انواع مقاله علمی و تفاوت آن‌ها با یکدیگر | امتیاز علمی، اهمیت و تفاوت‌های عمده آن‌ها

تا به حال به چاپ مقاله در مجلات معتبر فکر کرده‌اید؟ آیا درباره انواع مقالات مانند مقالات پژوهشی و همایش‌ها اطلاع دارید؟ می‌دانید تفاوت انواع مجله نسبت به هم چیست؟ مقالات هر پژوهشگر نقش تعیین‌کننده‌ای در ارتقای علمی یا کاری او دارد. به همین دلیل اغلب دانشجویان و محققان به‌دنبال چاپ مقالات در مجلاتی با بالا‌ترین امتیاز علمی و در کوتاه‌ترین زمان ممکن هستند.

برخی محققان تازه‌کار بدون در نظر گرفتن اعتبار و زمینه کاری مجلات، مقالات خود را برای آن‌ها ارسال می‌کنند. در این حالت شاید آن‌ها مقاله‌ای منتشر کرده باشند ولی این مقاله از اعتبار چندانی برخوردار نیست. چاپ مقاله مقوله‌ای است که آزمون و خطا در آن جایی ندارد. هرگونه تعلل در چاپ مقاله یا ارسال آن‌ به مجلات کم‌اعتبار یا نامعتبر ممکن است که سبب ازدست‌رفتن فرصت‌های پیشرفت شوند.

فرایند سابمیت و داوری یک مقاله علمی به‌خودی‌خود یک فرایند زمان‌بر است. حال اگر محقق یا دانشجو با انواع مقالات و نحوه انتخاب مجله مناسب، آشنایی لازم را نداشته باشد، مطمئناً این فرایند طولانی‌تر خواهد شد. برای آشنایی با انواع مقالات علمی، اهمیت و امتیاز آن‌ها در ادامه این مقاله سایت ترجمه ترجمیک همراه ما باشید!

مطالب مرتبط:

آشنایی کامل با سابمیت مقاله در مجلات علمی

آخرین به روزرسانی:

۱۴۰۳/۰۵/۳۱

انواع مقاله علمی

مقالات بر اساس دو فاکتور ساختار مقاله و نوع مجله، قابل دسته‌بندی هستند.

انواع مقالات بر اساس ساختار و ماهیت (به ترتیب اهمیت و امتیاز)

معمولا انواع مختلفی از مقالات در یک مجله علمی و آکادمیک به چاپ می‌رسند که بر اساس نظر مجله با نام‌های متفاوت خوانده و طبقه‌بندی می‌شوند. معمولاً امتیاز مقاله به نوع مجله‌ای که در آن به چاپ می‌رسد، بستگی دارد. ولی انواع مقاله چاپ شده در یک مجله هم می‌توانند از نظر اهمیت و امتیاز متفاوت باشند.

مهم‌ترین انواع مقالات بر اساس ساختار عبارتند از:

مقالات پژوهشی اصیل (Original research articles)

این نوع مقالات دلیل اصلی به‌وجود آمدن ژورنال‌های علمی و دانشگاهی هستند و تقریباً تمام مجلات به چاپ آن‌ها می‌پردازند. مقالات پژوهشی اصیل، مقالاتی هستند که یک گزارش کامل از روش‌های مورد استفاده برای انجام یک تحقیق، نتایج حاصل از اعمال آن روش‌ها و معنی و مفهوم نتایج به‌دست آمده را ارائه می‌کنند.

این نوع مقالات از یک ساختار پایه به‌نام ساختارIMRAD  پیروی می‌کنند که شامل بخش‌ مقدمه، روش‌ها، نتایج و بحث است. نحوه نگارش مقالات بر اساس ساختار IMRAD به‌تفصیل در مقاله آموزش مقاله‌نویسی آمده است که می‌توانید به آن مراجعه کنید.

مطالب مرتبط:

آموزش کامل مقاله‌نویسی برای پذیرش در مجلات بین‌المللی

مقالات مروری (Review articles)

مقالات مروری، خلاصه‌ای جامع از تحقیقات انجام گرفته روی یک موضوع خاص هستند که چشم‌اندازی از وضعیت حوزه مورد بررسی و جایگاه آن را ارائه می‌دهد.

این نوع مقالات اغلب پس از دعوت سردبیران مجلات از بزرگان یک رشته خاص، نوشته می‌شوند. در این نوع مقالات تقریباً ۱۰۰ مقاله اخیر در زمینه موضوع مورد‌نظر بررسی می‌شوند. مقالات مروری بسیار کاربردی بوده و به‌طور گسترده خوانده می‌شوند و بسیار هم مورد استناد قرار می‌گیرند، با این حال از نظر جایگاه و امتیاز پایین‌تر از مقالات پژوهشی اصیل هستند.

