رتبه‌بندی نهایی نویسندگان را نیز انجام دهد. نویسنده ارسال‌کننده باید برای هر یک از نویسندگان، یک نسخه پیش‌نویس از مقاله را ارسال کرده و موافقت نویسندگان مشترک را جلب کرده باشد.

معمولا در رشته‌های پزشکی و زیستی، اولین و آخرین نویسنده بیشترین مشارکت و نویسنده میانی کمترین مشارکت را داشته است. در مقابل، در رشته‌های مهندسی، ترتیب نویسندگان، بر اساس میزان مشارکت (از صعودی به نزولی) تعیین می‌شود: اول (بیشترین مشارکت)، دوم، سوم، چهارم ….

پژوهشگران باید از شیوه‌های رتبه‌بندی نویسندگان در رشته‌های خود آگاه باشند. هم‌چنین آنان باید از الزاماتی که توسط مجلات به عنوان بخشی از دستورالعمل‌ها درباره رتبه‌بندی نویسندگان بیان شده است، پیروی کنند. قبل از آشنایی با روش‌های معمول رتبه‌بندی نویسندگان، ابتدا باید با مفاهیم رایج درباره نویسندگان یک مقاله آشنا شوید.

مطالب مرتبط:

اِندنوت بهتر است یا مِندِلی؟

نخستین نویسنده (first author)

جایگاه نخستین نویسنده چون بیشتر در معرض دید است، جایگاهی مطلوب به شمار می‌‌آید. خوانندگان ابتدا نام نخستین نویسنده را می‌بینند و معمولا به دلیل قوانین استناد، از مقاله، بیشتر با نام نویسنده اول یاد می‌شود. برای مثال، بر طبق قوانین ارجاع درون متنی یا کتابشناختی، اغلب از سایر نویسندگان با نام «و همکاران (et al)» یاد می‌شود.

کارفرمایان ازجایگاه نخستین نویسنده برای ارزیابی مواردی مانند استخدام، ارتقاء و تصدی جایگاه‌های دانشگاهی استفاده می‌کنند. هم‌چنین دانشجویان تحصیلات تکمیلی اغلب برای کسب مدرک خود به تعدادی مقاله با داشتن جایگاه نخستین نویسنده نیاز دارند. بنابراین بیشتر نویسندگان تمایل دارند که نام آن‌ها در جایگاه اول قرار گیرد.

نویسندگان افتخاری (Honorary Authorship)

برخی به افرادی که به طور قابل توجهی در یک پروژه تحقیقاتی مشارکت نکرده‌اند، عنوان نویسندگی افتخاری را اعطا می‌کنند. برای مثال، آنها برای احترام یا قدردانی از یک فرد، مانند رئیس دانشکده یا محققان ارشد، جایگاه نویسنده افتخاری را به آنان می‌دهند. یکی دیگر از دلایل استفاده از این عنوان، افزایش کیفیت ظاهری یا اعتبار یک مقاله، با اعطای عنوان نویسندگی افتخاری به پژوهشگری معروف است.

البته استفاده از عنوان نویسند افتخاری غیراخلاقی است و می‌توان آنها را با تخلفات پژوهشی یکی دانست. به جای اضافه کردن یک نویسنده افتخاری، از اشخاص در بخش قدردانی تشکر کنید.

نویسنده مسئول (Corresponding Author)

هنگامی که ترجمه مقاله را برای انتشار برای مجله ارسال می‌کنید، مجله از شما می‌خواهد که یکی از نویسندگان را به عنوان نویسنده مسئول انتخاب کنید. این نویسنده همه به‌روزرسانی‌ها مانند وضعیت ارسال، نظرات داوران و تصمیم نهایی را از مجله دریافت می‌کند. نویسنده مسئول معمولا پژوهشگر اصلی مقاله است. در گروه‌های پژوهشی، نویسنده اول یا نویسنده دیگری این نقش را ایفا می‌کند.

مطالب مرتبط:

چگونه در مقطع دکترا بهترین استاد راهنما را انتخاب کنیم؟

نویسنده آخر

تا حدودی ترتیب نویسندگان به رشته و زمینه اختصاص دارد. مثلا در علوم زیستی، نویسنده اول نویسنده‌ای است که بیشترین کار را انجام داده و مسئولیت کل مقاله را بر عهده دارد. آخرین نویسنده معمولا رهبر گروه است که احتمالا ایده‌های خوبی داشته و بر کار نظارت کرده ولی به طور فعال آزمایش‌ها را انجام نداده یا در نگارش مقاله مشارکتی نداشته است. در بعضی موارد آخرین نویسنده، نویسنده مسئول است.

