سرقت ادبی از خود (Self-plagiarism) و راهکارهای جلوگیری از آن

سرقت ادبی، یکی از اشتباهات مرگبار نویسندگان مقالات آکادمیک است. جالب است بدانید که بسیاری از پژوهشگران، ناخواسته به دام این اشتباه مرگبار می‌افتند و بدون این که بدانند، به سرقت ادبی متهم می‌شوند.

دلیل این امر این است که سرقت ادبی انواع مختلفی دارد و تنها به کپی کردن مقالات سایر پژوهشگران محدود نمی‌شود. یکی از جالب‌ترین انواع آن نیز «سرقت ادبی از خود» یا Self-plagiarism نام دارد.

در این مطلب، به طور کامل با سلف پلاجریزم آشنا می‌شویم و راهکاری جلوگیری از آن را بررسی می‌کنیم. اگر در حال ترجمه فارسی به انگلیسی مقاله هستید، این پست برای شما نوشته شده است!

مطالب مرتبط:

بررسی جامع از انواع سرقت علمی و ادبی در مقالات پژوهشی

سرقت ادبی از خود (Self-plagiarism) چیست؟

جالب است بدانید که محققان و پژوهشگران، می‌توانند از آثار علمی خود نیز سرقت کنند! این اتفاق زمانی می‌افتد که هنگام نگارش و ترجمه مقاله، بخش بزرگی از کارهای قبلی خود را بدون ذکر منبع، کپی کنید. بدین ترتیب، ممکن است دو مقاله تقریبا مشابه را در دو مجله متفاوت به چاپ برسانید.

اخلاقی بودن یا نبودن سرقت ادبی از خود، جای بحث دارد. با این حال، بسیاری از مجلات دستورالعمل‌های روشنی درباره این که چه میزان از مقالات قبلی نویسنده مجددا قابل استفاده هستند، ارائه می‌کنند.

چرا برخی محققان گرفتار سرقت ادبی می‌شوند؟

ممکن است سرقت ادبی از خود، بدترین نوع سرقت ادبی نباشد اما در هر حال غیر قابل قبول است. با این وجود، چرا برخی پژوهشگران مرتکب سرقت ادبی می‌شوند؟

فشاری که روی پژوهشگران وجود دارد، یکی از پاسخ‌های محتمل این سوال است. به عبارت دیگر، محققان باید بین انتشار مقاله یا نابودی یکی را انتخاب کنند. چراکه اگر فاصله زمانی زیادی بین انتشار مقالات بیفتد، رتبه علمی محقق افت می‌کند و وجه علمی وی را خدشه‌دار می‌کند. بنابراین برخی محققان برای پیشرفت شغلی و جذب بودجه، ناگزیر به استفاده مجدد از کارهای قبلی خود می‌شوند

برخی دیگر از پژوهشگران نیز با آسیب‌های سرقت ادبی آشنا نیستند و این کار را بلامانع می‌دانند. حتی ممکن است فکر کنند که چون خودشان نویسنده هستند، دست‌شان برای انجام هر کاری باز است. البته رفرنس‌دهی به کارهای قبلی، معمولا قابل قبول است و ایرادی ندارد (البته اگر به‌درستی انجام شود). با این حال، ارائه آثار منتشرشده به عنوان محتوای جدید، باعث گمراه شدن خوانندگان می‌شود.

با این تفاصیل، می‌توان علت غیرقابل‌بودن و ناپسند بودن سرقت ادبی از خود را درک کرد. در واقع استفاده از آثار قبلی به عنوان راهی برای افزایش سابقه و ارتقای رزومه، علاوه بر این که عادلانه نیست، به جامعه علمی نیز ضربه می‌زند. چراکه تحقیقات منتشرشده، باید شامل به‌روزترین دانش و اطلاعات باشد، نه این که صرفا نسخه دیگری از مطالب قبلی باشد.

