چرا اطرافیان یک مترجم از او انتظار ترجمه رایگان دارند؟!

هر حرفه و شغلی، نکات جالب و خاصی دارد که هرچند بسیار عجیب به‌نظر می‌رسد؛ اما رایج است. در این مطلب، می‌خواهیم به یک پدیده رایج که مترجمان معمولاً با آن روبرو می‌شوند اشاره کنیم. این موضوع در نگاه اول ممکن است غیرطبیعی و غیرمنتظره باشد اما در کمال تعجب، رواج دارد!

امکان ندارد که مترجم باشید و حداقل این جمله‌ها را از دیگران و اطرافیان نشنیده باشید:

• یه مقاله دارم برای پروژه‌م میتونی برام ترجمه‌ش کنی؟ کل متن ۱۵ صفحه بیشتر نیست، یک ساعت هم بیشتر وقتت رو نمی‌گیره، زودتر انجامش بده فقط.
• تو که کار خاصی نمی‌کنی، من هم این ترجمه می‌خوام بدم به استادم، رایگان ترجمه کن. فقط سَرِ هم کن که بره.
• ما که با هم دیگه دوستیم، کاش این ترجمه من رو می‌زدی.
• شما مترجم‌ها که کار راحتی دارید، متن رو می‌دید به گوگل و ترجمه تحویل می‌گیرید!
• می‌خوام یک مقاله نشون استادم بدم نمره بگیرم، خودت برام مقاله پیدا کن و ترجمش کن.
• ۵۰۰ تومن چه خبره؟ کلاً ۲۸ صفحه متن رو می‌خوای ترجمه کنی، همین رو کافی‌نت با ۵۰ تومن می‌زنه

در این مطلب از ترجمیک، به مشکلات مترجمان، به دلیل هزینه ترجمه، می‌پردازیم.

چرا این اتفاق می‌افتد؟

علت اصلی این است که دیگران ارزش کار ترجمه را درک نمی‌کنند و زمان و تخصصی که برای آن صرف می‌شود را نادیده می‌گیرند. از دلایل این پدیده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ناشناخته بودن جنبه‌های پنهان مترجمی: برخی از افراد به دلیل کمبود یا نبود آگاهی نسبت به حساسیت و جدیت شغل مترجمی تصور می‌کنند که این شغل کار بسیار آسانی است.

فراگیر شدن زبان‌آموزی:‌ با توجه به این که امروزه بسیاری از افراد در سنین پایین زبان دوم می‌آموزند، عموم مردم تصور می‌کنند که یادگیری زبان دوم کار راحتی است و هر کس که زبان دوم آموخته است می‌تواند از آن زبان ترجمه بر عهده بگیرد. بسیار مهم است که بدانیم، هر کسی که زبان بیگانه را آموخته است و از توانایی‌های چهارگانه زبانی در آن برخوردار است، لزوماً مترجم خوبی نیست و یا اصلاً مترجم نیست.

بسیاری از هم وطن‌هایمان سال‌های سال در کشورهای انگلیسی زبان زندگی کرده‌اند و کاملاً زبان انگلیسی را می‌شناسند و می‌توانند با استفاده از زبان انگلیسی،‌ صحبت کنند، گوش بدهند، بخوانند و بنویسند؛ اما تمام این افراد لزوماً توانایی، استعداد و دانش ترجمه متن را ندارند.

پدید آمدن ماشین‌های ترجمه:‌ ماشین‌های ترجمه برای کمک به ما به وجود آمده است؛‌ اما این ماشین‌های ترجمه‌های بسیار ناقص و ضعیفی را در اختیار ما قرار می‌دهد. و کاربرد این ماشین‌ها، راحت کردن درک از متن است. به این معنی که زمانی که درک مفهوم متنی برای شما دشوار است، با استفاده از ماشین‌های ترجمه می‌توانید یک متن خارجی زبان را بفهمید.

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که مترجمان از ماشین‌های ترجمه استفاده می‌کنند و در نهایت ترجمه را کمی تغییر می‌دهند و به مشتری تحویل می‌دهند؛ اما این گونه نیست، ترجمه تحویلی ماشین‌های ترجمه از جمله گوگل ترنسلیت بسیار ضعیف‌تر از ترجمه انسانی و غیر قابل فهم است.

گوگل ترنسلیت ارکان جمله دستوری را به هم می‌ریزد و آن را غیر قابل فهم می‌کند. در نتیجه، هرگز به گوگل ترنسلیت اعتماد نکنید و مطمئن باشید که مترجمان کار کشته و متعهد، هیچ گاه از گوگل ترنسلیت استفاده نخواهند کرد.

