ترجمه یک کار پیچیده و زمان‌بر است. کسی که تصمیم می‌گیرد یک متن را ترجمه کند، به خودی خود بدون اطلاع قبلی قادر به این کار نخواهد بود. مترجم باید وقت و زمان زیادی را برای یادگیری و تمرین مداوم صرف کند. افرادی که در رشته مترجمی زبان درس می‌خوانند طی یک دوره چهار ساله تمام نکات تخصصی و اصولی مربوط به ترجمه را می‌آموزند.
البته گذراندن این مدت چهار ساله کافی نیست و نیاز به استمرار در یادگیری دارد. مترجم باید نسبت به دستور زبان مبدا و مقصد، اصطلاحات و عبارات عامیانه، ضرب‌المثل‌ها و نکات تخصصی آشنایی داشته باشد. علاوه بر تسلط در این مسئله باید بتواند اصطلاحات و واژگان تخصصی را به درستی منتقل کند.
در این مطلب خواهید خواند:
نحوه بیان موضوع
ترجمه یک متن اگر کاملا مستقیم باشد باعث بدفهمی در انتقال مفهوم می‌شود. باید تغییراتی در ترجمه از زبان مبدا به مقصد ایجاد شود تا بیان موضوع کاملا شیوا باشد. هدف از ایجاد تغییرات در ترجمه انتقال معانی به صورت کاملا شفاف است.
مترجمان حرفه‌ای در این زمینه به طور دقیق و با توجه خاصی این تغییر را اعمال می‌کنند. البته به شیوه‌ای که منظور و مقصود اصلی نویسنده تحریف نشود و کاملا دقیق منتقل شود. این تغییر در ترجمه اصطلاحا به« ترجمه تعدیلی »معروف است.
در ترجمه تعدیلی واژگان یک به یک و مستقیم ترجمه نمی‌شوند بلکه مترجم با ایجاد تغییراتی، آن را برای درک بهتر مفهوم را برای خوانندگان ایجاد می‌کند. این تغییرات به راحتی انجام نمی‌شوند. مترجم باید در این زمینه علاوه بر تخصص کافی، زبان شناس خوبی نیز باشد تا در عین وفاداری به متن، مفهوم را متناسب با زبان مقصد ارائه دهد. این ترجمه با تغییراتی که در سه مرحله اتفاق می‌افتد، متنی قابل درک و فهم را برای خوانندگان فراهم می‌کند.
ویژگی ترجمه تعدیلی
ایجاد تغییر در ترتیب واژگان به کار رفته
برای انتقال صحیح مفاهیم بهتر است ترتیب واژگانی به کار رفته را طبق متن ترجمه نکنیم. این کار علاوه بر انتقال نادرست مفهوم باعث کج فهمی مطالب نیز می‌شود. باید به طور دقیق واژگان را ترجمه کنیم تا هیچ گونه دخل و تصرفی در متن اصلی به وجود نیاید. ترتیب قرار گرفتن واژگان در هر زبانی نیاز به شناخت کافی از اصول دستوری آن زبان دارد. مثلا اگر عبارتی در زبان انگلیسی به صورت موصوف و صفت آمده، برای ترجمه به فارسی باید طبق ترتیب دستوری زبان مقصد( فارسی) آن را اعمال کنیم. اگر واژگان مستقیم ترجمه شود متن یک دستی تحویل داده نمی‌شود و مترجم فقط وقتش را تلف کرده است.
ایجاد تغییر در دستور زبانِ زبان مقصد
گاهی برخی نویسندگان برای انتقال منظور خود تغیراتی در جملات ایجاد می‌کنند تا جمله کوتاه و بریده نشود. این تغییر استفاده از دستور زبان است که با استفاده از آن جملات را به یکدیگر متصل کرده و مفهوم را انتقال می‌دهند. این مسئله برای کسانی که به آن زبان حرف می‌زنند نتیجه خوبی دارد.
اما اگر بخواهیم این متن را ترجمه کنیم با دو مشکل اساسی رو‌‌به‌رو خواهیم شد. مسئله اول مربوط به ارتباط معنایی بین جملات در زبان مقصد می‌شود. هنگام ترجمه چون نیاز به تغییرات معنایی داریم، زمان افعال و موقعیت کلمات به هم می‌ریزد. مسئله دیگر جملات طولانی هستند که در زبان‌های آلمانی و روسی رایج هستند. مترجم حرفه‌ای در چنین شرایطی با استفاده از ترجمه تعدیلی تغییراتی را در دستور زبانِ زبان مبدا اعمال می‌کند و جملات به جمله‌های کوتاه، سلیس و قابل فهم تبدیل می‌شوند.
دخل و تصرف در دیدگاه مترجم
در ترجمه‌های تخصصی و حرفه‌ای دخل و تصرف در دیدگاه مترجم قابل قبول نیست. چون معنای متن کاملا باید طبق آن چیزی که است ترجمه شود. گاهی متن زبان مبدا به گونه‌ای نوشته شده که فقط با تغییر در واژگان قابل انتقال مفهوم خواهد بود. در این جا مترجم با آگاهی از دستور زبانِ زبان مبدا آن را به شیوه دیگری بیان می‌کند تا درک صحیح و مطلوبی را برای خواننده ایجاد کند. در واقع تغییر اعمال شده در متن بهتر از ترجمه مستقیم و بدون تغییر متن است.
بهره گیری از این روش فقط مختص مترجمان تخصصی و حرفه‌ای است. برای تغییر و اعمال آن مترجم باید نسبت به متن اصلی از تسلط و شناخت خوبی برخوردار باشد تا بتواند معنای درست را به خواننده منتقل کند. اگر غیر از این باشد ترجمه متن برای مترجم وقت تلف کردن خواهد بود.
شرکت دانش بنیان ترجمیک، بزرگترین هدف خود را توجه به اصول و قواعد زبانی و امانت‌داری نسبت متن قابل ترجمه قرار داده است. بیش از ۲۰۰۰ مترجم در این مجموعه فعالیت می‌کنند. مترجمانی که در زمینه حرفه‌ای و تخصصی فعال هستند، براساس نظر تیم داوری انتخاب شده‌اند. اعضای این تیم به طور دائم در حال رصد فعالیت مترجمان هستند. بالا بودن ارتقای کیفی ترجمه، از اصول مهم ترجمیک است. برای ارتباط با مترجمان حرفه‌ای و ارسال درخواست خود، به سایت ترجمیک مراجعه کنید.
