عربی فصیح یاد بگیریم یا گویش‌های عربی را؟

بیش از ۴۰۰ میلیون نفر به زبان عربی صحبت می‌کنند. عدد چشم‌گیری است، مگر نه؟ اما آیا می‌دانستید که زبان عربی بیش از ده‌ها گویش و لهجه دارد که هر کدام از این لهجه‌ها با هم‌دیگر تفاوت بسیاری دارند؟ هم‌چنین آیا می‌دانستید که زبان عربی فصیح معاصر، زبان مورد استفاده در رسانه‌های عربی است ولی مردم عادی به آن صحبت نمی‌کنند؟

به دنبال گسترش اسلام در قرن هفتم میلادی، زبان عربی در سراسر آفریقای شمالی، خاورمیانه، آسیای مرکزی و غربی و حتی بخش‌هایی از چین گسترش یافت. عربی از نظر فنی، زبانی بزرگ تلقی می‌شود که حدود ۳۰ لهجه مختلف دارد. برای مثال، زبان عربی شمال آفریقا به طور قابل توجهی با عربی کشورهای حاشیه خلیج فارس متفاوت است.

عرب‌زبانان، هر کدام به لهجه محلی منطقه و شهر خود تکلم می‌کنند. با این حال، بیشتر آنها عربی استاندارد مدرن یا عربی فصیح معاصر را یاد می‌گیرند. عربی فصیح در رسانه‌ها، محل کار و قانون ترجیح داده می‌شود. این گویش عربی تنها گویشی از عربی است که در تمام سطوح آموزشی تدریس می‌شود.

به نظر شما عربی فصیح برای یادگیری بهتر است یا گویش‌های عربی؟ برای فعالیت در زمینه ترجمه تخصصی، عربی فصیح گزینه مناسب‌تری به شمار می‌آید یا لهجه‌های محلی عربی؟ اگر شما هم بین انتخاب عربی فصیح و سایر لهجه‌ها برای یادگیری کنجکاوید، این پست وبلاگ ترجمیک را تا انتها مطالعه کنید.

مطالب مرتبط:

چند نفر در جهان عربی صحبت می‌کنند؟

عربی فصیح یا عربی استاندارد مدرن

عربی استاندارد مدرن یا عربی فصیح معاصر، زبان آکادمیک و گویشی رسمی برای ارتباطی بین عرب‌زبانان به شمار می‌آید. این گویش توسط سازمان ملل متحد به عنوان یکی از شش زبان رسمی آن شناخته شده است. این لهجه، کانالی مشترک تقریباً تمام ارتباطات رسمی، اعم از نوشتاری و گفتاری است. زبان عربی کلاسیک، زبان عربی قرآن است و با زبان عربی فصیح معاصر تفاوت دارد.

از آنجایی که عربی فصیح معاصر، زبان رسمی همه کشورهای عربی است، یادگیری این زبان، گزینه‌ای مناسب برای افرادی است که در کشوری عربی زندگی یا کار می‌کنند یا به جهان عرب علاقه دارند.

مزایای یادگیری عربی فصیح

یادگیری عربی فصیح به شما این امکان را می‌دهد که زبان عربی اسناد رسمی، کتاب‌ها و مجلات دانشگاهی را درک یا حتی برای ترجمه عربی به فارسی این متون اقدام کنید. این امر همه چیزهایی را که در سراسر خاورمیانه و شمال آفریقا به زبان عربی نوشته شده است، صرف نظر از اینکه از چه لهجه‌های محلی استفاده می‌کنند، شامل می‌شود.

زبان عربی مدرن، از نظر دستور زبان، ساختاریافته‌تر است، در حالی که گویش‌های محلی، کمتر رسمی هستند و بیشتر از نظر گفتاری توسعه یافته‌اند. عربی فصیح، خالص‌ترین شکل زبان عربی در نظر گرفته می‌شود. این گویش به طور گسترده‌ای توسط اعراب در سراسر منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و در میان جوامع مسلمان غیر عرب در سراسر جهان مورد احترام است.

مطالب مرتبط:

ادبیات معاصر عربی (بخش اول: شنیده‌ها)

و احتمالاً بزرگترین مزیت یادگیری عربی فصیح این است که اگر چه به صورت گسترده توسط تمامی مردم صحبت نمی‌شود، با این حال به شما برای رساندن پیامتان به بقیه کمک می‌کند. هم‌چنین برخی می‌گویند که یادگیری عربی فصیح، پیش‌نیازی برای یادگیری لهجه‌های عربی به شمار می‌آید. یافتن مطالب آموزشی برای یادگیری عربی فصیح آسان‌تر از یافتن منابع برای سایر لهجه‌ها (تقریبا به غیر از مصری) است.

