اگر شما هم اهل تماشای پشت صحنه فیلمها باشید، مشاهده کرده‌اید که تولید و ضبط یک سکانس ساده چه مراحل پیچیده‌ای دارد. با این حال یک مرحله سخت و دشوار وجود دارد که اثری از آن در پشت‌صحنه‌ها به چشم نمی‌خورد. این مرحله ترجمه فیلم برای آشنایی مخاطبان بیشتر با فیلم است که کمتر فردی با این مرحله آشناست.
مرحله‌ای که گاه به سفارش خود تهیه‌کنندگان و فیلم‌سازان صورت می‌گیرد و گاه به سفارش افراد دیگر. اگرچه ترفندهای مختلفی برای برای ترجمه آثار صوتی و تصویری وجود دارد با این حال دوبله و زیرنویس‌گذاری از رایج‌ترین روش‌های ترجمه فیلم هستند.
انتخاب بین زیرنویس و دوبله بسیار مهم است ولی گاهی انتخاب آسانی نیست. ترکیبی از عوامل اقتصادی، فرهنگی و سیاسی بر این تصمیم تاثیر می‌گذارند. برای آشنایی با مزیت‌ها و معایب زیرنویس‌گذاری و دوبله، در ادامه این پست وبلاگ ترجمیک همراه ما باشید.
مطالب مرتبط:
بررسی بازار کار ترجمه دیداری شنیداری
در این مطلب خواهید خواند:
زیرنویس‌گذاری، روشی مناسب برای ترجمه فیلمها
مهم‌ترین مزیت زیرنویس‌گذاری نسبت به دوبله در ترجمه فیلم این است که با هزینه کمتری در مدت زمان کوتاه‌تری انجام میشود. هم‌چنین بیشتر فیلمها از جمله فیلم‌های آموزشی و سینمایی، خود دارای زیرنویس انگلیسی هستند. بنابراین نیازی نیست که مترجم از ابتدا برای زمان‌بندی زیرنویس اقدام کند و تنها به ترجمه انگلیسی به فارسی اثر می‌پردازد.
هم‌چنین تماشای فیلمها با زیرنویس کاری غریب نیست و افراد بسیاری به آن عادت دارند. بنابراین گزینه زیرنویس‌گذاری فیلمها مخصوصا برای فیلم‌های علمی، آموزشی و صنعتی گزینه‌ای منطقی، مناسب و به صرفه به شمار می‌آید.
زیرنویس‌گذاری، انتخاب کشورهای کوچکتر
زیرنویس روشی است که معمولاً توسط هلند، بلژیک، دانمارک، فنلاند، یونان، لوکزامبورگ، پرتغال و سوئد استفاده میشود که همگی کشورهایی با جمعیت کمتر از ۱۲ میلیون نفر هستند. زیرنویس‌گذاری رایج‌ترین روش ترجمه فیلم در کشورهای کوچکتر است و بیشتر به دلایل اقتصادی انجام میشود.
مطالب مرتبط:
کسب درآمد از طریق انتشار ویدئو در آپارات، نماشا و دیدئو
البته دلایل دیگری نیز برای انتخاب زیرنویس توسط بعضی کشورها به جز دلایل اقتصادی وجود دارد. بسیاری از کشورهایی که زیرنویس را برای ترجمه فیلم انتخاب می‌کنند ،چندین زبان رسمی دارند. به عنوان مثال، بلژیک دارای ۳ زبان رسمی، فنلاند دارای ۲ زبان رسمی و لوکزامبورگ دارای ۳ زبان رسمی است. دانمارک و سوئد فقط یک زبان رسمی دارند اما هر دو دارای ۳ تا ۵ زبان غیررسمی ولی رایج هستند.
برای تولیدکنندگان آثار تلویزیونی و سینمایی که به دنبال انتشار محتوا در بازارهای چند زبانه مانند این کشورها هستند، زیرنویس یک انتخاب مقرون به صرفه محسوب میشود.
رایج‌ترین فرمت‌های زیرنویس
فرمت‌های مختلفی برای تهیه زیرنویس‌ها وجود دارد. هر کدام از این فرمتها کاربرد متفاوتی دارند و بسته به هدف‌تان باید فرمت موردنظرتان را تهیه کنید. برای این‌که زیرنویس به درستی پخش شود، باید از ساختار خاصی پیروی کند.
