آشنایی کامل با سابمیت مقاله در مجلات علمی

پذیرش و چاپ مقاله در مجلات علمی، هدف نهایی محققان از انجام یک پژوهش است. چرا‌ که بدون چاپ مقاله، ممتاز‌ترین و برجسته‌ترین کشفیات هم از هیچ ارزش و اعتباری در دنیای علم برخوردار نخواهند شد.

نگارش مقاله برای اغلب پژوهشگران به‌ویژه برای افرادی که در این زمینه تجربه کمی دارند، یک فرآیند چالش برانگیز و زمان‌بر محسوب می‌شود. اما با اتمام نوشتن مقاله، کار پژوهشگر به پایان نرسیده و باید مرحله چاپ و اکسپت مقاله را نیز طی کند که این مرحله نیز به‌ویژه برای مبتدیان می‌تواند گیج‌کننده و پیچیده باشد.

یک پژوهشگر برای آنکه بتواند مقاله خود را در یک مجله معتبر به چاپ برساند، باید با اصطلاحات علمی مجلات، نحوه انتخاب مجله مناسب، روند ارسال و داوری مقاله و… آشنا باشد. به همین دلیل قصد داریم در ادامه به بررسی نکات مهم در زمینه سابمیت و اکسپت مقاله بپردازیم.

آشنایی با اصطلاحات علمی مربوط به فرآیند سابمیت و چاپ مقاله

ضریب تأثیر یا Impact Factor

اعتبار یک مجله به تعداد استناداتی بستگی دارد که به مقالات آن داده می‌شوند. هر چه میزان استنادات به مقاله‌های یک ژورنال بیشتر باشد، اعتبار آن ژورنال بیشتر خواهد بود. مجموع استناد‌ها به یک مجله را با معیاری به نام ضریب تأثیر یا Impact Factor نمایش می‌دهند که به‌اختصار IF نامیده می‌شود. ضریب تأثیر برای اولین بار توسط مؤسسه تامسون رویترز مطرح گردید و به‌صورت میانگین تعداد دفعات رفرنس‌دهی به مقالات یک مجله در طی دو یا پنج سال گذشته محاسبه می‌شود که به‌ترتیب ضریب تأثیر دو ساله و ضریب تأثیر پنج ساله نامیده می‌شوند.

شاخص SJR

سایت اسکوپوس (SCOPUS) همانند مؤسسه تامسون رویترز معیاری را برای سنجش مجلات خود ارائه کرده است که به آن شاخص SJR گفته می‌شود که مخفف عبارت SCImago Journal Rank می‌باشد. در واقع، شاخص SJR از نظر مفهوم شبیه به ضریب تأثیر (IF) است، با این تفاوت که در محاسبه ضریب تأثیر همه استنادات از نظر ارزش یکسانی برخوردار هستند، ولی در شاخص SJR  علاوه بر تعداد استنادات به رتبه مجله‌ای که مقالات استناد دهنده در آن به چاپ رسیده‌اند، نیز توجه می‌شود. این شاخص با استفاده از اطلاعات استخراج شده از سایت اسکوپوس و پایگاه داده‌های الزویر (Elsevier) محاسبه می‌شود.

امتیاز چارک یا Quartile Score

استفاده از امتیاز چارک یا Quartile Score روش دیگری است که توسط اسکوپوس برای رتبه‌بندی مجلات ارائه شده است. امتیاز چارک که به‌اختصار به آن Q می‌گویند، در چهار درجه Q1، Q2، Q3 و Q4 تنظیم شده است که مجلات Q1 معتبر‌ترین به‌شمار می‌آیند.

H-Index

شاخص علمی دیگر برای ارزیابی بهره‌وری و تأثیر‌گذاری دانشمندان و پژوهشگران، H-Index است که در سال ۲۰۰۵ میلادی، برای اولین بار توسط جرج هیرش (Jorge E. Hirsch) ارائه شد.

ISSN مجله

ISSN مخفف Number International Standard Serial است که در فارسی به آن شماره سریال استاندارد بین‌المللی (شاپا) گفته می‌شود. ISSN یک شماره هشت رقمی منحصربه‌فرد ‌است که برای هویت دادن به نشریه‌های چاپی یا الکترونیکی به‌کار می‌رود. کدهای ISSN معمولاً توسط کتابخانه‌های ملی کشورهای مختلف تعیین می‌شوند، ولی مرکز سازماندهی آن‌ها در پاریس قرار گرفته است.