افزایش تعداد مترجمان: به دلیل درآمد بالای مترجمان در گذشته، در سال‌های اخیر افراد و دانشجویان بسیاری به سمت رشته‌های مترجمی روی آوردند. به همین دلیل در حال حاضر، تعداد فارغ التحصیلان رشته‌های مترجمی،‌ به خصوص مترجمی زبان انگلیسی بسیار بیشتر از گذشته است و زمانی که تعداد مترجمان زیاد باشد، تعداد پروژه و کار کمتری به هر مترجم خواهد رسید.

نبود مواد و ابزار کار مشخص: در بسیاری از مشاغل، مواد و ابزار مختلفی به کار می‌رود؛ اما شغل ترجمه به جز رایانه شخصی به ابزار و مکان خاصی نیاز ندارد. شما می‌توانید با کمترین هزینه شروع به کار کنید. همین مسئله ممکن است این تلقی را ایجاد کند که ترجمه کاری کم‌هزینه است.

محاسبه غیرمنطقی برخی از مترجمان: برخی از مترجمان که در به صورت شخصی یا برای مؤسسات مختلف کار می‌کنند برای جذب مشتری، هزینه‌ای بسیار پایین‌تر از عرف بازار را به مشتری ارائه می‌دهند.

این نوع شکستن قیمت به دو حالت منجر می‌شود:

حالت اول: مترجم به دلیل زحمت زیاد و دستمزد پایین، بسیار فرسوده می‌شود و تمایل خود را به کار از دست می‌دهد و اصطلاحاً بازار او را حذف می‌کند.

حالت دوم: مترجمانی که هزینه بسیار پایین‌تر از نرخ بازار ارائه می‌دهند، ترجمه بسیار بی‌کیفیتی را در اختیار شما قرار خواهند داد.

چطور می‌توانم هزینه منطقی برای دستمزد ترجمه تعیین کنم؟

ترجمه از جمله صنف‌هایی است که معیار و هزینه مشخصی ندارد و بازار و قوانین عرفی و توافقی هزینه آن را تعیین می‌کند، اما مترجم هم مانند هر فرد دیگری،‌ بسته به مجموعه از عوامل، روی هر سفارش ترجمه قیمت مشخصی را تعیین می‌کند. بعضی از این معیارها که به طور عرفی در بازار نیز پذیرفته شده‌اند، در مراجع قیمتی همچون ترجمیک ملاک قرار گرفته‌اند و می‌تواند به شما در تعیین هزینه ترجمه کمک کند. مهم‌ترین عوامل برای تعیین هزینه ترجمه شامل این فهرست است:

تعداد کلمات: اصلی‌ترین عامل در تغییر قیمت ترجمه، تعداد کلمات موجود در متن، فیلم و … است. هرچه تعداد کلمات متن بیشتر باشد، هزینه ترجمه نیز بیشتر خواهد بود.

زمان ترجمه: هرچه که کارفرما متن ترجمه شده خود را سریع‌تر نیاز داشته باشد، هزینه ترجمه افزایش خواهد یافت.

زبان ترجمه: هر چه تعداد مترجم‌های یک زبان کم‌تر باشد، هزینه ترجمه به آن زبان بیشتر است. مثلاً ترجمه متن از فارسی به کره‌ای، به مراتب بیش از ترجمه از فارسی به انگلیسی است.

مهارت مترجم: سابقه و تجربه کاری و دانش فرد، در هر تخصصی ملاکی برای افزایش و کاهش دستمزد است. هرچه مترجم مهارت و تخصص بیشتری داشته باشد، دستمزد بیشتری از شما دریافت خواهد کرد.

زمینه متن: برخی زمینه‌ها باعث افزایش قیمت ترجمه می‌شود. به عنوان مثال، ترجمه از زمینه‌های فلسفه، حقوق و … پر هزینه‌تر از ترجمه از زمینه‌های روانشناسی، کشاورزی و … است.

اکنون که با معیارهای محاسبه هزینه ترجمه آشنا شدید، می‌توانید دستمزد منطقی و مناسبی را برای خدمات و تلاش خود ارائه دهید و از این که مشتری خود را از دست دهید نترسید.