برای مثال، اگر یک فایل TXT برای ویدئوی خود ایجاد کرده باشید، برای بیشتر پخش‌کننده‌های ویدئویی کار نمی‌کند و باید فرمت آن را تغییر دهید. معمولا فرمت SRT از سایر فرمتها رایج‌تر است. در ادامه به متداول‌ترین فرمتها در ترجمه فیلم و زیرنویس‌گذاری اشاره کرده‌ایم.
SRT (قابلیت پخش در تمامی نرم‌افزارها، پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی)
SSA (فرمتی پیشرفته‌تر که بیشتر برای ترجمه انیمه‌ها استفاده میشود)
TTML (نوعی فرمت فنی متداول در تلویزیون‌ها)
SBV (فرمتی رایج برای زیرنویس‌های یوتیوب)
DFXP (قابل پخش در پلتفرم‌های آنلاین)
VTT (قابل پخش در پلتفرم‌های ویدئویی)
TXT (ترجمه متن‌ها بدون توجه به زمان)
نقاط مثبت زیرنویس‌گذاری در ترجمه فیلم
زیرنویس‌گذاری فیلمها چند مزیت اصلی دارد که در ادامه به آن‌ها می پردازیم.
هزینه کمتر
هزینه نسبتا پایین، یکی از نقاط قوت اصلی در زیرنویس‌گذاری است. گاهی اوقات هزینه‌های زیرنویس‌گذاری تا ۱۵ برابر ارزان‌تر از ترجمه از طریق دوبله است.
حفظ اصالت فیلم
تا حدودی از طریق زیرنویس‌گذاری اصالت فیلم حفظ میشود. از طریق زیرنویس‌گذاری تماشاگران فیلم دیالوگ‌ها را به صورت شفاهی می‌شنوند و ترجمه کلمات را در نمایشگر خود مشاهده می‌کنند. این‌گونه تماشاگران هم مسیر داستان را دنبال می‌کنند و هم صدای اصلی فیلم را بدون تغییر می‌شنوند.
مطالب مرتبط:
چرا اطرافیان یک مترجم از او انتظار ترجمه رایگان دارند؟!
ترجمه بهتر و آسان‌تر
در زیرنویس‌گذاری، ترجمه فیلم بهتر صورت می‌گیرد. از آن‌جا که همانند دوبله، مترجم نگران تطابق کلمات ترجمه‌شده با آن‌چه بازیگر می‌گوید، نیست، ترجمه تا حدودی بهتر صورت می‌گیرد. هم‌چنین اطلاعات اضافی هم می‌توانند در زیرنویس ذکر شوند.
محدودیت‌ها و نقاط ضعف زیرنویس‌گذاری
با وجود مزایای مهم و نقاط مثبت فراوان، زیرنویس‌گذاری، نقاط ضعف و چالش‌های مخصوص به خودش را دارد.
دشواری خواندن همزمان زیرنویس و مشاهده فیلم
گاهی خواندن همزمان زیرنویس به همراه تماشای فیلم مخصوصا در مورد فیلم‌های هیجان‌انگیز یا فیلم‌های اکشن، دشوار است.
محدودیتهای نویسه‌ای
زیرنویس‌ها نیز محدودیت‌هایی برای تعداد کلماتشان دارند. معمولا یک زیرنویس دو خط یا ۶۴ کاراکتر (شامل فاصله) یا ۶ ثانیه از فیلم را شامل میشود. این امر برای دیالوگ‌های طولانی مشکل ایجاد می‌کند. هم‌چنین اگر برای رساندن یک مفهوم واحد، زبان کشور مقصد به حروف و کلمات بیشتری نیاز داشته باشد، چالش بیشتری ایجاد میشود.
محدودیتهای ظاهری
در زیرنویس‌گذاری باید به مواردی مانند رنگ متن، اندازه فونت، قالب ارائه (srt، VTT و …) و … توجه شود. معمولا زیرنویس‌ها به رنگ‌های زرد یا سفید تهیه می‌شوند. هم‌چنین اندازه فونت باید به گونه‌ای باشد که برای عموم مردم قابل خواندن باشد و هم‌چنین بیشترین تعداد کاراکتر را بتوان در آن جای داد.
