شاید شما تصور کنید وقتی تحقیقات آزمایشگاهی یا کتابخانه‌ای‌تان را به پایان می‌رسانید، مهم‌ترین بخش از نوشتن پایان‌نامه یا مقاله خود را پشت سر گذاشته‌اید. شاید برای مدتی این حس خوب با شما همراه باشد. اما واقعیت چیز دیگری است. در واقع شاید بتوان گفت مهم‌ترین بخش از یک مطالعه تحقیقاتی دقیقاً زمانی آغاز می‌شود که قرار است موضوع روی کاغذ پیاده شود. موضوع کمی سخت‌تر می‌شود اگر قرار باشد مثلاً مقاله یا پایان‌نامه خود را به زبان دیگر مثل انگلیسی تهیه کنید. هزینه ترجمه مقاله شما چقدر خواهد بود؟ آیا با یک‌بار هزینه کردن نتیجه موردنظر به دست می‌آید؟
شاید نیاز باشد مقاله خود را چندین و چندبار خلاصه‌نویسی کنید ولی باز استاد راهنمایتان آن را نپذیرد. در این صورت هزینه ترجمه مقاله شما هم تبدیل به یک معضل استرس‌زای دیگر می‌شود. خب! برای اینکه تا جای ممکن از هزینه ترجمه مقاله یا پایان‌نامه و استرس‌های وحشتناک پس از سابمیت آنها بکاهیم باید با اصول مقاله و پایان‌نامه‌نویسی به زبان انگلیسی که مرسو‌‌‌م‌ترین زبان در جامعه علمی است تسلط پیدا کنیم. چطور خلاصه‌نویسی کنم؟ این سؤالیست که قصد داریم به آن بپردازیم.
در این مطلب خواهید خواند:
خلاصه‌نویسی به چه دردی می‌خورد؟
کلمه کلیدی محدودیت نام دارد! شما در هر مرحله از تحقیقات خود با محدودیت روبرو هستید. برای مثال می‌بایست تحقیقات خود را در زمانی مشخص آغاز و به اتمام برسانید. همین موضوع را میتوان به مقاله و پایان‌نامه‌نویسی تعمیم داد. برای مثال در پایان‌نامه خود علاوه بر اشاره به جزئیات روشهای بکارگرفته شده اشاره کنید، باید حواستان باشد که مخاطبتان را با گزافه‌گوئی خسته نکنید. از آن بدتر، اگر متن پایان‌نامه خود را بسیار مختصر و بدون اشاره به جزئیات مهم بنویسید، همه به کار تحقیقاتی شما شک خواهند کرد! چراکه با خود خواهند گفت ظاهراً شما خودتان هم از اهمیت کارتان با خبر نبوده‌اید! میبینید؟ ندانستن مهارت خلاصه‌نویسی میتواند بهای سنگینی برایتان داشته باشد. بنابراین بهتر است حتما آن را فرا بگیریم. در ادامه پنج گام کلیدی و مهم که می‌بایست جهت رسیدن به یک مقاله یا پایان‌نامه منسجم طی کنید آورده شده است.
مقالات و پایان‌نامه‌های علمی معمولاً از قالب‌های یکسانی استفاده می‌کنند تا بتوانند به شکلی واضح تمام اطلاعات مرتبط با تحقیق پوشش‌داده را منتقل کنند. همانطور که می‌دانید بسیاری از نوشتارهای علمی شامل یک عنوان، چکیده، مقدمه، روششناختی، نتایج و بحث هستند. حالا سؤال اینجاست که چگونه یک خلاصه مناسب تهیه کنیم. شاید شما تصور کنید تمامی جزئیات اهمیت داشته باشند، اما در نوشتن مقاله می‌بایست دقت بسیاری به خرج دهید. همانطور که قول دادیم، قرار است طرز نوشتن یک خلاصه خوب در چهار مرحله را مرور کنیم:
اول از همه مشخص کنید تمرکز اصلی تحقیق شما روی چیست
برای مثال اگر تحقیق شما مطالعه رفتار تولیدمثلی ماهیان دریای خزر است باشد، باید مخاطب را توجیه کنید که چرا این عنوان را انتخاب کرده‌اید و قرار است تمرکز مطالعه شما روی کدام قسمت باشد. مثلاً بهتر است ابتدا از اهمیت ماهیان دریای خزر و نقشی که در زیست‌بوم منطقه و همچنین کسب‌وکار ساکنین حاشیه ساحلی دریای خزر دارند بگویید. سپس باید خوانندگان را توجیه کنید چرا به سراغ بررسی رفتار تولیدمثلی ماهیان دریای خزر رفته‌اید.
یک کار مفید میتواند اشاره به کمبود اطلاعات در حوزه تحقیقاتی مورد نظر شما باشد. برای مثال به این نکته بپردازد که تعداد مقالات چاپ شده در این حوزه بسیار کم بوده و بنابراین یک حفره اطلاعاتی در حوزه مطالعه رفتار تولیدمثلی ماهیان دریای خزر وجود دارد که باید پُر شود. بدین شکل خواننده شما با علاقه بحث را ادامه خواهد داد چراکه هم‌اکنون برایش توجیه گردیده است که چرا این تحقیق را انجام دادید. مراقب باشید این بخش از خلاصه بسته به نیاز شما ممکن است از چند خط تا چند صفحه متغیر باشد. این شمایید که باید با توجه به مخاطب و نیازمندی‌های دانشگاه یا مرکز تحقیقاتی که در آن فعالیت می‌کنید اقدام به نوشتن این بخش کنید.