انواع مجلات علمی

مجلات ISI

یوجین گارفیلد آمریکایی مؤسسه‌ای به‌نام مؤسسه اطلاعات علمی یا  Institute for Scientific Information را با هدف سنجش اعتبار انتشارات علمی تأسیس نمود که پس از مرگش، در سال ۱۹۹۲ به مؤسسه تامسون (Thomson) فروخته و با نام «تامسون ISI» شناخته شد. با خریداری شرکت رویترز توسط شرکت تامسون، این مؤسسه به تامسون رویترز (Thomson Reuters) تغییر نام داد که مؤسسه اطلاعات علمی یا همان مؤسسه ISI اکنون بخشی از آن است. این مؤسسه هر ساله نام مجلات معتبر علمی را منتشر می‌کند که به آن‌ها مجلاتISI  گفته می‌شود.

مجلات ISI به دو دسته مجلات دارای ضریب تأثیر (JCR) و مجلات بدون ضریب تأثیر (ISI Listed) تقسیم‌بندی می‌شوند. مجلات JCR در دسته مجلات درجه A و مجلات ISI Listed جزو مجلات درجه B قرار می‌گیرند.

برای اطمینان از ISI بودن یک مجله باید به سایت clarivate مراجعه کرده و ISSN یا عنوان مجله را در قسمت جستجوی آن وارد کنید.

مجلات اسکوپوس یا SCOPUS

یکی از نمایه‌های استنادی معتبر و شناخته‌ شده‌ در دنیای علم که مجلات بر اساس آن سنجیده می‌شوند، اسکوپوس است که این پایگاه علمی یکی از محصولات ناشر معروف، الزویر (Elsevier) می‌باشد. اسکوپوس برای سنجش مجلات از شاخص SJR استفاده می‌کند و حیطه‌های مختلف علمی از جمله علوم زیستی، فیزیک و شیمی و علوم اجتماعی را در برمی‌گیرد.

مجلات اسکوپوس چارک ۱ و ۲، جزو مجلات درجه A محسوب می‌شوند و مجلات چارک ۳ و ۴، در دسته مجلات درجه B قرار می‌گیرند.

برای دسترسی به فهرست مجلات اسکوپوس به سایت scimagojr مراجعه کرده و نام یا ISSN مجله را در قسمت جستجوی آن وارد کنید.

مجلات ISC

مجلات ISC یا Islamic World Science Citation مجلاتی هستند که توسط پایگاه استنادی علوم جهان اسلام و بر اساس معیارهای علمی اسلامی مورد سنجش قرار گرفته‌اند. پس از تامسون و اسکوپوس، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام، سومین پایگاه معتبر برای سنجش عملکرد پژوهشی کشورها محسوب می‌شود و مجلات آن معمولاً در درجه C قرار می‌گیرند.

جستجوی مجلات ISC هم بر اساس نام و هم با استفاده از کد ISSN در سایت isc.gov قابل انجام است.

مجلات پابمد یا PUBMED

پابمد یک موتور جستجوی رایگان است که توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا یعنی NML راه‌اندازی شده است. پابمد دسترسی به چندین پایگاه داده اصلی را برای جستجوی مقالات منتشره در زمینه رشته‌های پزشکی، پیرا‌پزشکی و رشته‌های مرتبط فراهم می‌کند که مدلاین بزرگ‌ترین زیرمجموعه آن محسوب می‌شود. مجلات پابمد معمولاً جزو مجلات درجه A، دسته‌بندی می‌شوند.

برای دسترسی به مجلات پابمد به سایت ncbi مراجعه کرده و ISSN مجله موردنظر را بررسی نمایید.

مجلات علمی-پژوهشی خارجی (اینترنشنال)

مجلات علمی-پژوهشی اینترنشنال،مجلات جدید‌النشر یا مجلاتی هستند که به هر دلیل موفق به کسب امتیازات لازم برای قرار گرفتن در پایگاه‌های ISI و اسکوپوس نشده‌اند و جزو مجلات درجه D طبقه‌بندی می‌شوند.

مجلات علمی-پژوهشی داخلی

مقالات علمی پژوهشی داخلی تفاوت چندانی با مجلات علمی- پژوهشی خارجی نداشته و تنها تفاوت آن‌ها این است که به زبان فارسی منتشر می‌شوند. برخی از مجلات علمی-پژوهشی داخلی، نویسنده را به ترجمه چکیده مقاله به انگلیسی ملزم می‌کنند. پس بهتر است با ترجمه مقاله انگلیسی، آن را در مجلات بین‌المللی که اعتبار بیشتری دارند، چاپ کنید.