مقاله‌های نظری (Theoretical articles)

در این مقالات، روش تحقیق تجربی گزارش نمی‌شود. البته این موضوع باعث نمی‌شود که مقالات نظری اعتبار یا ارزش کمتری نسبت به مقالات پژوهشی اصیل داشته باشند.

مقالات نظری معمولاً به معرفی و بررسی ایده‌ها و اصول جدید یا اثبات شده در یک زمینه خاص از علم می‌پردازند. در مقالات نظری، نویسندگان غالباً از نظریه‌های اثبات شده برای معرفی، توضیح و مقایسه نظریه جدید خود استفاده می‌کنند. هم‌چنین آن‌ها گاهی به بررسی کاربرد نظریه‌های علمی در زندگی واقعی می‌پردازند.

مقالات فلسفه، ادبیات، روانشناسی، انسان‌شناسی و سایر علوم اجتماعی ماهیت نظری دارند اما برخی مقالات علوم طبیعی مانند کیهان‌شناسی نیز می‌توانند از نظر ماهیت، نظری محسوب شوند.

گزارش‌ها و مطالعات مشاهده‌ای (Reports and studies of observations)

مقاله‌های دانشگاهی و علمی مبتنی بر تحقیقات مشاهده‌ای با نام‌های مختلفی منتشر می‌شوند. برای مثال به مقاله‌های علمی که به مطالعه یک فرد، مکان، رویداد یا پدیده می‌پردازند، مطالعات یا گزارشات موردی گفته می‌شود که در دنیای علم بسیار شناخته شده هستند.

یکی از ویژگی‌های اصلی تحقیقات مشاهده‌ای، رویکرد طبیعت‌گرایانه آن‌ها است. یعنی به‌جای مداخله محقق و دستکاری محیط برای آزمایش تجربی، به ثبت مشاهدات در یک محیط واقعی و بدون تغییر پرداخته می‌شود.

گزارش‌های کوتاه یا نامه‌ها (Short reports or Letters)

این مقالات علمی، قسمتی از داده‌های تحقیقات اصلی را گزارش می‌کنند که سردبیران معتقدند برای بسیاری از محققان جالب خواهد بود و ممکن است به تحقیقات بیشتر در آن زمینه بیانجامد.

از آنجایی‌که این مقالات نسبتاً کوتاه هستند، برای دانشمندانی که دچار کمبود وقت هستند، بسیار مفید هستند. با توجه به محدودیت‌ این نوع مقاله‌ها از نظر تعداد صفحات و یا تعداد کلمات، برخی از جزئیات تجربی در آن‌ها منتشر نمی‌شوند تا زمانی‌که نویسندگان نسخه کامل تحقیقات اصلی را بنویسند.

این مقالات که گاهی ارتباطات مختصر (Brief communications) نیز نامیده می‌شوند، از نظر اهمیت جایگاه پایین‌تری نسبت به پژوهش‌های اصیل دارند.

انواع مقاله بر اساس نوع مجله (به ترتیب اهمیت و امتیاز)

مهم‌ترین عاملی که بر امتیاز یک مقاله تأثیر می‌گذارد، نوع مجله‌ای است که در آن به چاپ می‌رسد. نویسندگان باید با ارزیابی واقع‌بینانه از کیفیت مقاله خود، آن را به مجلات مرتبط و در سطح مقاله خود ارسال کنند. معتبر‌‌ترین انواع مقاله برحسب نوع مجله عبارتند از:

مقالات ISI

مقالات ISI، مقالاتی هستند که در مجلات نمایه شده در پایگاه ISI به چاپ می‌رسند. این مؤسسه که با هدف سنجش اعتبار انتشارات علمی راه‌اندازی شده بود، پس از مرگ گارفیلد به مؤسسه تامسون واگذار و با نام «تامسون ISI» شناخته شد.

با پیوستن شرکت رویترز به شرکت تامسون، این مؤسسه به تامسون رویترز تغییر نام داد که امروزه مؤسسه ISI بخشی از آن به‌شمار می‌آید. این مؤسسه هر ساله بر‌اساس شاخص‌های جهانی به انتشار نام مجلات معتبر علمی می‌پردازد.

این مؤسسه دارای دو زیرمجموعه مهم به‌نام‌های WOK و  WOS(Web of Science) است که در دنیای علم، بسیار مشهور هستند. مهم‌ترین وظیفه WOK تعیین ضریب تأثیر یا Impact Factor مجلات بر‌اساس تعداد استنادات به آن‌ها است که یکی از مهم‌ترین معیار‌ها برای سنجش کیفیت مقالات می‌باشد.

WOS که درون مجموعه WOK فعالیت می‌کند، وظیفه مدیریت پایگاه‌های داده مختلف به‌ویژه پایگاه‌های همایشی را بر‌عهده دارد.