البته فراموش نکنید که ترتیب نویسندگان فقط یک موضوع قراردادی است. هیچ قانون مکتوبی در این مورد وجود ندارد.

روش‌های رایج برای فهرست کردن نویسندگان

در ادامه درباره چند روش متداول برای رتبه‌بندی نویسندگان در یک مقاله علمی توضیح داده‌ایم.

رتبه‌بندی با توجه به مشارکت در تهیه و نگارش مقاله

رایج‌ترین روشی که فهرست نویسندگان در یک مقاله علمی تعیین می‌شود، براساس مشارکت آنان است. نویسنده‌ای که بیشترین سهم نگارش مقاله داشته است و بیشتر تحقیقات اساسی را انجام داده است، باید به عنوان نویسنده اول ذکر شود. جایگاه سایر نویسندگان نیز بر همین اساس تعیین می‌‌شود.

اگر گروه شما درباره ترتیب نویسندگان به توافق نرسیده است، می‌توانید از رویکردی ریاضی برای تهیه فهرست نویسندگان استفاده کنید. ابتدا تصمیم بگیرید که کدام موارد (شامل متن، ایده‌ها، جدول‌ها، تصاویر و …) در نسخه نهایی مقاله باید استفاده شوند. بعد از این مرحله، مشخص کنید که هر نویسنده چه‌قدر در تهیه و نگارش هر یک از این موارد کمک کرده است.

مطالب مرتبط:

راهنمای گام به گام ثبت پایان‌نامه در ایرانداک

در گام بعدی موارد استفاده‌شده را رتبه‌بندی کنید و برای هر یک از آنها وزنی را بر اساس اهمیت آن‌ها تعیین کنید. در نهایت، کل مشارکت هر نویسنده را بر اساس این سیستم محاسبه کنید. سپس نویسندگان را از بیشترین تا کمترین سهم مرتب کنید.

رتبه‌بندی نویسندگان با توجه به حروف الفبا

یکی دیگر از روش‌های رایج در تهیه فهرست نویسندگان یک مقاله علمی، مرتب‌سازی بر اساس حروف الفبا است. این روش بیشتر برای پروژه‌های بزرگ که بیشتر نویسندگان سهمی یکسان در تهیه و نگارش مقاله دارند، استفاده می‌شود.

چندین نویسنده اول یا نویسندگان اول اضافی (اصطلاحاً نویسندگان اول مشترک) را می‌توان با یک ستاره یا نمادهای دیگر همراه با یادداشت توضیحی مشخص کرد. این عمل در مطالعات بین رشته‌ای رایج است. با این حال، همانطور که در بالا توضیح دادیم، اولین نام ذکر‌شده در مقاله همچنان بیشتر از هر نویسنده اول دیگری، به چشم می‌آید.

در حالی که دستورالعمل‌ها و شیوه‌های نسبتاً واضحی برای تعیین اولین و آخرین نویسنده وجود دارد، برای نویسندگان میانی قانون مشخصی نیست. ترتیب نویسندگان میانی را می‌توان با مذاکره تعیین کرد، بنابراین بهتر است که بر مهارت‌های مذاکره و استدلال خود کار کنید.

مطالب مرتبط:

ضریب تاثیر و استناددهی چه تفاوتی دارند؟

پیشگیری بهتر از درمان است!

همانطور که می‌بینید، انتخاب ترتیب نویسندگان پیچیده است و گاهی منجر به اختلافات بزرگی می‌شود. بهترین راه برای جلوگیری از هرگونه اختلاف، داشتن یک برنامه مشخص است. هنگام شروع پروژه در مورد ترتیب نویسندگان بحث کنید. در طی پیشرفت پروژه، میزان مشارکت دقیق هر فرد را ثبت کنید. فراموش نکنید که درباره ترتیب نویسندگان در فواصل زمانی منظم یا در نقطه اوج پروژه بحث کنید. این امر به کاهش اختلافات در پروژه کمک می‌کند.

هنگام مذاکره در مورد فهرست‌بندی نویسندگان، به یاد داشته باشید که برای تکمیل موفقیت‌آمیز یک پروژه به یک گروه منسجم نیاز است. همه شما با هم کار می‌کنید تا به یک هدف دست یابید، انتشار مقاله در معتبرترین مجلات.

سایت ترجمه ترجمیک انواع خدمات زبانی مختلف مانند ترجمه مقاله، ترجمه تخصصی، ویرایش نیتیو، پارافریز و … را ارائه می‌دهد. هدف ترجمیک ارائه بهترین کیفیت خدمات با مناسب‌ترین هزینه است.