در چه مواردی سرقت ادبی از خود قابل قبول است؟

پیش از این که به این سوال پاسخ دهیم، باید مجددا تاکید کنیم که سرقت ادبی از خود، معمولا غیرقابل‌قبول است. اما این موضوع، استثناء هم دارد. برای مثال، ممکن است یک مقاله به دو زبان مختلف منتشر شود و از این طریق، در اختیار پژوهشگران بیشتری قرار می‌گیرد. چنین مواردی سرقت ادبی از خود تلقی نمی‌شوند. با این حال، هدف از انتشار مجدد مقاله باید روشن باشد. به عبارت دیگر، انتشار مجدد نباید روی سابقه محقق تاثیری داشته باشد.

علاوه بر این، در برخی موارد از محققان خواسته می‌شود تا نگارش یک فصل از کتابی را بر عهده بگیرند. در چنین شرایطی و به شرط ذکر منبع اصلی، استفاده از مطالبی که قبلا در نشریات به چاپ رسیده است، مانعی ندارد.

چگونه جلوی سرقت ادبی از خود را بگیریم؟

حال سوال مهم اینجاست که چگونه بدون این که خطری تهدیدمان کند، از مقالات قبلی خود استفاده کنیم؟ مهم‌ترین نکته این است که همیشه صادق باشید! با این حال رعایت نکات زیر نیز می‌تواند مفید باشد:

• با خودتان صادق باشید و ببینید که آیا استفاده مجدد از آثار قبلی، از نظر اخلاقی صحیح است؟ چه هدفی پشت استفاده از آثار قبلی وجود دارد؟ آیا این کار، بهترین راه برای رسیدن به هدف است؟ استفاده از مقالات قبلی، فقط به نفع خودتان است یا مخاطب نیز از آن سود می‌برد؟
• از موافقت نویسندگان و ویراستاران همکار مقاله اصلی اطمینان حاصل کنید.
• انتشارات جدید را درباره استفاده مجدد از آثار خود، در جریان بگذارید. حتی ممکن است ملزم به اثبات رضایت نویسندگان و ناشران همکار نیز باشید.
• اطمینان حاصل کنید که رفرنس‌دهی به اثر اصلی را به‌درستی انجام داده‌اید. باید کاملا شفاف‌سازی کنید که مقاله جدید، مقاله قبلی را بازنشر می‌کند و سایر نویسندگان همکار نیز مشکلی از این بابت ندارند. بدین ترتیب، از گمراه شدن خوانندگان جلوگیری می‌کنید.
• بعد از انتشار مقاله، اطمینان حاصل کنید که برای انتشار مجدد یک مقاله، دوبار اعتبار دریافت نکرده‌اید. به عنوان مثال در رزومه یا درخواست کمک هزینه تحصیلی، باید به ارتباط بین دو مقاله اشاره کنید.
• حتما با ابزارهای آنلاین، میزان سرقت ادبی مقاله را بررسی کنید و هر جا که نیاز است، از روش‌های رفرنس‌‌دهی استفاده کنید.

مطالب مرتبط:

بررسی سرقت ادبی مقاله با iThenticate

علاوه بر همه این‌ها، باید آمادگی دفاع از تصمیم خود را داشته باشید. زیرا احتمالا درباره این که چرا مجددا از بخشی از کارهای قبلی خود استفاده کرده‌اید، مورد پرسش قرار خواهید گرفت.

سخن پایانی

سرقت ادبی از خود یا self-plagiarism یکی از آزاردهنده‌ترین، عجیب‌ترین و چالش‌برانگیزترین عوامل ریجکت شدن مقالات علمی است. چراکه بدون این که از آثار نویسنده دیگری استفاده کنید، به سرقت ادبی متهم شده‌اید!

در واقع سرقت ادبی از خود، مخاطبان شما و سایر محققان را از بهره‌گیری از دانش و اطلاعات جدید و به‌روز محروم می‌کند و همان اطلاعات تکراری را با اندکی تغییر مجددا در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد. علاوه بر این، سرقت ادبی از خود، با ارتقای اعتبار علمی نویسنده، حق پژوهشگرانی که برای دستیابی به اطلاعات جدید تلاش می‌کنند را ضایع می‌کند.

اندازه‌گیری سرقت ادبی و کاهش میزان آن، یکی از خدمات ترجمیک است. برای استفاده از این خدمات به صفحه پارافریز تخصصی مراجعه کنید.

برای مشارکت در فعالیت‌های ترجمیک و همکاری با ما، رزومه خود را به صفحه استخدام مترجم ارسال کنید.