«ستار جلیل‌زاده» در دومین جشنواره ترجمه ادبی به عنوان داور بخش عربی حضور دارند. به همین بهانه با مختصری از زندگی‌نامه و فعالیت‌های حرفه‌ای ایشان آشنا خواهیم شد.
ستار جلیل‌زاده، متولد ۱۳۳۵ شهرستان شادگان استان خوزستان است. فارغ التحصیل دانش‌سرای تربیت معلم آبادان و مدت سی‌سال در مدارس خرمشهر، اهواز، آباده و کرج در حرفه‌ی معلمی خدمت کرد. وی سال ۱۳۷۳ از اهواز به کرج مهاجرت کرد و در همین شهر تحصیلات دانشگاهی خود را در حوزه زبان و ادبیات عرب دنبال کرد. بعد از تحصیل دانشگاه، گردآوری و ترجمه مجموعه اشعار شاعران معاصر عرب را با جدیت پی گرفت.
تاکنون نزدیک به ۱۵ ترجمه از ستار جلیل‌زاده به‌چاپ رسیده که نتیجه سال‌ها فعالیت وی در زمینه ترجمه آثار و ادبیات عرب بوده است. اولین ترجمه‌اش کتابی است با عنوان «زخمه‌ها» (گزیده شعرهایی از نزار قبانی و أدونیس و قاسم حداد و غاده السمان) که توسط نشر لاجورد چاپ شد، بعد از آن کتابی با عنوان «نبوغ و جنون» (مجموعه مقالاتی از هاشم صالح) بود که توسط انتشارات دوستان چاپ شد و رمان «نور آبی» از نویسنده فلسطینی حسین جمیل البرغوثی که باز هم توسط انتشارات دوستان به بازار کتاب عرضه شد.
دو کتاب «دوران عاشقی» گزیده اشعار «غاده‌السمان» و از «حروف الفبایم باش» گزیده اشعار «نزار قبانی» توسط نشر گل‌آذین به‌چاپ رسید.
نشر سولار نیز سه اثر ترجمه از این مترجم منتشر کرد. ۱٫ «جهان از چشم‌های منتظر خالی است» (آنتولوژی شعر معاصر عرب در ۹۵۰ صفحه که در شامل مجموعه اشعار ۱۰۴ شاعر عرب از ۱۷ کشور عربی است. ضمن این‌که، برای نخستین بار ۵۰ زن شاعر عرب نیز در این مجموعه اشعار معرفی شده‌اند.) ۲٫ «خاکستر روی زخم» (مجموعه‌ای مشتمل بر ۵۰ داستان کوتاه از ۵۰ نویسنده عرب از ۹ کشور عربی که در سال ۱۳۹۷ به بازار عرضه گردید.) ۳٫ «و انجیل انکار من است» (گزیده شعرهایی از أدونیس شاعر سوری لبنانی است.) سومین کتاب وی در نشر سولار است.
از دیگر آثار معروف این مترجم زبان و ادبیات عرب، کتاب «اعترافات ابونواس» است که نشر بوتیمار سال ۱۳۹۷ آن را به بازار کتاب عرضه نمود. این کتاب در واقع یک رمان تاریخی درباره زندگی ابونواس است که «کامل شناوی»، رمان‌نویس شهیر مصری آن را تالیف کرده است.
رمان «جنگ دوم سگ» از رمان‌نویس مشهور اردنی فلسطینی ابراهیم نصرالله توسط نشر گل‌آذین منتشر شد این رمان موفق شد جایزه بوکر برای رمان عرب را در سال ۲۰۱۸ کسب کند.
نشر کوله پشتی نیر کتاب «داعشی خاطرخواه» از نویسنده جوان مصر هاجر عبدالصمد را منتشر کرد.
رمان «بابا سارتر» از رمان‌نویس عراقی علی بدر توسط نشر شب چله منتشر شد.
انتشارات ثالث ترجمه سه مجموعه شعر از ایشان منتشر کرد:
- «زنی عاشق زیر باران» گزیده شعرهای غاده السمان
- «با من چیزی از ابرها بنوش» گزیده شعرهایی از نزار قبانی
- «جهان ساعت‌هایش را با چشمان تو کوک می‌کند» گزیده شعرهایی از نزار قبانی
ستار جلیل‌زاده براین باور است که: با وجود اشتراکات فرهنگی که ما با کشورهای عربی داریم اما متأسفانه نتوانسته‌ایم در زمینه فرهنگی به خوبی سرمایه‌گذاری کنیم. به لطف سرمایه‌گذاری‌های کلان کشورها عربی در حوزه‌ی فرهنگ و در قالب مؤسسات فرهنگی علمی و جوایز مختلف ادبی از جمله جایزه بزرگ بوکر عرب برای رمان و جایزه کتارا و ده‌ها جایزه کوچک و بزرگ ادبی و نیز استفاده از سیاست آزاد نشر، نویسندگان و شاعران معاصر عرب به خوبی توانستند آثار مناسبی تدوین و منتشر کنند. از سوی دیگر همین توجه خاص و سرمایه‌گذاری ویژه موسسات مختلف، زمینه‌ساز جهانی شدن و ترجمه نظام‌مند ادبیات عرب شده است.
این در حالی است که ستار جلیل‌زاده در طی یک دهه فعالیت خود سهم چشم‌گیری در زمینه ترجمه آثار بزرگان ادبیات عرب داشته است و غیر از آثاری که تاکنون به بازار کتاب عرضه نموده است، پروژه‌های دیگری هم در دست ترجمه و چاپ دارد.»
نمایه آثار ستار جلیل‌زاده
ترجمه
- نبوغ جنون: هاشم صالح (مجموعه مقالات) (انتشارات دوستان)
- نور آبی: حسین جمیل البرغوثی (رمان) (انتشارات دوستان)
- دوران عاشقی: غاده‌السمان(گزیده اشعار دوزبانه عربی- فارسی) (گل‌آذین)
- از حروف الفبایم باش: نزار قبانی (گزیده اشعار دوزبانه عربی- فارسی) (گل‌آذین)
- جهان از چشم‌های منتظر خالی است( آنتولوژی شعر معاصر عرب) (نشر سولار)
- خاکستر روی زخم ( مجموعه داستان) (نشر سولار)
- و انکار انجیل من است: آدونیس(گزیده اشعار) (نشر سولار)
- اعترافات ابونواس کامل الشناوی(رمان تاریخی) (نشر بوتیمار)
- جنگ دوم سگ: ابراهیم نصرالله( رمان) (نشر گل آذین)
- زخمه‌ها: ( معرفی چهار شاعر معاصر عرب)(نشر لاجورد)
- بابا سارتر: علی بدر (رمان) (نشر شب چله)
- داعشی خاطرخواه: هاجر عبدالصمد (رمان) (نشر کوله‌پشتی)
- با من چیزی از ابرها بنوش: نزار قبانی (گزیده اشعار) (نشر ثالث)
- زنی عاشق زیر باران: غاده السمان(گزیده اشعار) (نشر ثالث)
- جهان ساعت‌هایش را با چشمان تو کوک می‌کند: نزار قبانی (گزیده اشعار)(نشر ثالث)
شعری از «نزار قبانی»، شاعر سوری، ترجمه «ستار جلیل‌زاده»
«فولکلور»
موسیقی برامز
بتهوون،
شوپن،
و رحمانوف را
با فروتنی گوش می‌دهم
لیک خوی صحرایی درونم
مرا شیفته نوای کمانچه می‌کند.