مجلات علمی- ترویجی داخلی

تفاوت این مجلات با مجلات علمی-پژوهشی این است که یک مقاله علمی-ترویجی به‌جای آزمایش و کشف موارد جدید، به مرور اطلاعات منتشر شده در حوزه یک موضوع به‌خصوص در یک محدوده زمانی مشخص می‌پردازد. البته مقالات این مجلات تنها به مرور مطالب نپرداخته، بلکه نتایج و استنتاج‌ها را با‌هم ترکیب کرده و با تفسیر جدید ارائه می‌کنند.

مجلات علمی- تخصصی داخلی

این مجلات مباحث تخصصی مربوط به یک حوزه علمی مشخص را به چاپ می‌رسانند و معمولاً به برخی سازمان‌ها و نهاد‌های خاص وابسته هستند. چاپ مقالات در این دسته از مجلات برای دانشگاهیان هیچ امتیازی در برندارد، زیرا این مجلات فاقد هر گونه امتیاز یا مجوز علمی از ارگان‌های ذی‌ربط مانند وزارت علوم، وزارت بهداشت یا حوزه علمیه هستند و تنها به‌منظور افزایش آگاهی و اطلاع‌رسانی به افراد جامعه منتشر می‌شوند.

فرآیند سابمیت مقاله

پیش از سابمیت مقاله باید به میانگین زمان سابمیت مقاله تا پذیرش آن در مجله موردنظر توجه کنید.  بدین منظور باید تاریخ­‌های دریافت، اصلاح، و پذیرش مقالات را بررسی کنید که در اغلب ژورنال­ها در صفحه اول مقالات و در حاشیه درج می‌­شود. توجه داشته باشید که سطح علمی مقاله و اعتبار نویسنده در تسریع فرآیند اعلام نظر ژورنال تأثیر زیادی دارد. معمولاً محققانی که دارای اعتبار علمی بالاتر هستند و یا در مجله مربوطه مقاله موفقی را به چاپ رسانده‌اند، در اولویت قرار می­گیرند.

برای پی بردن به هزینه چاپ مقاله و نحوه پرداخت آن باید به سایت مجله مربوطه مراجعه کنید و دستورالعمل سابمیت و چاپ مقاله را مطالعه کنید. تمام مجلات در دستورالعمل خود، هزینه چاپ هر صفحه متنی و تصویری را قید می‌کنند. البته اغلب مجلات معتبر با رتبه بالا مانند ژورنال‌های JCR به‌صورت رایگان به نشر مقاله می‌پردازند.

در صورت چاپ مقاله در یک مجله در گذشته، در بخش منابع به مقاله قبلی خود رفرنس دهید و در همان مجله سابمیت مقاله را انجام دهید، تا مورد توجه سردبیر قرار بگیرد.

روند سابمیت مقاله به دو صورت است که مجلات بسته به نظر خود از یک یا هر دو شکل آن‌ استفاده می‌کنند و این موضوع ارتباطی به اعتبار آن‌ها ندارد.

۱٫ سیستم آنلاین:

برخی مجلات از یک سیستم مکانیزه برای دریافت مقالات استفاده می‌کنند. در این حالت، نخست شما در وب‌سایت مجله ثبت‌نام کرده و نام کاربری و کلمه عبور دریافت می‌کنید. سپس به صفحه پروفایل خود وارد می‌شوید و مراحل زیر را یک به یک طی می‌کنید:

• عنوان مقاله و چکیده را در قسمت تعیین شده وارد نمایید.
•  نام مؤلفین را به‌ترتیب اسامی ثبت کنید و وابستگی (Affiliation) آن‌ها یعنی سازمانی که در آن مشغول به کار هستند را مشخص کنید.
•  نویسنده مسئول را مشخص نمایید. تمام اطلاعات به حساب کاربری نویسنده مسئول ارسال خواهد شد و ادامه مراحل تنها برای نویسنده مسئول امکان‌پذیر خواهد بود.
• موافقت با قوانین مجله از جمله عدم چاپ مقاله در سایر مجلات یا کپی برداری از نتایج دیگران را تأیید کنید.
• نامه انگیزشی یا CoverLetter را در قسمت مخصوص آن بنویسید. نامه انگیزشی مشتمل بر معرفی نویسندگان و موضوع مقاله بوده و به بیان اهمیت و منحصربه‌فرد بودن تحقیق انجام شده می‌پردازد.
•  در مرحله بعد باید فایل‌ متنی و فایل جداول و یا تصاویر را به‌صورت جداگانه آپلود نمایید. نباید نام یا اطلاعات نویسندگان را در فایل‌های آپلود شده درج کنید.
• دو گزینه pdf و html  نمایش داده خواهند شد که با انتخاب هر کدام، فایل مقاله ارسالی به همان فرمت به شما نشان داده خواهد شد. پس از تأیید  فایل مقاله، گزینه Submit فعال می‌شود که اگر روی آن کلیک کنید، مقاله به دفتر مجله ارسال می‌گردد و دیگر امکان اعمال تغییرات روی آن وجود نخواهد داشت.
• در نهایت یک کد یا Manuscript number دریافت می‌کنید که برای شناسایی مقاله شما از میان صد‌ها مقاله ارسال شده دیگر به ژورنال است. برای هر نوع مکاتبه و انجام اصلاحات روی مقاله باید از این کد استفاده ‎کنید.
• هر عملیاتی که از سوی ژورنال روی مقاله شما انجام می‌گیرد، در پروفایل کاربری نویسنده مسئول نمایش داده خواهد شد و از این طریق می‌توانید روند سابمیت مقاله خود را پیگیری کنید.