بررسی لهجه‌های عربی محلی (العامیه)

لهجه‌ها و گویش‌های عربی زیادی در سراسر جهان وجود دارد. آنها از منطقه‌ای به منطقه دیگر و از شهری به شهر دیگر متفاوت هستند. برای مثال عراق چندین لهجه مانند عراقی بغدادی، عربی موصلی و … را در بر می‌گیرد. یا در مصر حدود ۱۶ لهجه مختلف عربی وجود دارد. این گویش‌ها (مخصوصا در شاخه‌های اصلی)، بسیار متفاوت هستند.

زبان عربی محاوره‌ای با زبان کلاسیک (زبان قرآن) تفاوت دارد. با وجود این، انواع لهجه‌های زبان عربی، حجم عظیمی از واژگان را از زبان عربی کلاسیک به عاریت گرفته‌اند و برای انتقال معانی به آن تکیه می‌کند. برای مثال کلماتی مانند باب (در)، مفتاح (کلید)، تفاحه (سیب)، مطر (باران)، بحر (دریا) و أرض (زمین) هم در عربی کلاسیک و هم در عربی محاوره‌ای معنایی یکسان دارند.

معنی	عربی فصیح معاصر	عربی مصری	عربی شامی
ساعت چند است؟	کَمْ السَّاعَه؟	اِسَّاعَه کَام؟	کَمْ اسَّاعَه؟
چه‌طوری؟	کَیْف أَنْتَ؟	إِزَّایَک؟	کِیْفَک؟
چه کار می‌کنی؟	مَاذَا تَفْعَل؟	بِتِعْمَل إِیْه؟	شُوْ عَم تِعْمَل؟

اگر در مکانی زندگی می‌کنید که اکثر مردم به آن لهجه خاص صحبت می‌کنند، یادگیری گویش محلی آن ناحیه برایتان کاربرد بیشتری دارد. در ادامه به رایج‌ترین گویش‌های عربی اشاره می‌کنیم.

گویش مصری (اللهجه المصریه)

می‌توان گفت که گویش مصری، رایج‌ترین گویش عربی در جهان است. این گویش در مصر توسط حدود ۱۰۶ میلیون مصری صحبت می‌شود و اعراب در اقصی نقاط جهان عرب آن را درک و جذب کرده‌اند. بنابراین، فراگیران غیر عرب‌زبان، تمایل زیادی به یادگیری گویش مصری دارند و آن را بر سایر گویش‌های عربی ترجیح می‌دهند.

در سالیان دور و پس از گسترش اسلام در مصر، زبان عربی در مصر بسیار تحت تأثیر زبان قبطی قرار گرفت، زیرا قبطی زبان غالب بود. گویش مصری نیز مانند هر گویش دیگری نیز از دگرگونی‌های تاریخی تاثیر پذیرفت. به همین علت زبان‌های فرانسوی، ایتالیایی، یونانی، ترکی و انگلیسی بر این زبان اثر گذاشتند.

گویش مصری در جهان عرب به علت تسلط بر صنعت رسانه، سینماتوگرافی و موسیقی رواج یافت. با نفوذ فرهنگی فزاینده مصر، گویش مصری بیش از همه توسط اعراب کشورهای مختلف درک شد.

گویش مراکشی (اللهجه المغربیه)

این گویش پس از لهجه مصری، رایج‌ترین گویش است زیرا بیش از ۱۰۰ میلیون نفر به آن صحبت می‌کنند. گویش مراکشی را در مراکش، الجزایر، تونس، لیبی، موریتانی و صحرای غربی خواهید شنید. البته لهجه‌های دیگری نیز در این کشورها وجود دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به لهجه‌های الجزایری، تونسی، لیبیایی و الحسانیه اشاره کرد. این گویش‌ها به‌طور قابل‌توجهی با عربی استاندارد مدرن تفاوت دارند تا جایی که برخی از زبان‌شناسان آن‌ها را زبانی جداگانه می‌دانند.

گویش عربی که در شمال آفریقا صحبت می‌شود، تحت تأثیر زبان أمازیغ قرار گرفته است. آنها مردم بومی هستند که از قدیم‌الایام در این منطقه زندگی می‌کردند. علاوه بر این، حضور استعمارگران اروپایی تأثیر زیادی بر زبان عربی این مناطق گذاشت. در مراکش، الجزایر و تونس، مردم از واژگان فرانسوی، در مراکش از اسپانیایی و در لیبی از ایتالیایی در مکالمات خود استفاده می‌کنند.

شکی نیست که اعراب مصر، شام و عراق در درک لهجه مراکشی با مشکل مواجه خواهند شد. برخی از محققان آن را لهجه‌ای بر اساس زبان کلاسیک عربی می‌دانند. در حالی که برخی دیگر تمایل دارند آن را به عنوان زبانی مستقل طبقه بندی کنند.

مطالب مرتبط:

گویش‌های متفاوت زبان عربی در جهان عرب

گویش خلیجی (اللهجه الخلیجیه)

در حال حاضر حدود ۵۷ میلیون نفر به لهجه خلیجی صحبت می‌کنند. گویش خلیجی یکی از گویش‌های عربی است که در کشورهای عربی خلیج فارس مانند کویت، بحرین، قطر، امارات و در بخش‌هایی از عربستان آن را خواهید دید.

