خواندن داستان‌های کودکانه، یکی از شیرین‌ترین خاطراتی است که بارها در بزرگسالی مرور می‌کنیم. حتما شما هم قصه‌هایی که با آن‌ها به خواب می‌رفتید یا نخستین کتاب داستانی که در مدرسه خواندید را به خاطر دارید! در واقع داستان‌های کودکانه، به تقویت قوه تخیل بچه‌ها و توانایی ایده‌پردازی آن‌ها کمک می‌کنند. همچنین به آن‌ها می‌آموزند که چگونه احساسات و ایده‌های خود را پردازش کنند.
کتاب کودک، با توجه به رده سنی خواننده، می‌تواند متن محور باشد یا بیشتر از تصاویر تشکیل شده باشد. نوشتن کتاب‌هایی که بخش عمده ایده آن‌ها از طریق تصاویر منتقل می‌شود، کار ساده‌ای به نظر می‌رسد. این در حالی است که تولید محتوای متنی در قالب یک کتاب فراموش‌نشدنی چالش‌های مخصوص به خود را دارد.
در این مطلب نکات سودمندی را درباره نحوه نگارش کتاب کودک با هم بررسی خواهیم کرد. اگر شما هم به حوزه ادبیات داستانی کودک علاقه‌مند هستید، تا انتها با ما همراه باشید!
مطالب مرتبط:
تکنیک‌های ترجمه کتاب کودک و نوجوان
در این مطلب خواهید خواند:
برای نوشتن کتاب کودک باید به چه مواردی توجه کنیم؟
کافیست به کتاب‌های موردعلاقه کودکی‌تان فکر کنید و آن‌ها را با هم مقایسه کنید. خواهید دید که همه این کتاب‌ها، چند ویژگی مشترک دارند. در این بخش این ویژگی‌ها را با هم مورد بررسی قرار خواهیم داد.
سن خواننده
نکات و داستان تمام کتاب‌های کودک، برای رده سنی خوانندگان آن‌ها بسیار مناسب است. به عنوان مثال کتاب‌های مصور که به آموزش رنگ‌ها، شکل‌ها و اعداد می‌پردازند، برای کودکان ۱ تا ۳ سال مناسب هستند. این در حالی است که درک کتاب‌هایی که روایت‌گر یک داستان یا درس اخلاقی هستند، برای این رده سنی دشوار خواهد بود.
عکس این قضیه نیز صادق است. داستان‌هایی که برای گروه سنی کودک خیلی ساده و سطحی است، مورد استقبال قرار نخواهد گرفت.
جزئیات تاثیرگذار
کتاب کودک، باید دارای عنصر یا عناصری باشد که آن را از سایر کتاب‌ها متمایز کند. اگر در حال نوشتن یک کتاب کودک هستید، سعی کنید جزئیاتی مثل تصاویر باکیفیت یا عناصر فعال‌کننده حواس لامسه و شنوایی را به آن اضافه کنید.
استفاده از تکنیک‌های ادبی، مثل قافیه‌پردازی یا نوشتن متون آهنگین نیز می‌تواند بسیار جذاب و تاثیرگذار باشد.
ارتباط گرفتن با مخاطب کتاب
فراموش نکنید که کودکان باید بتوانند با کتاب شما ارتباط موثر برقرار کنند. توجه به این نکته، حتی از شیوه روایت داستان نیز مهم‌تر است. به عنوان مثال اگر دانش‌آموزان مقطع راهنمایی، مخاطب اصلی شما هستند، باید دغدغه‌ها و موضوعات موردعلاقه آن‌ها را پوشش دهید. بدین ترتیب مخاطب با کتاب شما همزادپنداری می‌کند و داستان آن را تا همیشه به خاطر می‌سپارد.
ایجاد جذابیت برای بزرگسالان
یک کتاب کودک خوب باید برای رده‌های سنی پایین جذاب باشد. با این وجود، جذاب بودن برای بزرگسالان یک امتیاز اضافی است و تضمین می‌کند که کتاب شما هیچ وقت در کتابخانه خاک نخواهد خورد. حتی اگر مخاطب آن برای خودش مردی شده باشد!
مخاطب شما هنگام نوشتن کتاب کودک چه کسانی هستند؟
نخستین و مهم‌ترین گام نوشتن کتاب کودک، تعیین گروه سنی مخاطبان است. در واقع رده سنی مخاطب، تعیین‌کننده محتوا، قالب و سبک کتاب است.
پس از تصمیم‌گیری درباره این مورد، درباره پرسونای مخاطب خود تحقیق کنید. به عنوان مثال شاید متوجه شوید که کودکان ۶ تا ۱۰ ساله، به داستان‌های ماجراجویانه علاقه‌مند هستند.
با این حال، ممکن است همین حالا داستانی در ذهن داشته باشید. در این صورت، میزان پیچیدگی داستان، می‌تواند شما را برای تعیین گروه سنی هدف راهنمایی کند. مثلا، داستان‌های ساده بهتر است به صورت مصور طراحی شوند و برای کودکان نوپا یا خردسالان در نظر گرفته شوند.