وقتی دوستان یا آشنایان از من ترجمه رایگان می‌خواهند، چه کنم؟

تا به این جا،‌ دلایل مختلف برای کم شدن دستمزد ترجمه را ذکر کردیم و شیوه صحیح محاسبه دستمزد مترجمی را بیان کردیم. شما ممکن است در طول مسیر شغلی‌تان،‌ بارها و بارها با چنین مشتریانی رو به رو شوید، اما در جواب چنین مشتریان و کارفرماهایی باید چه کرد؟

یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این نوع از انتظارات مشتری زمانی پیش می‌آید که این مشتری از دوستان،‌ آشنایان و اقوام شما باشد. بسیاری از دوستان و اقوام به دلیل وجود رابطه دوستی، از شما انتظار کار رایگان دارند. شما نیز ممکن است به دلیل حفظ احترام طرف مقابل تن به خواسته آنان دهید و ترجمه آنان را به صورت رایگان و یا با هزینه بسیار کم بر عهده بگیرید.؛ اما در این بخش برخی از راه کارهای دوری از این مشکل را برای شما بیان می‌کنیم.

در پاسخ به دوستان خود می‌توانید از موارد زیر استفاده کنید:

در ابتدا، شرحی از سختی کار ترجمه، زمان‌بر بودن و فرسایشی بودن آن را برای طرف مقابل بازگو کنید و سپس توضیحات زیر را در قالب شوخی و یا با ملایمت، به او بگویید.

• هزینه ترجمه بر اساس صفحه حساب نمی‌شود. تعداد کلمات موجود در یک صفحه ممکن است از حدود ۲۵۰ تا ۲۵۰۰ کلمه متغیر باشد و این تغییر تأثیر بسیار زیادی در حجم کار ترجمه خواهد گذاشت.
• مصالح و مواد کار شما، زمان و دانش شما است. همه انسان‌ها در طول روز، ۲۴ ساعت زمان در اختیار دارند. شما برای بهره اقتصادی بخشی از این زمان را صرف می‌کنید. اگر چنین باشد که برای دوستان خود رایگان ترجمه انجام دهید، زمانتان را به بیهودگی از دست داده‌اید.

همه افرادی که به سن کسب درآمد می‌رسند، برای مفید بودن در جامعه و تامین نیاز‌های خود، باید شغلی برای خود انتخاب کنند. اولین اولویت هر انسانی برای انجام یک شغل، کسب درآمد است. پس در نظر داشته باشید که با انجام کار رایگان و با یا بسیار ارزان، بیش از همه به خودتان آسیب وارد می‌شود.

• می‌توانید به صورت شوخی، این موضوع را به دوستتان بگویید که او هم برای شما یک کار رایگان انجام بدهد. مثلا اگر دوستتان مبل‌فروشی دارد، به طنز به او بگویید که او هم یک دست مبل به شما بدهد تا شما هم برای او ترجمه رایگان انجام دهید.

• ماشین حساب ترجمه ترجمیک را به او معرفی کنید. ترجمیک به سبب فعالیت گسترده و طولانی در زمینه ترجمه و ویرایش در سطح کشور، به نوعی مرجع محاسبه هزینه ترجمه است. در صفحه هزینه و زمان ترجمه به صورت شفاف و دقیق، امکان محاسبه هزینه سفارش‌های مختلف وجود دارد. این صفحه را به دوست خود معرفی کنید تا از هزینه میانگین و رایج بازار با خبر شود و به شما اعتماد کند.

• سفارش طرف مقابل را بر عهده نگیرید. اگر دوستتان به هیچ روشی برای پرداخت هزینه منطقی ترجمه خود قانع نشد، از برعهده گرفتن ترجمه او خودداری کنید زیرا قطعاً انجام رایگان یک سفارش ترجمه، به دفعات بعدی رو به رو شدن با این درخواست می‌انجامد.
• یکی دیگر از راه کارهای مقابله با این نوع افراد این است که خواندن این مطلب را به ایشان پیشنهاد دهید!

سخن آخر

تمام مشاغل در همه جای دنیا، ارزشمند هستند و از جایگاه خاص خود برخوردار هستند. انجام رایگان شغلتان به همراه نارضایتی، چیزی جز پایین آوردن سطح شغلی خودتان و ضرر مالی برای شما به همراه نخواهد داشت. به همین دلیل تا حد امکان، از این نوع سواستفاده ها جلوگیری کنید و به صورت شفاف، هزینه واقعی ترجمه را به دوست خود اعلام کنید.

در نظر داشته باشید که هزینه ترجمه به دلایل مختلف متغیر است و شما نباید صرفاً به دلیل دوستی با یک فرد، سفارش‌های ترجمه را به صورت رایگان انجام دهید؛ اما دادن تخفیف جزئی روی هزینه ترجمه می‌تواند راه کاری برای حفظ تعادل در رابطه‌تان با طرف مقابل شود.

در صورتی که در حوزه ترجمه تازه‌کار هستید و قصد دارید که با نرخ‌های ثابت کار کنید، به بخش استخدام مترجم ترجمیک مراجعه کنید. جمعی از بهترین مترجم‌های کشور در این موسسه مشغول به فعالیت هستند.