حالا بگویید چطور تحقیقتان را انجام دادید
در این مرحله باید بطور مختصر به این نکته اشاره کنید که نتایج پژوهش شما با استناد به کدام روش‌ها بدست آمده است. ممکن است در این بخش نیاز باشد تا از برخی کلمات تخصصی استفاده کنید. از همین رو باید مراقب باشید با استفاده بیش از حد از کلمات تخصصی مخاطب خود را خسته نکنید. بسیاری از افراد در همین مرحله مخاطب خود را از دست می‌دهند به این دلیل که رشته کلام به واسطه ثقیل بودن متن پاره می‌شود و تمایلی برای خواندن تا انتهای متن وجود نخواهد داشت. از طرف دیگر، ساده‌نویسی بیش از حد نیز با مضراتی همراه است که می‌بایست از آنها حذر کرد. از جمله سؤتفاهم‌هایی که ساده‌نویسی بیش‌ازحد به دنبال دارد، از دست دادن اعتماد مخاطب است. چراکه در این حالت مخاطب تصوری غلط از تحقیق شما پیدا میکند و چه بسا به این نتیجه برسد که تحقیقات انجام شده در پژوهش شما کافی نبوده است.
ساده‌نویسی بیش‌ازحد و همچنین استفاده زیاد از حد از کلمات تخصصی همانطور که اشاره کردیم منجر به نتایج خوبی نخواهد شد. بنابراین سعی کنید در دو الی سه خط به تمامی روشهای علمی استفاده شده اشاره کرده و نگذارید از نوشته شما سؤبرداشت شود. اگر تحقیق شما مثلاً در یک شهر خاص یا یک زمان خاص انجام شده است حتماً آن را ذکر کنید. یادتان به این موضوع باشد که این چند خطی که در مورد روشهای به کار گرفته در تحقیقتان اختصاص یافته است، به نوعی تسهیل‌کننده بخش بعدی خلاصه شما یعنی بیان نتایج خواهد بود. در ادامه به بیان نتایج می‌پردازیم.
نتایج خود را برمبنای اولویت تحقیقاتی خود بیان کنید
بگذارید اینطور بگویم. تصوری شما از نتایج تحقیقاتتان بسیار متفاوت از نگرش دیگران است. شاید شما در ارتباط با بخشی از نتایج تحقیقاتتان هیجان‌زده باشید، اما اجازه ندهید احساساتتان تأثیر منفی روی خلاصه‌نویسی شما بگذارید. در واقع، نکته بسیار واضح از این قرار است که نمی‌توانید تمام نتایج به‌دست‌آمده از پژوهش خود را وارد خلاصه‌نویسی کنید. از همین رو، باید دست به اولویت‌بندی بزنید و نتایجی را در بخش نتایج برجسته سازید که اولویت شماست. شاید در یک الی سه خط به برخی از نتایج جانبی و حاشیهای پرداخته ولی یک الی دو نتیجه را برجسته کرده و بیشتر روی آنها تمرکز کنید.
در این بخش هم سعی کنید تا حد امکان از واژه‌های تخصصی کمتر استفاده کرده و رویکرد مینیمالیستی را پی بگیرید به‌گونه‌ای نتایج به واضح‌ترین و ساده‌ترین شکل ممکن به خواننده منتقل شوند. اگر به خوبی از عهده این کار برآیید کار شما در مرحله بعد که بحث و نتیجه‌گیری شماست بسیار آسان‌تر خواهد بود.
نتایج را با استفاده از مطالعه دیگر مقالات منتشرشده سنتز و رویکرد جدیدی مطرح کنید
این بخش که معمولاً آخرین بخش از خلاصه شماست کمتر ساختارمند است. در واقع شما میتوانید با عنایت به نتایجی که بدست آورده‌اید نقطه‌نظر خود در رابطه با موضوع تحقیق را برملا کنید. سپس میتوانید کمی از دلایلتان در راستای تأیید نقطه‌نظراتتان استفاده کنید. همینجاست که می‌گوییم یک سنتز جامع صورت گرفته. نتایجی منتشر شده و از مقایسه آنها با نتایج دیگر مقالات دیدگاه جدیدی به دست آمده است میتواند مرزهای دانش آن حوزه تحقیقاتی را جابجا کند.
منظور از جابه‌جایی مرزهای دانش چیست؟ در واقع شما با بحث و نتیجه‌گیری از نتایج و مقایسه با دیگر مطالعات برخی سؤال‌های چالشی را پاسخ داده یا حداقل جهت حل آنها راه‌حل‌های ارائه می‌دهید. در خلاصه‌نویسی این سؤال‌ها باید به طور واضح مشخص باشند. علاوه بر پاسخ به برخی سؤالات، سؤالات بدون پاسخ دیگری نیز ممکن است ایجاد شوند که هر کدام ابزار تحقیقاتی مورد نظر خود را می‌خواهند. بیان سؤالات بی‌پاسخ یا پیشنهاداتی جهت چگونه انجام دادن تحقیقات جهت رسیدن به چنین پرسش‌هایی را میتوان یک پایان بسیار مناسب برای خلاصه شما دانست.
امیدواریم این مطلب توانسته باشد فرآیند خلاصه‌نویسی مقاله شما را بهبود دهد و در جهت ارتقای مقاله شما موثر باشد. همواره مطلعید که میتوانید کار ترجمه مقاله خود را به ترجمیک سپرده و بهترین برگردان را در جهت ارسال به ژورنال مورد نظر خود انتظار داشته باشید.
ممنون خیلی خوب بود
استفاده کردم
فقط یک سوال در کل خلاصه مقاله باید چند سطر باشد؟