۲٫ سیستم ایمیلی:

در این حالت شما می‌توانید مقاله خود را که مطابق دستورالعمل ژورنال تهیه کرده‌اید، به ایمیل مجله ارسال ‌کنید. گاهی پس از ارسال ایمیل، برای مقاله شما یک کد یا Manuscript Number در نظر گرفته می‌شود که شما قادر خواهید بود با استفاده از آن با سردبیر مجله مکاتبه کنید. 

فرآیند پذیرش و چاپ مقاله

• پس از انجام سابمیت، مقاله برای چند هفته در اختیار سردبیر مجله قرار می‌گیرد و تیم او مقاله را از جنبه‌های مختلف مانند ارتباط موضوع مطالعه با حوزه کاری و اهداف (Scope and aims) مجله و رعایت استاندارد‌های لازم مورد بررسی قرار می‌دهند و در صورت نا‌همخوانی مقاله با اهداف مجله، بدون داوری، ریجکت (رد) می‌شود.
• در صورت تأیید مقاله توسط سردبیر، فایل آن برای داوری ارسال می‌شود. معمولاً مقاله توسط دو یا چند داور بررسی می‌شود و سه حالت پیش می‌آید. ۱) مقاله استاندارد است و بدون اصلاحیه پذیرش می‌شود. ۲) مقاله ایرادات جزئی دارد که پس از برطرف شدن آن‌ها توسط نویسنده مقاله، مورد پذیرش قرار می‌گیرد. ۳٫ مقاله ایرادات کلی دارد و ریجکت می‌شود.
• در صورت نیاز به اصلاحات، باید فایل اصلاح شده را همراه با نامه‌ای که انجام اصلاحات را در آن ذکر کرده‌اید، به ایمیل مجله ارسال کنید.

• پس از انجام اصلاحات و تأیید مقاله توسط داوران، نامه پذیرشی از طرف مجله به ایمیل نویسنده مسئول ارسال می‌گردد که حاوی عنوان نهایی مقاله، نام نویسندگان، ISSN مجله، تاریخ چاپ مقاله و امضای سردبیر مجله است.
• پس از پذیرش (Acceptance) مقاله، پاراف (Proof) آن برای نویسنده مسئول ارسال می‌شود که در واقع نسخه نهایی مقاله برای چاپ است. در این مرحله باید به‌دقت مقاله خود را بررسی کنید تا در صورت وجود هر گونه خطایی، آن را به سردبیر مجله اطلاع دهید.

از افراد حرفه‌ای کمک بگیرید.

سابمیت و چاپ مقاله می‌تواند همانند نگارش یا ترجمه مقاله انگلیسی به فارسی آن چالش برانگیز باشد. برای انجام یک پژوهش، وقت، هزینه و انرژی زیادی مصرف می‌شود و مطمئناً هیچ‌کس دوست ندارد نتیجه تلاش‌هایش به‌خاطر خطا‌های نگارشی و یا عدم آگاهی از برخی نکات به ریجکت از سوی مجلات ختم شود، پس در یاری جستن از افراد خبره تردید نکنید فراموش نکنید ترجمیک با بیش از ۶۰۰۰ مترجم دورکار شما را در فرآیند ترجمه فوری، ترجمه و ویرایش مقاله شما یاری می‌کند. همواره می‌توانید هزینه ترجمه مقاله را به صورت آنلاین بررسی داشته باشید. اگر هم کار ترجمه و ویراستاری مقاله‌تان در ترجمیک به اتمام رسیده، می‌توانید سابمیت مقاله را به متخصصان این حوزه در ترجمیک بسپارید.