۹ مرحله ترجمه کتاب، اخذ مجوز ارشاد و انتشار کتاب

اگر کتابی را ترجمه کردیم، چگونه برای چاپ آن اقدام کنیم؟ ترجمه کتاب‌ با ترجمه مقالات و سایر متون از جهاتی تفاوت دارد. ترجمه کتاب در واقع تلفیقی از دو فن مترجمی و نویسندگی است. به همین دلیل نیازمند سطح بالا‌تری از مهارت و تجربه نسبت به سایر متون می‌باشد.

مترجم کتاب باید توانایی آن را داشته باشد که ارتباط، پیوستگی و هماهنگی بخش‌های مختلف محتوای یک کتاب را حفظ کند و آن‌ها را با همان سبک و لحن خاص نویسنده به زبان دیگر انتقال دهد. کوچک‌ترین لغزش در مراحل ترجمه کتاب جایز نیست و می‌تواند تمام زحمت یک مترجم را زیر سؤال ببرد.

ترجمه کتاب نیازمند این است که مترجم باسابقه، خوش‌ذوق و متخصص باشد. هم‌چنین ترجمه کتاب با توجه به طولانی بودن متون، به صبر و حوصله فراوانی نیاز دارد. حال اگر کتابی را با موفقیت ترجمه کردیم، چگونه باید آن را چاپ کنیم؟

برای آشنایی با مراحل چاپ کتاب‌های ترجمه‌شده در ادامه این پست وبلاگ ترجمیک همراه ما باشید.

مطالب مرتبط:

۲۵ سایت مفید برای دانلود رایگان کتاب‌ علمی و دانشگاهی

آخرین به روزرسانی: ۱۴۰۲/۰۴/۱۳

مراحل ترجمه کتاب

در ادامه به معرفی مهم‌ترین مراحل ترجمه کتاب می‌پردازیم.

مطالعه کتاب مورد نظر

به‌عنوان مترجم کتاب در نخستین گام باید، یک یا چند بار کتاب مورد نظر خود را بخوانید تا بدانید که چه چیزی در صفحات کتاب انتظار شما را می‌کشد. هم‌چنین با این کار متوجه خواهید شد که آیا توانایی کافی برای طی مراحل ترجمه کتاب را دارید یا خیر. علاوه بر این، خواندن کتاب سبب می‌شود که با سبک و لحن نویسنده آشنا شده و آن‌ را در ترجمه خود منتقل کند.

مهیا‌کردن شرایط و لوازم ترجمه

یک مترجم کتاب همانند یک نویسنده به ابزارهای مختلف و محیطی برای نوشتن نیاز دارد. بنابراین توصیه می‌شود که ابتدا محیطی مناسب که در آن بتوانید بر پروژه خود تمرکز کنید، فراهم کنید. همچنین پیش از آغاز سفر ترجمه کتاب، بهتر است که کتاب‌ها و منابع کمکی، دیکشنری، نرم‌افزارهای ترجمه و تمام آن‌چه را که نیاز دارید، مهیا کنید.

اجازه از ناشر خارجی برای ترجمه کتاب

احتمالا برای شما این سوال پیش می‌آیدکه آیا برای ترجمه کتاب باید از نویسنده اجازه گرفت؟

ایران جزو معدود کشورهایی است که عضو پیمان برن و معاهده کپی‌رایت جهانی (حق تکثیر) نیستند. بنا‌بر‌این برای ترجمه یک کتاب خارجی الزامی برای اخذ مجوز از ناشر آن وجود ندارد.

با این حال آن دسته از مترجمان یا ناشرانی که به رعایت اصول اخلاقی پایبند هستند، می‌توانند پیش از شروع ترجمه کتاب، با ناشر خارجی مکاتبه کرده و اجازه ترجمه کتاب را بگیرند. تقریباً درصد بسیار کمی ناشران ایرانی این کار را انجام می‌دهد. ولی اگر شما بتوانید از ناشر خارجی اجازه بگیرید، علاوه بر رعایت اخلاقیات به اعتبار خود می‌افزایید.

پیدا کردن ناشر سرمایه‌گذار

پس از انتخاب کتاب و مهیا کردن شرایط لازم، گام بعدی، پیدا کردن یک ناشر برای سرمایه‌گذاری روی کتاب شماست. به عبارت دیگر، شما باید شخصی را بیابید که پس از طی مراحل ترجمه کتاب، آن را چاپ و منتشر کند. در غیر این صورت مجبور خواهید شد که کل هزینه‌های چاپ کتاب را شخصاً پرداخت کنید یا به‌ کلی قید چاپ کتاب را بزنید.