هنگام تعیین گروه سنی مخاطب، به سایر کتاب‌های موجود در بازار نیز توجه کنید. شاید با کمی تحقیق دریابید که برخی مخاطبان از دید سایر نویسندگان دور مانده‌اند. مثلا تعداد خیلی کمی از نویسندگان به خواننده‌های چندنژادی یا چندنسلی پرداخته‌اند. تمرکز روی این دسته‌ها، می‌تواند راهی جدید برای برقراری ارتباط با مخاطبان باشد.
ایده بدی نیست اگر بازارهای جهانی را نیز بررسی کنید و با کارهای نویسندگان خارجی نیز آشنا شوید. برای این کار می‌توانید از یک سایت ترجمه کمک بگیرید.
پیش از شروع به نگارش کتاب کودک، هدف مشخصی در نظر بگیرید
داستان‌های کودکانه باید در عین سرگرم‌کنندگی، پیامی ارزشمند به کودک منتقل کنند. بنابراین در گام بعدی، باید به این پیام فکر کنید.
آیا هدف شما این است که به کودک آموزش دهید که تمام موجودات مستحق احترام و مراقبت هستند؟ آیا قصد سرکوب نژادپرستی را دارید؟ آیا قصد دارید مثبت‌اندیشی را در ذهن کودک تثبیت کنید؟
در هر حال، پیام و هدف داستان کودک، باید با پرسونای مخاطب آن سازگاری داشته باشد.
مطالب مرتبط:
با ۵ اپلیکیشن برتر کتاب‌خوان آشنا شوید!
مراحل شیوه روایت داستان در کتاب کودک
پس از تعیین رده سنی مخاطب و موضوع کتاب کودک، نوبت به روایت داستان می‌رسد. روایت داستان، شامل تعریف سبک نوشتاری، محیط داستان و شیوه شخصیت‌پردازی آن می‌شود.
سیر روایی داستان‌های کودکانه از یک دیباچه آغاز می‌شود و به‌تدریج به سمت موضوع اصلی قصه پیش می‌رود. در پایان نیز باید یک جمع‌بندی مفید و مختصر وجود داشته باشد.
به طور دقیق‌تر می‌توان سیر روایی داستان را در چند مرحله زیر خلاصه کرد:
- معرفی شخصیت‌ها، صحنه اصلی داستان و حال و هوای آن
- شروع داستان
پس از آن که مخاطب را به تصویرسازی داستان واداشتید، باید جرقه شروع ماجراهایی که قرار است برای قهرمان آن اتفاق بیفتد را بزنید.
- تعریف واکنش‌های قهرمان داستان
حال باید نحوه عکس‌العمل قهرمان داستان به حوادث را به تصور بکشید. این مرحله فرصت خوبی برای توسعه سایر شخصیت‌های داستان است.
- نقطه اوج داستان
در این بخش قهرمان داستان با چالش اصلی، روبه‌رو می‌شود. رویارویی با این چالش، در واقع هدف اصلی نوشتن کتاب کودک بوده است.
- درگیر کردن ذهن مخاطب
حال باید ذهن کودک را درگیر کنید. به گونه‌ای که خود را جای شخصیت اصلی بگذارد و با خود فکر کند که اگر من بودم چگونه با این چالش روبه‌رو می‌شدم؟
- جمع‌بندی یا نتیجه‌گیری داستان
پایانِ داستان، باید نشان دهد که حوادث و چالش‌ها چگونه زندگی شخصیت‌ها را دستخوش تغییرات کرده است. بدین ترتیب کودک در ذهن خود نتیجه‌گیری می‌کند و هدف نگارش داستان محقق می‌شود.
با این وجود هیچ محدودیتی برای جابه‌جا کردن مراحل روایت داستان، وجود ندارد. شما می‌توانید با توجه به رده سنی مخاطبان و موضوع داستان، مراحل فوق را جابه‌جا کنید.
سخن پایانی
در این مطلب با یکی از جذاب‌ترین و شیرین‌ترین حوزه‌های ادبیات، یعنی ادبیات کودک آشنا شدیم. اگر مدت‌هاست که به فکر نوشتن یک کتاب به‌یادماندنی برای این موجودات شیرین هستید، وقت آن رسیده که دست به قلم شوید.
ممکن است در حال حاضر یک کتاب کودک چاپ کرده باشید. آیا تا به حال به این فکر کرده‌اید که ترجمه کتاب کودک چه امتیازهایی برای شما به همراه خواهد داشت؟ برای این کار می‌توانید از سایت ترجمه تخصصی ترجمیک کمک بگیرید.
نوشتن کتاب، نوعی تولید محتوا نیز محسوب می‌شود. بنابراین اگر در میانه راه به کمک یک نویسنده باتجربه نیاز پیدا کردید، می‌توانید از سایت سفارش تولید محتوا ترجمیک کمک بگیرید.
سلام ، آیا من میتونم کتابی را ترجمه کنم و برای چاپ بفرستم ؟