کشورهای عربی خلیج فارس نیز گویش‌های مخصوص به خود را دارند که در تلفظ و واژگان با یکدیگر تفاوت دارند. با این حال، آنها لهجه‌های نزدیکی هستند که به طور کلی برای کشورهای خلیج قابل درک است و تفاوت‌ها با افزایش فاصله جغرافیایی افزایش می‌یابد.

گویش شامی (اللهجه الشامیه)

گویش شامی زبانی است که در شام صحبت می‌شد. شام (شامات) در اصطلاح به بخشی از شرق عرب اطلاق می‌شود که از ساحل شرقی دریای مدیترانه تا مرزهای بین النهرین امتداد دارد. در واقع بر طبق نقشه امروزی، می‌توان گفت که این ناحیه سوریه، فلسطین، اردن و لبنان را در بر می‌گرفته است. در حال حاضر، تعداد سخنرانان گویش شامی حدود ۵۰ میلیون نفر تخمین زده می‌شود که در این چهار کشور جای گرفته‌اند.

گویش شامی دومین گویش پرمخاطب در رسانه‌ها و کانال‌های تلویزیونی است. این امر، نتیجه تولید زیاد سریال‌های سوری و سریال‌های ترکی دوبله شده به لهجه سوری است.

گویش شامی دارای ویژگی‌های آوایی و واژگانی منحصر به فردی در مقایسه با سایر گویش‌های عربی است. این گویش از زبان آرامی و سریانی که در گذشته در آن نواحی رواج داشت، بسیار تأثیر پذیرفته است. به عنوان مثال، برخی برآوردها نشان می دهد که حدود ۵۰ درصد از ساختار دستوری گویش لبنانی هنوز شبیه به سریانی است.

گویش شامی به طور کلی به دو شاخه اصلی لهجه‌های جنوب شام و لهجه‌های شمال شام تقسیم می‌شود.

لهجه عراقی (اللهجه العراقیه)

گویش عراقی یکی از لهجه‌های عربی است که به ویژه در عراق و در بخش‌هایی از سوریه، ایران و جنوب شرقی ترکیه استفاده می‌شود. امروزه حدود ۴۰ میلیون نفر به آن صحبت می‌کنند. اگر قصد سفر اربعین را دارید یا برای زیارت اماکن مقدس به عراق سفر کرده‌اید، حتما این گویش به گوشتان خورده است. گویش عراقی نیز تحت تأثیر زبان‌هایی مانند اکدی، فارسی، ترکی و آرامی قرار گرفت که در بین النهرین باستان مانند رواج داشت.

گویش عراقی بسیاری از واژگان ترکی، فارسی و انگلیسی را به عاریت گرفته است. عراق دارای طیف‌ها و اقلیت‌های اجتماعی بسیاری است و به دلیل تنوع اقلیتها، زبان‌ها و لهجه‌ها نیز متنوع است. علاوه بر حضور زبان عربی در عراق، زبان‌های کردی، ترکمنی و سریانی را نیز در این کشور می‌یابیم.

قابل توجه است که گویش عراقی به طور خاص واژگان انگلیسی زیادی را در مکالمات روزمره به عاریت گرفته است. این امر به خصوص در زمینه تکنولوژی مدرن، حرفه‌های صنعتی و دنیای خودرو بیشتر به چشم می‌خورد. دلیل این امر به عوامل اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و نظامی و جنگ‌های عراق برمی گردد.

سخن پایانی

به طور خلاصه می‌توان گفت که زبان عربی کلاسیک، زبان قرآن است و بیشتر برای یادگیری مباحث مربوط به قرآن و اسلام کاربرد دارد. زبان عربی مدرن یا فصیح معاصر، گویشی است که در مکالمات روزمره مردم به کار نمی‌رود اما زبانی رسمی رسانه‌ها، محل کار و امور حقوقی کشورهای عربی است. هر منطقه و ناحیه نیز به لهجه مخصوص خودش صحبت می‌کند که این لهجه‌ها به العامیه معروف است.

تمام سیاست‌ها و رسانه‌ها به زبان عربی استاندارد مدرن نوشته و صحبت می‌شود. برای همگام شدن با رویدادهای جاری خاورمیانه، باید به زبان عربی استاندارد مدرن مسلط باشید. اما اگر هدف شما اقامت یا گردشگری در کشوری خاص است، تسلط به لهجه محلی آن کشور، تجربه شیرین‌تر و جذابی را برای شما به ارمغان خواهد آورد.

اگر به خدمات ترجمه عربی نیاز دارید، با خیالی آسوده از خدمات تخصصی سایت ترجمه ترجمیک استفاده کنید. کلیه خدمات این موسسه دارای تضمین کیفیت و زمان هستند.