بهتر است قسمتی از کتاب را به‌عنوان نمونه کار برای ارائه به ناشران ترجمه و تایپ کنید. در ترجمه خود توجه داشته باشید که متن شما باید ویرایش شده و روان باشد. سپس آن را همراه با یک پیشنهاده (پروپوزال) خوب که مواردی از جمله دلایل ترجمه کتاب، مخاطبان هدف، انتظار از واکنش بازار و … در آن گنجانده شده است، به ناشران مختلف ارائه کنید. معمولاً در این مرحله ترجمه یک چهارم کتاب برای ارائه به ناشران کفایت می‌کند.

این مرحله یکی از دشوار‌ترین مراحل ترجمه کتاب است. ولی اگر موفق به یافتن ناشری برای سرمایه‌گذاری بشوید، بسیار لذت‌بخش خواهد بود. پس از جلب نظر یک ناشر، قراردادی بین مترجم و ناشر بسته می‌شود که در آن موارد مختلفی مانند حق‌الزحمه، سهم، زمان‌بندی و … قید می‌شود.

مطالب مرتبط:

انواع قطع کتاب برای چاپ کتاب

عقد قرارداد ترجمه با ناشر

قرارداد با ناشر حالت‌های مختلفی دارد. در یک حالت، هزینه کار را خودتان پرداخت می‌کنید و در نتیجه بعد از فروش کار، سود فروش از آن شما خواهد شد. در حالتی دیگر هزینه‌های چاپ بر عهده ناشر خواهد بود و در مقابل یک دستمزد مترجمی یا درصدی از سود فروش از آن شما می‌شود.

البته اگر شما برای مؤسسه یا فرد دیگری کار ترجمه را انجام می‌دهید، بر‌اساس تعداد کلمات، سطح دشواری کار، سرعت و کیفیت ترجمه، مبلغی را در ازای هر کلمه دریافت خواهید کرد و دیگر وارد مرحله بستن قرارداد با ناشر نمی‌شوید.

تعیین زمان‌بندی ترجمه کتاب

پیش از آغاز ترجمه، برای آن برنامه‌ریزی کنید. چه برای خود و چه برای مشتری و چه برای ناشر می‌خواهید کتابی را ترجمه کنید، باید یک بازه زمانی مشخص را برای اتمام هر بخش از کتاب مشخص کرده و خود را مقید به رعایت آن بدانید.

فرایند تأیید، چاپ و نشر کتاب فرایند زمانبری است. بنا‌براین اتمام کار در بازه زمانی مشخص شده از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر ترجمه کتاب با تأخیر انجام شود، سایر مراحل نیز به تعویق افتاده و به شما یا کارفرما خسارت زیادی وارد می‌کند. از سوی دیگر زمان‌بندی سبب می‌شود که فرایند طولانی مراحل ترجمه کتاب آسان‌تر شود.

سرعت و خروجی مترجمان مختلف، یکسان نیست و معمولاً از ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰ کلمه در روز متغیر است. این امر به تسلط، تجربه، آشنایی با موضوع و سرعت تایپ مترجم بستگی دارد. شما باید بر‌اساس توانایی خود، انجام کار را زمان‌بندی نمایید.

معمولاً برخی مترجمان وسوسه می‌شوند که زمان انجام کار را با ترجمه ساعات طولانی‌تر کاهش دهند. ولی به شما توصیه می‌شود که از این کار اجتناب کنید. چرا که ترجمه کتاب، سختی‌های خاص خود را دارد و یک مترجم خسته نمی‌تواند مطالب را دقیق و صحیح ترجمه نماید.

همچنین پیشنهاد می‌شود که برای ترجمه بهتر متون بلند از جمله ترجمه کتاب، از نرم‌افزارهای مخصوص این کار از قبیل MemoQ، SDL Trados Studio و ProZ استفاده شود. این نرم‌افزار‌ها قابلیت‌های زیادی از جمله استفاده از حافظه ترجمه، مدیریت پروژه‌، ترجمه آنلاین، استخراج کلمات تخصصی، تعامل و جمع‌سپاری با دیگر مترجمان را دارند و زمانی که انجام یک ترجمه به‌طول می‌انجامد، می‌توانند مؤثر واقع شوند.

بازخوانی و ویرایش کتاب

پس از اتمام ترجمه، باید فایل ترجمه را حداقل دو بار بازخوانی کنید. بهتر است مدت کوتاهی از ترجمه خود فاصله گرفته و سپس آن را بازخوانی و ویرایش کنید. چرا که اگر بلافاصله به این کار بپردازید، ترجمه‌ای که در ذهن شما شکل گرفته است، مغز شما را فریب داده و برخی از خطا‌ها نادیده باقی می‌مانند. اگر بتوانید برای بازخوانی از فرد دیگری، ترجیحاً آشنا به ترجمه کمک بگیرید، مطمئناً به نتیجه بهتری دست پیدا خواهید کرد.