مجلات ISI به دو دسته مجلات دارای ضریب تأثیر (JCR) و مجلات فاقد ضریب تأثیر (ISI Listed) تقسیم‌بندی می‌شوند. مسلماً مجلات JCR از اعتبار بالا‌تری نسبت به مجلات ISI Listed برخوردار هستند. تنها آن دسته از مقالاتی که نوآوری قابل توجه و کیفیت بالایی دارند، می‌توانند در مجلات JCR به چاپ برسند.

مطالب مرتبط:

چگونه یک مقاله ISI بنویسیم

مقالات اسکوپوس یا SCOPUS

اسکوپوس یکی از پایگاه‌های استنادی معتبر و شناخته‌شده‌ در دنیای علم است که توسط ناشر معروف، الزویر در سال ۲۰۰۴ راه‌اندازی گردید. این پایگاه مجلات را بر‌اساس شاخص SJR و همچنین امتیاز چارک (Quartile Score یا Q) که توسط همین پایگاه معرفی گردیده‌اند، مورد سنجش قرار می‌دهد.

تفاوت شاخص SJR با ضریب تأثیر در این است که این شاخص دقیق‌تر بوده و علاوه بر تعداد استنادات، اعتبار آن‌ها را نیز در نظر می‌گیرد.

اسکوپوس انواع مقالات علمی را در حیطه‌های مختلف از جمله علوم زیستی، فیزیک و شیمی و علوم اجتماعی را در برمی‌گیرد و مجلات چارک ۱ و ۲ آن از نظر امتیاز در سطح مجلات JCR مؤسسه بوده و مجلات چارک ۳ و ۴ آن با مجلات ISI listed تامسون رویترز برابری می‌کنند.

مطالب مرتبط:

بهترین روش‌ گردآوری اطلاعات پایان‌نامه و مقاله

مقالات ISC

مقالات ISC به مقالاتی گفته می‌شود که در مجلات نمایه شده در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام یا Islamic World Science Citation یا اختصاراً ISC به چاپ می‌رسند.

این پایگاه، مجلات را بر‌اساس معیارهای علمی اسلامی مورد سنجش قرار می‌دهد و پس از تامسون رویترز و اسکوپوس، سومین پایگاه معتبر برای سنجش عملکرد پژوهشی کشورها محسوب می‌شود و بالطبع مجلات آن نیز از نظر امتیاز و اهمیت پایین‌تر از مجلات ISI و اسکوپوس هستند.

مقالات پابمد یا PUBMED

پابمد یک موتور جست‌وجوی رایگان است که دسترسی به چندین پایگاه داده اصلی را برای جست‌وجوی مقالات مربوط به رشته‌های پزشکی، پیرا‌پزشکی و رشته‌های مشابه فراهم می‌کند. پابمد توسط کتابخانه ملی پزشکی آمریکا راه‌اندازی شده است و مدلاین بزرگ‌ترین زیرمجموعه آن محسوب می‌شود.

مقالات منتشر شده در مجلات پابمد معمولاً اعتبار زیادی دارد و از نظر امتیاز با مقالات JCR تامسون رویترز و Q1 اسکوپوس برابری می‌کند.

مقالات علمی-پژوهشی خارجی یا International

پایگاه‌های علمی معتبر نظیر ISI و اسکوپوس، هر ساله مجلاتی را که با استاندارد‌های تعیین شده مطابقت ندارند، از فهرست خود حذف می‌کنند.

مجلاتی که به هر دلیل موفق به کسب امتیازات لازم برای قرار گرفتن در دو پایگاه مذکور نشوند، جزو مجلات علمی-پژوهشی خارجی طبقه‌بندی می‌شوند. امتیاز مقالات اینترنشنال از امتیاز انواع مقالاتی که تاکنون ذکر کردیم، پایین‌تر است، اما به دلیل فرایند داوری غیر‌سخت‌گیرانه، چاپ و اکسپت مقاله در آن‌ها بسیار آسان‌تر از انواع فوق‌الذکر است.

مقالات علمی-پژوهشی داخلی

مقالات علمی-پژوهشی داخلی از نظر ساختار و امتیاز تفاوت قابل‌توجهی با مجلات علمی-پژوهشی خارجی ندارند. تنها تفاوت این مقالات با انواع اینترنشنال در زبان نوشتاری آن‌ها است که به زبان فارسی هستند.

درست است که در داخل کشور انواع مقالات علمی-پژوهشی داخلی با انواع خارجی تفاوت چندانی از نظر امتیاز ندارند، ولی برای افرادی که مایل به ادامه تحصیل در دانشگاه‌های خارجی یا کار در مراکز بین‌المللی هستند، مقالات علمی-پژوهشی داخلی امتیازی دربر نخواهند داشت.