دوبله، روشی محبوب برای ترجمه فیلم
دوبله یکی دیگر از روش‌های ترجمه فیلم است که در آن محتوای صوتی اصلی فیلم با محتوای ترجمه‌شده جایگزین میشود. این روش بیشتر در کشورهایی مانند فرانسه، آلمان، ایتالیا، اسپانیا، ایران و … استفاده میشود. این کشورها علاوه بر جمعیت نسبتا زیاد، دارای زبانی رسمی هستند که بیشتر جمعیت کشورشان، آن را متوجه می‌شوند.
مطالب مرتبط:
۱۰ نکته کاربردی برای بهبود سئو ویدیوها
نقاط قوت دوبله
دوبله نیز همانند زیرنویس‌گذاری دارای نقاط قوت خاص خودش است.
افزایش جذابیت فیلم
تماشای فیلمی که در آن بازیگران به زبان مادری فرد صحبت می‌کنند، معمولا جالب‌تر است و افراد با این دسته از فیلمها ارتباط بیشتری برقرار می‌کنند. این امر برای فیلم‌های سینمایی و تجاری نمود بیشتری دارد.
ترجمه آسان‌تر اصطلاحات و مطالب طنز
ترجمه اصطلاحات طنز سخت است ولی گاهی دوبله به این کار کمک می‌کند. تاثیری که لحن و تن صدا در رساندن مفاهیم طنز دارد، از متن تنها معمولا بیشتر است.
نقاط ضعف دوبله
دوبله با وجود این‌که باعث افزایش جذابیت فیلم میشود، نقاط ضعف مهمی نیز دارد.
هزینه و زمان بیشتر
مهم‌ترین نقاط ضعف دوبله فیلمها، هزینه و زمان بیشتر نسبت به زیرنویس‌گذاری است. گاهی دوبله یک فیلم، هفته‌ها و ماه‌ها زمان می‌برد. هم‌چنین به غیر از هزینه ترجمه فیلم، دستمزد هر دوبلور جدا محاسبه میشود که این‌گونه به بودجه بیشتری هم نیاز است.
چالش در انتخاب صدای مناسب برای هر بازیگر
گاهی انتخاب صدا برای بازیگران دشوار میشود و حتی بعضی مواقع باعث گیج شدن مخاطبان میشود. برای مثال، برای سال‌ها در ایتالیا یک دوبلور مشخص صدا رابرت دنیرو و آل پاچینو رادر فیلم‌هایشان دوبله می‌کرد. با این حال، در فیلم مخمصه که در سال ۱۹۹۵ اکران شد، هم آل پاچینو و هم دنیرو رو به روی هم بازی کرده بودند. بنابراین، برای دوبله صدای پاچینو نیاز به دوبلور جدیدی بود که این امر، باعث سردرگمی تماشاگان فیلم شد.
عدم هم‌خوانی صدا با تصویر
گاهی مواقع انتخاب معاول مناسب برای جملات و اصطلاحات دشوار میشود، به همین خاطر صدای دوبله کمی طولانی‌تر از صدای اصلی میشود. این تاخیر و عدم هماهنگی صدا با تصویر باعث حواس‌پرتی بینندگان میشود.
سخن پایانی
هیچ روش ترجمه فیلمی، ایده‌آل نیست و هر روش مزایا و معایب خاص خودش را دارد. این شما هستید که باید با توجه به اهدافتان، بودجه، زمان و … مناسب‌ترین روش را برای ترجمه فیلم انتخاب کنید تا بیشترین تاثیر را بر مخاطبان خود بگذارید.
شما کدام یک را ترجیح می‌دهید، دوبله یا زیرنویس‌گذاری را؟
یکی از خدمات اختصاصی ترجمیک، گویندگی و دوبله متون است. این خدما در پلن‌های نیمه حرفه‌‌ای و استودیویی ارائه میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر و ثبت سفارش به صفحه گویندگی و روخوانی متون مراجعه کنید.