یکی از خدمات ترجمیک ویرایش مقالات فارسی است. اگر به این خدمات نیاز دارید، با خیالی آسوده سفارش خود را به سایت ترجمه ترجمیک بسپارید.

پس از تحویل کتاب به ناشر ویراستاران ادبی و علمی کتاب شما را مورد بررسی و ویرایش قرار خواهند داد. البته هر چه اشتباهات و لغزش‌های کتاب کمتر باشد، مطمئناً هزینه کمتری برای شما در‌بر‌ خواهد داشت و ویراستاری کتاب با سرعت بیشتری انجام خواهد شد.

تحویل ترجمه کتاب به ناشر

پس از اتمام و بازخوانی ترجمه کتاب، باید فایل نهایی آن را به ناشر تحویل دهید. تقریباً همه ناشران فایل حروف‌چینی‌شده و آماده قبول می‌کنند. البته ناشران معتبر، افرادی را برای حروف‌چینی، گرافیک، ویراستاری و صفحه‌آرایی در اختیار دارند. با این حال توصیه می‌شود که پیش از صفحه‌آرایی نهایی کتاب با ناشر خود صحبت کنید تا فایل نهایی مطابق شیوه‌نامه ناشر باشد و مجبور به دوباره‌کاری نشوید.

دریافت شابک و فیپا از کتابخانه ملی

این مرحله می‌تواند توسط ناشر نیز انجام ‌شود. ولی شما به‌عنوان یک مترجم باید با این مراحل ترجمه کتاب آشنایی داشته باشید تا در صورت لزوم شخصاً برای اخذ آن اقدام نمایید. شما یا ناشر باید برای دریافت شماره شابک از خانه کتاب اقدام کنید. سپس کتاب را به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران ارسال کنید تا شناسه فیپا دریافت کنید.

دریافت شناسه فیپا معمولاً ۷ روز کاری به‌طول می‌انجامد. از این مرحله به بعد است که مشخصات کتاب به‌صورت آنلاین از طریق سایت کتابخانه ملی در دسترس همگان قرار می‌گیرد. با این کار، دیگر فردی نمی‌تواند از اثر شما سوءاستفاده یا کپی‌برداری کند.

مطالب مرتبط:

مراحل چاپ کتاب چیست؟

اخذ مجوز از وزارت ارشاد

برای اخذ مجوز کتاب ارشاد بایستی نسخه یا نسخه‌هایی از کتاب را به اداره ارشاد استان خود ارسال کنید. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، محتوای کتاب صفحه آرایی شده را بررسی می‌کند. در صورتی که آن مغایرتی با معیارهای مصوب وزارت ارشاد نداشته باشد، مراتب را طی نامه‌ای به شما اعلام می‌کند. اگر مغایرتی مشاهده شود، باید نسبت به رفع آن اقدام و مجدداً برای اخذ مجوز، کتاب را به وزارت ارشاد ارسال کنید.

صدور مجوز اداره ارشاد برای کتاب‌های علمی معمولاً ۱۰روز، کتاب‌های شعر ۲ تا ۳ ماه، داستان و رمان ۲ تا ۴ ماه و کتاب‌های حوزه علوم انسانی بین ۱ تا ۴ ماه زمان می‌برد.

اگر شما قصد ترجمه کتاب با هدف تقویت رزومه، ارتقای تبادلات فرهنگی و حتی کسب درآمد دارید، با طی کردن مراحل فوق این کار را انجام دهید. ترجمیک، پلتفرم جامع خدمات زبانی، قادر است به شما در این مراحل از انتخاب کتاب، مذاکره با نویسنده و ناشر، ترجمه و حتی مشاوره در خصوص اخذ مجوز کتاب ارشاد و چاپ کتاب کمک می‌کند با ما تماس بگیرید.

سخن پایانی

در این مقاله به اختصار به مراحل چاپ یک کتاب ترجمه‌شده پرداختیم. با این حال این فرایند ریزه‌‌کاری‌های فراوانی دارد. و اگر بار اول است که قصد انجام این کار را دارید، اشتباه کردن دور از ذهن نیست. بنابراین توصیه می‌شود که قبل از اقدام به چاپ و پیدا کردن سرمایه‌گذار با فردی خبره در این زمینه مشورت کنید.

اگر به خدمات ترجمه کتاب و ویرایش مقاله نیاز دارید، با خیالی آسوده سفارش خود را به سایت ترجمه تخصصی ترجمیک بسپارید.