بنابراین توصیه می‌شود که با ترجمه تخصصی به انگلیسی، آن را در مجلات بین‌المللی که اعتبار بیشتری دارند، چاپ کنید. توجه داشته باشید که هزینه ترجمه مقاله در مقابل امتیازی که کسب خواهید کرد، ناچیز است.

مقالات علمی- ترویجی داخلی

برخلاف مقالات علمی-پژوهشی که به آزمایش و کشف حقایق علمی جدید می‌پردازند، انواع مقالات علمی-ترویجی به مرور اطلاعات منتشرشده در یک حوزه به‌خصوص و در یک محدوده زمانی مشخص می‌پردازند.

انواع مقالات علمی-ترویجی در واقع نوعی مقاله مروری هستند که نتایج و استنتاج‌ها را با‌ هم ترکیب کرده و با تفسیر جدید به خواننده ارائه می‌کنند. اگر موضوع مقاله شما به مکان یا گونه‌های داخل کشور محدود نمی‌شود، بهتر است با ترجمه مقاله خود به انگلیسی، آن را در قالب مقاله نظری در مجلات خارجی به چاپ برسانید.

مقالات علمی-تخصصی داخلی

مقالات علمی-تخصصی داخلی، از انواع مقالاتی هستند که در مجلات سازمانی یا مجلات وابسته به نهاد‌های خاص به چاپ می‌رسند.

این مقالات به بررسی مباحث تخصصی مربوط به یک حوزه علمی مشخص می‌پردازند و چاپ آن‌ها برای دانشگاهیان هیچ امتیازی در‌بر ندارد، چرا‌که مجلات علمی-تخصصی فاقد هر‌گونه امتیاز یا مجوز علمی از ارگان‌های ذی‌ربط هستند.

مقالات همایشی یا Proceeding

مقالات همایشی همان‌طور که از نامشان پیداست، مقالاتی هستند که در همایش‌ها ارائه می‌شوند. همایش یا کنفرانس یا کنگره به گردهمایی‌های رسمی متخصصین و اهالی علم گفته می‌شود که در آن ضمن مطرح کردن تازه‌های علمی به ارائه تحقیقات و پژوهش‌های انجام‌شده در یک حوزه مشخص در قالب سخنرانی و پوستر پرداخته می‌شود.

همایش‌ها و کنفرانس‌ها در سطوح مختلف منطقه‌ای، ملی، بین‌المللی و دانشجویی برگزار می‌شوند که مسلماً مقالات همایش‌های بین‌المللی از اعتبار بالاتری نسبت به همایش‌های داخلی برخوردار هستند.

اما در کل مقالات همایشی نسبت به سایر انواع مقالات علمی از امتیاز پایین‌تری برخوردار هستند. البته باید توجه داشت که شرکت در همایش‌ها به‌دلیل اینکه فعال‌بودن محقق را نشان می‌دهد، حائز اهمیت است. علاوه بر این، امکان ارائه یک مقاله در یک همایش و سپس چاپ آن در یک مجله معتبر وجود دارد.

مطالب مرتبط:

متن‌های کپی شده را قابل ویرایش کنید!

سخن پایانی

توصیه مهم در زمینه چاپ مقاله این است که مقاله‌های فارسی خود را به زبان انگلیسی ترجمه کنید. مقاله‌های انگلیسی، اعتبار و امتیاز بالا‌تری نسبت به مقاله‌های فارسی دارند.

از آنجایی‌که ساختار مقالات فارسی با مقالات انگلیسی یکسان است، شما می‌توانید با ترجمه مقاله خود، به‌راحتی امتیاز بیشتری کسب کنید.

اگر شما شخصاً توانایی ترجمه مقاله خود را ندارید، باید این را بدانید که متوسل شدن به اساتید یا سایر دانشجویان کمکی به شما نمی‌کند و تنها سبب اتلاف وقت شما می‌شود. توصیه ما این است که ترجمه مقاله‌ خود را به مؤسسات حرفه‌ای مانند ترجمیک بسپارید. مترجمان ترجیمک به ترجمه تخصصی تسلط دارند و نیز نرخ ترجمه مقاله منصفانه است.

ترجمیک با ارائه خدمات متنوعی از جمله ترجمه فارسی به انگلیسی مقاله، ترجمه انگلیسی به فارسی مقاله، بازخوانی و ویرایش مقاله به پژوهشگران گرامی در فرایند چاپ و پذیرش مقاله یاری می‌رساند.

ویرایش نیتیو مقالات، بر فرایند پذیرش مقاله و چاپ آن تأثیر زیادی دارد. برای استفاده از خدمات ویرایش نیتیو انگلیسی ترجمیک کلیک کنید.

پارافریز تخصصی از جمله خدمات ترجمیک است. شما می‌توانید پارافریز مقاله خود را به ویراستاران ترجمیک بسپارید. برای اطلاعات بیشتر به صفحه پارافریز تخصصی مراجعه کنید.